Поиск

Шырав ĕçĕ:

Уйӑх сăмах пирĕн базăра пур.

Уйӑх (тĕпĕ: уйӑх) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Эпир, Ҫӗр ҫинче пурӑнакан ҫынсем, ҫак вӑхӑта уйӑх тетпӗр пулсан, Уйӑх ҫинче, ҫынсем унта пулнӑ пулсан, ӑна пӗр талӑк тесе каланӑ пулӗччӗҫ.
Тот промежуток времени, который мы, земные жители, называем лунным месяцем, жители Луны, если бы они на ней были, назвали бы лунными сутками.

Уйӑх ҫинче // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Эсир Уйӑх карттипе паллашнӑ: ҫак карттӑ астрономсем сӑнакан Уйӑхӑн ҫур пайӗ кӑна.
Вы знакомы с лунной картой: это карта только одной половины Луны, которую наблюдают астрономы.

Калама та кулӑшла: эпӗ пӗр ывӑҫ уйӑх илтӗм те юлташа уйӑхпа пӗтӗм темелле пуль?
Смешно говорить: я взял горсточку луны, я запустил в товарища луной!

— Астрономсем пӑхмалли трубана Уйӑх еннелле тытнӑ та, Уйӑх вӑл чӑн-чӑн пысӑк тӗнче иккенне курнӑ.
— Когда астрономы направили зрительную трубу на Луну, они увидели, что Луна — это целый мир,

Ҫӗртен уйӑх патне ҫитиччен // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Уйӑх ҫине секундра 2,4 километр хӑвӑртлӑхпа пырса кӗрсен (ку ракетӑн Уйӑх патне ҫывхарнӑ чухнехи хӑвӑртлӑхӗ) ракетӑран тусан кӑна тӑрса юлма пултарать.
Ведь только мельчайшая пыль останется от ракеты, если она врежется в Луну со скоростью 2,4 километра в секунду (это скорость ракеты при приближений к Луне).

Ҫӗрпе Уйӑх хушши 384 пин километр, ҫапах та пӗтӗм тӗнчери туртӑну вӑйне пула Уйӑх хӑй вырӑнӗнче пит лайӑх тытӑнса тӑрать.
От Земли до Луны 384 тысячи километров, но сила всемирного тяготения удерживает Луну близ Земли надежнее, чем миллиард толстых стальных канатов.

Пӗрремӗш хут Хӗвел ҫути Ҫӗр ҫинчен Уйӑх ҫине ӳкет, унтан вара Уйӑхран Ҫӗр ҫине каялла килет.
Пепельное сияние — дважды отраженные солнечные лучи: в первый раз они отражаются от поверхности Земли, во второй раз — от поверхности Луны.

Мӗн вӑл ҫӑлтӑр, мӗн вӑл планета? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Тӳпере ҫӗнӗ Уйӑх ҫурла пек кӑна йӑлтӑртатса курӑннӑ чухне Уйӑхӑн ытти Хӗвел ҫутатман пайӗ кӗл тӗслӗрех палӑрать.
Во время новолуния, когда молодой месяц появляется на небе в виде тонкого блестящего серпа, вся остальная, не освещенная Солнцем часть Луны светится чуть заметным нежным серебристым сиянием.

Эпир Ҫӗр ҫине Уйӑх ҫинчен пӑхма пултарнӑ пулсан, пире Ҫӗрӗн ҫавракӑшӗ Уйӑхран вунпилӗк хут пысӑкрах, сакӑрвунӑ хут ҫутӑрах курӑннӑ пулӗччӗ.
Если посмотреть на Землю с Луны, то Земля покажется нам диском, площадь которого в пятнадцать раз больше Луны и который раз в восемьдесят ярче ее.

Ҫутҫанталӑка мӗншӗн вуникӗ уйӑха пайланӑ? ҫакӑн сӑлтавӗ — Уйӑх.
Почему год разделен на двенадцать месяцев? причина этому — Луна.

Ҫынсем вӑхӑт шутне мӗнле тытса пыраҫҫӗ? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

«Уйӑх патне ҫитме мӗн тери инҫе!» — тейӗн тата эсӗ, ҫав сӑмахсене каланӑ хушӑра ҫутӑ пайӑрки Уйӑх патне ҫитме те ӗлкӗрет.
Ты скажешь: «Как далеко до Луны!», а луч света донесся до нее, пока ты говорил эти четыре слова.

Ҫӗр чӑмӑрӗ мӗн пысӑкӑш? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Пуринчен ҫывӑхра Уйӑх пӗлӗчӗ, вӑл Ҫӗр тавра ҫаврӑнать, ун ҫумне Уйӑх ҫыпҫӑннӑ.
Ближе всех небо Луны: оно вращается вокруг Земли, и к нему наглухо прикреплена Луна.

Фаэтон халапӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Уйӑх шуса тухнӑ, унӑн ҫуттинче ҫӳп-ҫап купи ҫинче выртакан пушӑ калай савӑт йӑлтӑртатса илнӗ, сарайӑн тимӗр тӑрри ҫуталнӑ, анчах уйӑх пӗлӗтсем айне кӗрсе пытаннӑ та, таврана каллех тӗттӗм хупланӑ.
Вышла луна, — сверкнула в мусорной куче пустая консервная банка, блеснула железная крыша сарая, но луна снова скрылась за облаками, и все погрузилось в темноту.

Вуннӑмӗш сыпӑк // Иван Васильев. Рысс Е. Хӗрача ашшӗне шырать: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 140 с.

Уйӑх хушши пӑлханма тивет — уйӑх пӑлханӑпӑр, иккӗ пулсан — иккӗ те тытӑнса тӑрӑпӑр-ха!
Месяц бастовать надо будет — месяц пробастуем, два — и два продержимся!

XXXIV сыпӑк // Петр Золотов. Мстиставлский С.Д. Курак — ҫурхи кайӑк: повесть. Вырӑсларан П. Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 366 с.

— Тӗрӗссипе каласан, уйӑх мар, уйӑх ҫурӑ, ҫитменнине тата вӗсем ҫуран мар, танксемпе килеҫҫӗ.
— Во-первых, не месяц, а полтора, потом они не пешком, а на танках ехали.

VIII сыпӑк // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

Эрне хыҫҫӑн эрне иртет, уйӑх хыҫҫӑн уйӑх; вӑл хӑй пырсанах панӑ укҫана тахҫанах пӗтерчӗ, анчах ҫӗнӗрен тӳлеместчӗ.
Неделя проходила за неделей, месяц за месяцем; деньги, которые он дал нам при своем появлении, давно уже были истрачены, а новых денег он не платил.

I сыпӑк // Никита Волков. Стиветсон, Р.Л. Мул утравӗ: роман / вырӑсларан Н.Волков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1940. — 168 с.

Пӗр уйӑх чӗнмест — уйӑх тӗпчетпӗр, ҫулталӑк чӗнмесен — ҫулталӑк.
Месяц будет молчать — месяц будем допрашивать, год — так год.

XXV // Геннадий Пласкин. Чжоу Ли-бо. Ҫил-тӑвӑл: роман; Г. Пласкин куҫарнӑ; В. Рудманӑн умсӑмахӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 429 с. — 13–429 с.

Иртӗ-и уйӑх хыҫҫӑн уйӑх, ҫулталӑк хыҫҫӑн ҫулталӑк, кунтах юп курӗ-и Дина, малалла ӑс пухма аякка-аякка тухса кайӗ-и — пурпӗрех нихӑҫан-нихӑҫан та манмӗ хӗр тӑван амӑшне, вӗҫӗм-вӗҫӗмех унӑн сӑлайлӑ ӑшӑнчӑкӗне ӑшӑнӗ, тараватлӑхӗпе, ӗҫченлӗхӗпе хавхаланӗ.
Помоги переводом

8 // Хветӗр Агивер. Агивер Ф.Г. Сар ачапа сарӑ хӗр: Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1980. — 256 с.

Эфиопире хӗвелсӗр кунсем ҫуккипе пӗрех, туристсене илӗртмелли девизсенчен пӗри те вӗсен ҫапла янӑрать: «Эфиопи — 13 уйӑх хушшинче хӗвел тӑпакан ҫӗршыв» (Эфиопи кунталӑкӗнче ҫулталӑк 13 уйӑха пайланать).
Обычно же в Эфиопии практически нет дня, когда не светит солнце, и один из туристических девизов звучит так: «Эфиопия — страна 13 месяцев солнца» (по эфиопскому календарю год разбит на 13 месяцев).

Эфиопи географийӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1% ... 0%B9%D3%97

Пӗтӗм Миргород епле ҫывӑрнине, ун ҫине шутсӑр йышлӑ ҫӑлтӑрсем пӗр хускалмасӑр пӑхнине, инҫетри е ҫывӑхри йытӑсем ҫӗрлехи шӑплӑха вӗрсе пӑснине, савӑшса хӗрнӗ пономарь йыт-качака умӗнченех чупса иртсе кайса, ҫатан урлӑ пӗр хӑрамасӑр каҫса кӗнине, шурӑ пӳрт стенисем уйӑх ҫутинче тата шурӑрах курӑннине, вӗсене хупӑрласа тӑракан йывӑҫсем тӗксӗмленнипе, йывӑҫ мӗлкисем хуп-хуран ӳкнине, шӑпланнӑ чечексем, курӑксем ырӑ шӑршӑ сарнине, чарӑна пӗлмесӗр чӗриклетекен шӑрчӑксем — ҫӗрлехи рыцарьсем — пур кӗтесрен те харсӑр янратнине, пӗринче пӗччӗнлӗ вырӑн ҫинче ҫывӑракан хура куҫхаршиллӗ, чӗтренсе тӑракан ҫамрӑк кӑкӑрлӑ хула хӗрне, хӑй тӗлӗкӗнче гусар мӑйӑхӗ те шпорсем курнине, унӑн икӗ пичӗ ҫинче уйӑх ҫути выляса кулнине сӑрласа кӑтартнӑ пулӑттӑм эпӗ.
Я бы изобразил, как спит весь Миргород; как неподвижно глядят на него бесчисленные звезды; как видимая тишина оглашается близким и далеким лаем собак; как мимо их несется влюбленный пономарь и перелазит через плетень с рыцарскою бесстрашностию; как белые стены домов, охваченные лунным светом, становятся белее, осеняющие их деревья темнее, тень от дерев ложится чернее, цветы и умолкнувшая трава душистее, и сверчки, неугомонные рыцари ночи, дружно со всех углов заводят свои трескучие песни; я бы изобразил, как в одном из этих низеньких глиняных домиков разметавшейся на одинокой постели чернобровой горожанке с дрожащими молодыми грудями снится гусарский ус и шпоры, а свет луны смеется на ее щеках.

III сыпӑк // Ярукка Сантри. Гоголь Н.В. Иван Иванович Иван Никифоровичпа мӗнле хирӗҫсе кайни: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 72 с.

Страницы:

Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

Сайт:

Статистика