Корпус чувашского языка

Пӗрлехи информаци кунӗнче ҫак темӑсене тӗпе хунӑ: Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн 2019 ҫулхи сентябрӗн 26-мӗшӗнчи 118-мӗш номерлӗ «Чӑваш Республикинчи халӑхӑн пурнӑҫ пахалӑхне ӳстермелли хушма мерӑсем ҫинчен» Указӗ «Шанчӑклӑ тата пахалӑхлӑ автомобиль ҫулӗсем» наци проектне 2019 ҫулта Чӑваш Республикин территорийӗнче пурнӑҫлассипе епле ӗҫлени тата Чӑваш Республикинче периодика кӑларӑмӗсене 2020 ҫулхи I ҫур ҫулшӑн ҫырӑнтармалли подписка кампанийӗ ҫинчен.

Помоги переводом

Пурнӑҫ ыйтнисене тӗпе хурса // Ял ӗҫченӗ. «Ял ӗҫченӗ», 2019.10.18

Арҫынсемпе хӗрарӑмсем, ҫирӗм ҫын та пулӗ, карта сулхӑнне ушкӑнпа кӗпӗрленсе ларнӑ та суккӑр лирнике хупӑрласа илнӗ, лешӗ юрлать, чӗтӗрекен, сӑмса витӗр нӑрӑлтатса тухакан ҫинҫерех сасси унӑн, пӗрешкел нӑйӑлтатса янракан инструменчӗ пулӑшса пынӑ май, йышлӑ халӑхӑн тӑтӑш сӗрлекен шавӗнче те яр-уҫҫӑн уйрӑлса тӑрать.

В тени забора густая кучка, человек в двадцать мужиков и баб, тесно обсела слепого лирника, и его дрожащий, гнусавый тенор, сопровождаемый звенящим монотонным жужжанием инструмента, резко выделялся из сплошного гула толпы.

XII сыпӑк // Антал Назул. Куприн, Александр Иванович. Тытӑҫу: повеҫсем; вырӑсларан Антал Назул куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 3–84 с.

Халӑхӑн анлӑ массине кӑтартма юраман сведенисене кӑларса пӑрахса хӑйӗн докладне хаҫатра туллинех пичетлесе кӑларнӑ.

Исключив некоторые данные, которые нельзя было сообщить широкой публике, он поместил в газете полностью свой доклад.

Ҫирӗм пиллӗкмӗш пай // Галина Матвеева. Яновская, Жозефина Исаковна. Карап ӑсти: повесть; вырӑсларан Г. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2012. — 205 с.

1905 ҫулхи революци халӑхӑн мӗнпур сийне ярса илнӗ, студентсене те хускатса янӑ.

Революция 1905 года захватила все слои населения, вспыхнули волнения среди студентов.

Ҫирӗм пиллӗкмӗш пай // Галина Матвеева. Яновская, Жозефина Исаковна. Карап ӑсти: повесть; вырӑсларан Г. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2012. — 205 с.

Унта вӑл сӑвви те, кӗвви те халӑхӑн тесе палӑртнӑ.

Там он отметил, что и слова, и музыка народные.

А.Никитин композитор Владимир Егоров «Эпӗ мар» юрра вӑрланине судра ӗнентернӗ // Софья Савнеш. https://chuvash.org/news/23261.html

Сӑмах ман каласан, Ледков ҫинчен иртнӗ кунсенче ҫеҫ Полярмӑйра доктор каласа кӑтартнӑччӗ-ха, вӑл имӗш питӗ ӗҫчен те хӑюллӑ иккен, вӑрҫӑн пирвайхи эрнисенчех округри пӗтӗм пурнӑҫа, сапаланса куҫса ҫӳрекен халӑхӑн пӗтӗм пурнӑҫне вӑрҫӑ задачисене пӑхӑнтарса тӑратма пултарнӑ.

Кстати сказать, совсем недавно в Полярном доктор рассказывал о Ледкове: каким он стал энергичным, смелым работником и как сумел в первые же недели подчинить всю жизнь огромного округа, с разбросанным кочевым населением, задачам войны.

Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Валентин Урташ, Илпек Микулайӗ. Вениамин Каверин. Икӗ капитан. Валентин Урташпа Николай Илпек куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951

Пӗтӗм халӑхӑн паттӑрлӑхӗ, Сима!

Подвиг всего народа, Сима!

30 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Ҫынсен куҫӗсенче куҫҫуль йӑлтӑртатать, вӗсем, халӑхӑн аслӑ хӑвачӗпе тата генийӗпе ҫӗкленсе кайнӑскерсем, чарӑна пӗлмесӗр алӑ ҫупаҫҫӗ.

У людей на глазах блестели слезы, а они все хлопали и хлопали, потрясенные великим духом и гением народа, к которому мы сейчас все прикоснулись.

14 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Анчах радио ҫав-ҫавах кӗрлет: «Пырать тивлетлӗ халӑхӑн сӑвап кӳрен вӑрҫи…»

А по радио пели: «Идет война народная…»

13 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Хӑватлӑн янракан арҫын сассисем кашни ир юрлаҫҫӗ: «Ҫӗклен, таса хаярлӑхӑн ҫиҫсе тӑран хӗҫҫи, пырать тивлетлӗ халӑхӑн сӑвап кӳрен вӑрҫи…»

Густые, суровые мужские голоса пели каждое утро в черной воронке репродуктора: «Пусть ярость благородная вскипает, как волна, идет война народная, священная война…»

13 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

«Пырать тивлетлӗ халӑхӑн сӑвап кӳрен вӑрҫи!» — куллен ир ҫинче юрлать радио.

«Идет война народная, священная война!» — пело по утрам радио.

13 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

«Аслӑ хирӗҫтӑру тени, Симочка, чӑнлӑх ӗлкӗрсе ҫитсен килекенскер, ҫутҫанталӑкра кӑна мар, пӗтӗм халӑхӑн кун-ҫулӗнче те пулать Питӗ те хаяр пулӗ пулас аслӑ хирӗҫтӑру, икӗ тӗнче, пӗр-пӗринпе ниепле килӗшӗве килме пултарайман икӗ тӗнче тӗл пулса ҫапӑнӗҫ.

«Великие противостояния, Симочка, когда истина созревает, бывают не только во Вселенной и в человеческой судьбе — они бывают и в судьбе народов.

8 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Археологсем упранса юлнӑ ҫыру тӑрӑх пӗр-пӗр халӑхӑн историне, йӑлине тӗпчесе пӗлеҫҫӗ, тенине таҫта вуланӑччӗ эпӗ.

Помнится, я где-то читал, что археологи по одной сохранившейся надписи восстанавливают историю и обычаи целого народа.

Вунпиллӗкмӗш сыпӑк // Валентин Урташ, Илпек Микулайӗ. Вениамин Каверин. Икӗ капитан. Валентин Урташпа Николай Илпек куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951

— Пирӗн картина, — терӗ вӑл, эпӗ, капла каласан, кӑштах ҫухӑрса ямарӑм, мӗншӗн тесен, «пирӗн» тени мана та ҫак картинӑна ӳкерекен вырӑнне хуни пулчӗ, — пирӗн картина хамӑр халӑх ҫинчен, халӑхӑн тулса ҫитнӗ тарӑхӗ ҫинчен, ахаль ҫынсен паттӑрлӑхӗ ҫинчен.

— Наша картина, — заговорил он, и я чуть не взвизгнула от радости, что он говорит «наша», считая уже и меня ее участницей, — наша картина — о народе, о гневе народном, о доблести простых людей.

6 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Тен, манран хамӑр ҫӗршыври хӗр-ачасем ҫинчен, пирӗн пек ахаль халӑхӑн ывӑлӗ-хӗрӗсем ҫинчен ыйтса пӗлесшӗнччӗ пуль?

Может, он просто хотел расспросить у меня, как живут в нашей стране простые, обыкновенные девочки?..

1 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Ҫакса вӗлермелли ҫине лекме пӳрнӗ ҫынсем хура халӑхӑн ҫав ҫакса вӗлермелли ҫинчен калакан юррине юрлани манӑн кӑмӑла ҫав тери хумхатнине эпӗ каласа пама та пултараймастӑп.

Невозможно рассказать, какое действие произвела на меня эта простонародная песня про виселицу, распеваемая людьми, обреченными виселице.

Саккӑрмӗш сыпӑк. Чӗнмен хӑна // Михаил Сироткин, Никифор Ваҫанкка. Александр Пушкин. Капитан хӗрӗ. Вырӑсларан Н.Т. Ваҫанккапа М.Я. Сироткин куҫарнӑ. Чӑваш АССР государство издательстви, 1940

Кӗрешекен халӑхӑн генийӗ ҫуратнӑ ҫӗнӗ техника сывлӑшри ҫапӑҫӑва ҫав тери кӑткӑслантарнӑ, лётчикшӗн халӗ хӑйӗн машинне пӗлни кӑна, хӑюллӑ пулни кӑна ҫителӗксӗр пулнӑ, унӑн халӗ ҫапӑҫу хирӗ ҫинче мӗн тумаллине хӑвӑрт чухласа илмелле, сывлӑшри ҫапӑҫӑва хӑй шут тунипех, команда парасса кӗтсе тӑмасӑрах пайӑн-пайӑн татма пӗлмелле пулнӑ.

Новая техника, рожденная гением борющегося народа, неизмеримо усложнила воздушный бой и требовала от летчика не только знания своей машины, не только дерзкой непреклонности, но и уменья быстро ориентироваться над полем боя, расчленить воздушное сражение на отдельные составные части и на свой страх и риск, часто не ожидая команды, принимать и осуществлять боевые решения.

10 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

Епле эпӗр ун чухне, пӗр сӑмаха килсе, халӑхӑн мухтавлӑхӗпе патшана юратнӑ кӑмӑлсене пӗтӗҫтертӗмӗр!

С каким единодушием мы соединяли чувства народной гордости и любви к государю!

Ҫил-тӑман // Ҫт. Ухантей. Александр Пушкин. Иван Петрович Белкин ҫырса хӑварнӑ повеҫсем. Ст. Угандей куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1936

Ҫакӑ, халӗ публикӑна вулама сӗнекен И. П. Белкин ҫырнӑ Повӗҫсене кӑларма тытӑннӑ май, хамӑр тӑван халӑхӑн сӑмахлӑхне юратакансен пӗлес килекен кӑмӑлне кӑшт та пулин тултарас тесе, эпир вилнӗ авторӑн пурӑнӑҫӗ ҫинчен кӗскен те пулин хушса калас терӗмӗр.

Взявшись хлопотать об издании Повестей И. П. Белкина, предлагаемых ныне публике, мы желали к оным присовокупить хотя краткое жизнеописание покойного автора и тем отчасти удовлетворить справедливому любопытству любителей отечественной словесности.

Издательрен // Ҫт. Ухантей. Александр Пушкин. Иван Петрович Белкин ҫырса хӑварнӑ повеҫсем. Ст. Угандей куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1936

Паттӑрлӑхпа хӑйне хӑй хисеплес мӑнкӑмӑллӑх халӑхӑн пӗр сийӗшӗн, пӗр сословийӗшӗн кӑна мар иккенне вӑл курчӗ.

Она увидела, что храбрость и гордое самолюбие не исключительно принадлежат одному сословию.

VIII сыпӑк // Никифор Ваҫанкка. Александр Пушкин. Дубровский. Никифор Ваҫанкка куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949