Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

Тӑшман сăмах пирĕн базăра пур.
Тӑшман (тĕпĕ: тӑшман) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Рущук патӗнчи ҫапӑҫу планне полководец хӑй ертсе пынипе ирттернӗ ҫапӑҫусен пысӑк опытне илсе, тӑшмана лайӑх пӗлсе, пуринчен те ытла вӑл тӑватӑ хут вӑйлӑрах пулин те, вырӑс салтакӗсен тӑшман атакине сирсе яма вӑй ҫителӗклӗ пулассине шанса тунӑ.

План боя под Рущуком был построен на основе огромного боевого опыта полководца, на глубоком знании противника, а главное — на уверенности в силе русских солдат, способных отразить бешеные атаки вчетверо сильнейшего противника.

VII сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Браунауран пуҫласа Кремса ҫитиччен пӗтӗм ҫул тӑршшӗпе Кутузов, Наполеонран кулса мӑшкӑлланӑ пекех, е тӑшманӑн хыҫра пыракан ҫар чаҫӗсемпе ҫапӑҫма чарӑнса тӑрса, е тӑшман ҫарӗнчен каялла чакса, Дунай шывӗн сулахай ҫыранӗ хӗррине ҫитнӗ, кунта вӑл французсен императорӗ куҫӗ умӗнчех Мортье корпусне ҫӗмӗрсе тӑкнӑ, ҫапла туса Кутузов Наполеона пӗтӗм тӗнче умӗнче ухмаха тӑратса хӑварнӑ.

На всем пути от Браунау до Кремса Кутузов точно дразнил его, то останавливаясь для арьергардного боя, то уходя, и наконец перед всем миром оставил его в дураках, уйдя на левый берег Дуная и разгромив на глазах у французского императора корпус Мортье.

V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Тӑшман салтакӗсем малтанхи хут пенӗ хыҫҫӑнах вырӑс салтакӗсем хӑраса тарман, тӑшмана хирӗҫ штыкпа ҫапӑҫма тытӑнса ӑна каялла хӑваласа янӑ, каялла чакасси ҫинчен приказ париччен французсене малалла ямасӑр пӗр вырӑнта тытӑнса тӑнӑ.

После первых же выстрелов русские не побежали, а перешли в штыковую контратаку и, отбросив французов, сдерживали их до тех пор, пока не получили приказ отойти.

V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вӑл хӑйӗн опытне пула вӑрҫӑ тактикине лайӑх пӗлекен, лӑпкӑ та нимӗнле шав-шав та ҫук фронт хыҫӗнчен сасартӑк хаяр тӑшман сиксе тухассине пӗлсе тӑракан, ҫав тӑшман вара уяр ҫанталӑкри аҫа-ҫиҫӗм евӗрлех килсе ҫапассине пӗлсе ӑнланакан полководецсенчен пӗри пулса тӑнӑ.

Он принадлежал к числу тех полководцев, которые благодаря своему опыту, пониманию природы войны знают, что за видимым спокойствием, за картиной внешнего благополучия, за тишиной, царящей на фронте, нередко таятся грозные силы врага, которые обрушиваются, как гром среди ясного неба.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Колоннӑсем, стенасем урлӑ валсем ҫинелле вӗҫтерӗр, стенасене ҫӗмӗрӗр, вал ҫинчи линине тикӗслӗр, тар нӳхрепӗсем патне хурал тӑратӑр, утлӑ ҫар валли алӑксене уҫса хурӑр, тӑшман хуланалла чупать, унӑн тупписене хӑйсем ҫинелле ҫавӑрса ларт, хула урамӗсем ҫине хытӑ пер, васкасах бомбӑсем пӑрах, мӗншӗн тесен тӑшман хыҫҫӑн ҫӳреме вӑхӑт ҫук.

Колонны, лети через стены на вал, скалывай, на валу выравнивай линию, ставь караул к пороховым погребам, отворяй ворота коннице, неприятель бежит в город, его пушки обороти по нем, стреляй сильно в улицы, бомбардируй живо, недосуг за ним ходить.

II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Кутузов «Ҫӗнтерӳ наукин» тӗп правилисене: «Лагерьте мӗнле тӑмаллине, мӗнле пымаллине, ӑҫтан атакӑламаллине, тӑшмана ӑҫтан хӑваласа ҫапмаллине, тӑшман мӗн тума хӑтланнине пӗлес шутпа унӑн вӑйӗ мӗн чухлине тавҫӑрса илессине» вӗренсе хӑнӑхса пынӑ.

Кутузов постигал важнейшие правила «Науки побеждать»: «Как в лагере стать, как итти, где атаковать, гнать и бить, примерного суждения о силах неприятельских для узнания его предприятий».

II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Англичан салтакӗсене ҫапла вӗрентнӗ: вӗсен тӑшман ҫине стройпа, тӳп-тӳре тӑрса, пӗр чарӑнмасӑр, лӑпкӑн утса пымалла, тем пек вӑйлӑ пулсан та тӑшман, ҫапла пынине курсан, хӑраса каялла тарӗ, тенӗ.

Английских солдат учили, что самое их движение — спокойное, стройное и безостановочное — должно наводить ужас на противника, и как бы противник ни был силен, увидев живую стену, он обязательно побежит.

Сомма шывӗ хӗрринчи ҫапӑҫу // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.

Тӑшман ҫине тапӑннӑ чухне вӗсем хӗҫсемпе, сӑнӑсемпе, ухӑсемпе ҫапӑҫнӑ, тӑшманран хӳтӗленнӗ чух щитсемпе, панцырьсемпе усӑ курнӑ.

Для нападения служили мечи, копья, луки и стрелы, для предохранения от ударов — щиты и панцыри.

Тимӗр // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.

Хӑшпӗр чухне вӗсен хӑйсен таварӗсене тӑшман туртса илесрен сыхланмалла пулнӑ, ҫавӑн пек тӑшмансемпе хушӑран ҫапӑҫма та тӳрӗ килнӗ.

но и воевать с врагами, которые нападали на них, чтобы отнять товары.

Ҫӗр мӗн евӗрлӗ? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Тӑшман куҫ умӗнчех, ареста лекмелли ҫынсем пухӑннӑ ҫурта ҫӗмӗрсе кӗрес чухнехи пек, тӑшман хӑйне питӗ уҫҫӑн тытать.

Противник был почти на виду, он раскрылся, как бывает только в самый последний момент, непосредственно перед тем, как вломиться в помещение, где собрались подлежащие аресту.

XIX сыпӑк // Петр Золотов. Мстиставлский С.Д. Курак — ҫурхи кайӑк: повесть. Вырӑсларан П. Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 366 с.

— «Тӑшман йышӑнса илнӗ районсенче партизансен отрячӗсем, юланутлӑ тата ҫуран отрядсем тӑвас пулать, тӑшман ҫарӗн чаҫӗсене хирӗҫ кӗрешме, пур ҫӗрте те партизанла вӑрҫӑ чӗртсе яма, кӗперсене, ҫулсене сирпӗтме диверсиллӗ ушкӑнсем тӑвас пулать…»

— «В занятых врагом районах нужно создавать партизанские отряды, конные и пешие, создавать диверсионные группы для борьбы с частями вражеской армии, для разжигания партизанской войны всюду и везде, для взрыва мостов, дорог…»

VIII сыпӑк // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

Пирӗн ҫарсен хулана хамӑр алӑра тытса тӑма май килмерӗ, — тӑшман ун чухне вӑйлӑрахчӗ, вӑл ӑнсӑртран пырса тапӑнчӗ; эпир ун чухне хамӑр вӑйсене пӗтӗҫтерсе пухаттӑмӑр ҫеҫ-ха, тӑшман вӑй-халне оборона чиккисенче хавшатса, каялла чакаттӑмӑр.

Нашим войскам не удалось отстоять город, — враг был сильнее, напал он внезапно, а мы еще только собирались с силами, изматывали против- ника на оборонительных рубежах и отходили дальше.

Умсӑмах вырӑнне // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

Ӗлӗкхи удел князӗсемпе, вӗсен йытӑ пӑхаканӗсемпе тата ытти тарҫӑ-тӗрӗҫӗпе тулнӑ вак хуласем вырӑнне, пӗр-пӗринпе вӑрҫса тата суту-илӳ туса пурӑнакан вак князьсен хулисем вырӑнне тӑшмана хӑратса тӑракан ялсемпе куреньсем тата околицӑсем ӳссе ларнӑ, — вӗсене пурне те христиан тӗнне пӗлмен тӑшман тапӑнас хӑрушлӑхпа ӑна курайманлӑх пӗрлештерсе тӑнӑ.

Вместо прежних уделов, мелких городков, наполненных псарями и ловчими, вместо враждующих и торгующих городами мелких князей возникли грозные селения, курени и околицы, связанные общей опасностью и ненавистью против нехристианских хищников.

I // Куҫма Турхан. Гоголь Н.В. Тарас Бульба: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 126 с.

Январӗн 15-мӗшӗнче ирхине эпир Белоруссири Пӗрремӗш фронт ҫарӗсем тӑшман оборонин линине татса, тӑшман ҫӗрӗ ҫине вуникӗ километртан пуҫласа вунсакӑр километр таран кӗрсе кайни ҫинчен пӗлтӗмӗр.

Утром 15 января мы узнаём, что главная полоса вражеской обороны прорвана и войска 1-го Белорусского фронта продвинулись на двенадцать-восемнадцать километров в глубь территории врага.

13. Ҫапӑҫусем пуҫланасса тем пекех кӗтетпӗр // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

Тӑшман мӗн тума хӑтланни паллӑ пулчӗ: вӑл пирӗн лётчиксене сехӗрлентерсе ӳкересшӗн пулнӑ, анчах тӑшман ку хутӗнче те йӑнӑшрӗ.

Вывод был ясен: фашисты пытались воздействовать на нашу психику, но ставка их была бита и на этот раз.

12. Фотокинопулемет // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

Вӑрҫӑ пуҫланнӑ ҫул, часть Ленинграда тӑшман самолечӗсенчен сыхланӑ чухне, сывлӑшри йывӑр ҫапӑҫура вӑл тӑшман «юнкерсне» хула ҫине бомба пӑрахма ямасӑр персе антарнӑ.

Когда часть охраняла небо Ленинграда в начале войны, он в трудном воздушном бею сбил «юнкерс», не допустив его бомбить город.

3. Ҫӗнӗ туссем // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

— Эсир хӗрӳллӗ иккенне, тӑшман самолетне персе антарас-шӑн пулнине аван пӗлетӗп, анчах тӑшман самолетне вӑхӑтра та питӗ пӗлсе персе антарас пулать.

— Знаю вашу горячность и стремление сбить вражеский самолёт, но действовать надо своевременно и разумно.

18. Днепр урлӑ каҫмалли вырӑнсем ҫийӗнче // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

Унталла та кунталла, е тӑшман самолечӗсем ҫийӗпе, е вӗсен айӗпе хӑвӑрт вӗҫетӗп, ҫакӑ тӑшман летчикӗсене ӑнран ячӗ пулас.

Появляюсь то тут, то там, то вверху, то внизу, и это, видимо, ошеломляет врага.

18. Днепр урлӑ каҫмалли вырӑнсем ҫийӗнче // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

Тӑшман самолечӗсем ҫийӗпе вӗҫсе иртетӗп, тӑшман лётчикӗсем пӗр вӗҫрен ман ҫинелле переҫҫӗ.

Проношусь над врагом; в мою сторону летят огненные трассы.

18. Днепр урлӑ каҫмалли вырӑнсем ҫийӗнче // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

Пирвайхи ҫапӑҫу самолетпа вӗҫме кӑна пӗлни, тӑшмана ҫӗнтермешкӗн кӑна тӑрӑшни, ҫапӑҫура хӑюллӑ кӑна пулни пачах ҫителӗклӗ маррине, тӑшман мӗн шутланине ҫийӗнчех чухласа илсе вӑл тума шутланӑ ӗҫе хӑв малтан тума кирлине кӑтартса пачӗ.

Первый бой показал, что одного умения водить машину, одного лишь знания самолёта, желания победить врага, одной лишь смелости ещё мало — надо уметь определить замысел противника и, молниеносно оценив обстановку, опередить врага.

12. Эпӗ те хисеп уҫрӑм // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

Страницы:

Сайт:

 

Статистика

...подробней