Корпус чувашского языка

Кайӑксем ҫӑмартисене хӑйсен кӗлеткипе хупланӑ.

Птицы буквально закрыли своими телами яйца.

Амур облаҫӗнче аист ҫӑмартине хӑйӗн кӗлеткипе хупланӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/24811.html

Ҫӑмартаран тухмалли чӗпписене вара кайӑксем хӑйсен пурнӑҫне шеллемесӗр хӳтӗленӗ.

Во время стихийного бедствия птицы спасали потомство ценой своей жизни.

Амур облаҫӗнче аист ҫӑмартине хӑйӗн кӗлеткипе хупланӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/24811.html

Лашасем пурччӗ — арӑслан кайӑксем пекчӗ!

Кони были — как львы!

XXVIII // Аркадий Малов. Шолохов М.А. Лӑпкӑ Дон. Роман: IV кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 504 с.

Хӑйсем те вӗсем — ку вӑл йӑлт ун юнӗ, — ҫеҫенхирти пӗчӗкҫӗ вӗҫен кайӑксем майлӑ.

И сами они — эта плоть от плоти его, — как крохотные степные птицы.

VIII // Аркадий Малов. Шолохов М.А. Лӑпкӑ Дон. Роман: IV кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 504 с.

Кунта шӑп, пӗр ҫын та ҫук, сивӗпе шӑнса пӗркеленнӗ пилеш айӗнче ҫеҫ юр ҫинче темӗнле пӗчӗк кайӑксем сиксе ҫӳреҫҫӗ, юр ҫинче хӗп-хӗрлӗ выртакан пилеш ҫупкӑмӗсене сӑха-сӑха ҫиеҫҫӗ.

Здесь было тихо и пустынно, только у прибитой морозом рябинки прыгали на снегу какие-то пичуги и клевали красневшие на белизне грозди ягод.

19 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Машинӑ хӑлхана ҫурасла уласа пынӑ хыҫҫӑн вӑл вӑрманта хура кӗркунне ҫеҫ пулакан шӑплӑхӑн ҫемҫе ытамне кӗрсе ӳкрӗ: таҫта темскер кӑштӑртатни, ҫывӑхрах шыв шӑнкӑртатса юхни, хӑрӑк туратсем хуҫӑлни, темӗнле кайӑксем чӗвӗлтетни илтӗнет.

После надрывного стенания машины его мягко обняла тишина, какая бывает только поздней осенью в лесу, полная неясных шорохов, близкого побулькивания ручья, треска сучьев, непонятного писка.

6 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Ирпе ӑна кайӑксем кӗшӗлтетни, пӗр-пӗрне чӗнсе шӑхӑрни вӑратнӑ.

По утрам его будил птичий гомон и пересвист.

5 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Ҫӳлте, симӗс туратсем ҫинче, кайӑксем кӗшӗлтетнӗ, шӑхӑрса юрланӑ, вӑрмана чалӑшшӑн касса кӗнӗ хӗвел ҫути Ксюшӑна пӗрре ӑшшӑн ачашланӑ, тепре, мӗлкесене савӑнӑҫлӑн арпаштарса, чӑпар тум тӑхӑнтартнӑ.

Высоко в зеленых кронах гомонили и высвистывали птицы, косые потоки света рассекали лес и то обласкивали Ксюшу теплом, то одевали в пеструю веселую кутерьму теней.

19 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Ҫара пуҫ та пальтоне йӳле янӑскер, вӑл ҫурхи ӑшӑ кунпа, тӗпсӗр кӑвак пӗлӗт ӳпӗннӗ ҫул ҫинчи кӳлленчӗксемпе, ҫул хӗрринчи тӗмӗсем ҫинче кайӑксем чӗвӗлтетнипе савӑнса, ҫурма сасӑпа юрлакаласа утнӑ.

Шла и напевала что-то вполголоса, простоволосая, в пальто нараспашку, беспричинно радуясь наступившему теплу, весенним лужицам на дороге с бездонной синевой опрокинутого неба, птичьему пересвисту в придорожных кустах.

18 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Ҫеҫенхирте ҫур ӑшшинче тӗвӗленнӗ, хӑватлӑн та туллин тапса тӑракан, куҫа курӑнми пурнӑҫ вӑй илсе ҫӗкленет: курӑк питӗ хӑвӑрт ӳсет; мӑшӑрланнӑ вӗҫен кайӑксем, тискер кайӑксем, арлан-шӑшисем этемӗн ҫӑткӑн куҫӗнчен пытанса, ҫеҫенхирти улах вырӑнсенче пӗр-пӗрин кӑмӑлне юраҫҫӗ; сухаланӑ анасем чӑшӑл шӑтса тухнӑ калчан шӳрлеке тӑрӑллӑ, шучӗ ҫук нумай тӗмсемпе шӑртланса выртаҫҫӗ.

Незримая жизнь, оплодотворенная весной, могущественная и полная кипучего биения, разворачивалась в степи: буйно росли травы; скрытые от хищного человеческого глаза, в потаенных степных убежищах понимались брачные пары птиц, зверей и зверушек, пашни щетинились неисчислимыми остриями выметавшихся всходов.

LI // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Ӑмӑрт кайӑксем!

Орлы!

Куҫни // Василий Чураков. Алексеев, Сергей Петрович. Суворов ҫинчен: повесть; вырӑсларан Василий Чураков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашиздат, 1967. — 5-143 с.

— Ӑмӑрт кайӑксем!

— Орлы!

Куҫни // Василий Чураков. Алексеев, Сергей Петрович. Суворов ҫинчен: повесть; вырӑсларан Василий Чураков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашиздат, 1967. — 5-143 с.

Нумай пулчӗҫ ҫав ҫул тӗрлӗ йышши вӗҫен кайӑксем.

Много было в этот год перелетной птицы.

XXII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Кайӑксем ҫӗрлехи тӗттӗмрех учӗсене йӗнерлеҫҫӗ, хӗҫ-пӑшалӗсене ҫакаҫҫӗ, фронтовиксемпе стариксене васкаварлӑн пухса отрядсем тӑваҫҫӗ те хуторсенче пурӑнакан офицерсем е вахмистрсем ертсе пынипе Сетраков патнелле пуҫтарӑнса пыраҫҫӗ, хӗрлӗ гвардеецсен отрядне пур енчен те хупӑрласа, вар-улӑхсемпе сӑрт тӗмескисен хыҫӗнче капланса тӑраҫҫӗ.

Ночью в потемках седлали казаки коней, снаряжались, наскоро сколачивали отряды из фронтовиков и стариков и под руководством живших на хуторах офицеров, а то и вахмистров, стягивались к Сетракову, окружали красногвардейский отряд, копились в балках и за буграми.

XXI // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Ҫеҫенхир хитре симӗс тум тӑхӑнчӗ, тӗслӗ-тӗслӗ чечексем тухрӗҫ, кайӑксем юрлама пуҫларӗҫ.

В нарядную зелень приоделась степь, запестрела цветами, зазвенела птичьими голосами.

XXXV сыпӑк // Мария Ухсай. Бабаевский, Семен Петрович. Ылтӑн ҫӑлтӑр кавалерӗ: икӗ кӗнекеллӗ роман; вырӑсларан Мария Ухсай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 568 с.

Октябрьте вӗҫен кайӑксем ӑшӑ еннелле вӗҫме пуҫларӗҫ.

В октябре начался отлет дикой птицы.

XX // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Эсир, лӑпкӑ Донӑн, илемлӗ Кубанӗн, тӑвӑллӑ Терекӗн ирӗклӗ ывӑлӗсем, Урал, Оренбург, Астрахань, Семиреченски, Ҫӗпӗр ҫеҫен хирӗсемпе сӑрт-тӑвӗсенчен тата инҫетри Байкал леш енчен, Амурпа Уссури тӑрӑхӗнчен вӗҫсе килнӗ ӑмӑрт кайӑксем, кирек хӑҫан та хӑвӑр ялавӑрсен чапӗпе чысне мухтавлӑн хӳтӗленӗ.

Вы, вольные, свободные сыны тихого Дона, красавицы Кубани, буйного Терека, залетные могучие орлы уральских, оренбургских, астраханских, семиреченских и сибирских степей и гор и далеких Забайкалья, Амура и Уссури всегда стояли на страже чести и славы ваших знамен.

XVII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Тӗттӗмре курӑнман кайӑксем вӑйлӑ ҫуначӗсемпе сулӑмлӑн хӑлаҫланса вӗҫе-вӗҫе иртеҫҫӗ.

Стремительный строчащий пересвист невидимых в темени крыльев.

XV // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Тимӗр кайӑксем вӗҫӗҫ — яраплансем.

А железная птица — еропланы.

VIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Тытӑнӗҫ ун чух ҫав кайӑксем ҫынсене сӑхма — хура курак турӑ хӑярне сӑхнӑ пек сӑхӗҫ…

Будут людей клевать, как грач арбуз клюет…

VIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.