Корпус чувашского языка

Сӗтелӗн ытти ҫийӗ ҫара юлать.

Остальная поверхность стола остается непокрытой.

Апат лартнӑ сӗтел // Роза Митрушкина. Аасамаа И. Т. Хӑвна мӗнле тытмалла. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 192 с.

Вӑрман ҫийӗ, кӑвакарса, пӗлӗтпе пӗрлешет те катаран питех палӑрми пулать.

Лес смешивается на горизонте с облаками и становится неразличимым.

Х. Чӗре сасси // Илпек Микулайӗ. Илпек Микулайӗ. Хура ҫӑкӑр. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 400 с.

Тёма умӗнче, сӗм тӗттӗмлӗхӗн тӗпсӗр тарӑнӑшӗнче, темле инҫе панорамӑн хӗсӗк те тарӑн ҫурӑкӗ пек ҫутӑ, ҫемҫен йӑлкӑшса илчӗ; ҫурри ҫӗрсе кайнӑ пусӑ пурин пӗренисем пур енчен те лӑках мӑкланнӑ; вӗсен лӑймакаллӑ та шӑршлӑ ҫийӗ тӗкӗр пек йӑлтӑртатса ҫуталать.

Тонкой глубокой щелью какой-то далекой панорамы мягко сверкнула пред Тёмой в бесконечной глубине мрака неподвижная, прозрачная, точно зеркальная гладь вонючей поверхности, тесно обросшая со всех сторон слизистыми стенками полусгнившего сруба.

Кивӗ пусӑ // Уйӑп Мишши. Гарин-Михайловский Н.Г. Тёмӑн ача чухнехи пурнӑҫӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 164 с. — 3–157 с.

Ҫав ним мар ӑнланмалла сӑмахсем ӗнер, тӗкӗр пек ҫуталса выртакан шыв ҫине ҫӳлтен чул ӳкнӗ пекех, унӑн чӗрине пырса ӳкрӗҫ: шыв ҫийӗ минут каярах кӑна пӗр тикӗсчӗ, хӗвел ҫутипе кӑвак тӳпе унта лӑпкӑн курӑнатчӗҫ… чул ӳкрӗ те — тӗпне ҫитиех хумханса кайрӗ.

Эти простые слова упали вчера в его душу, как падает с высоты камень на зеркальную поверхность воды: еще за минуту она была ровна и спокойно отражала свет солнца и синее небо… один удар — и она всколебалась до самого дна.

I // Степан Апаш. Короленко В.Г. Суккӑр музыкант: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 194 с.

Пӳрт ҫийӗ хӗррипе усӑнса тӑракан пӑр хӳрешкисен васкавлӑ тумламӗсем ирхи сивӗпе шӑнса ларнӑскерсем, ак халӗ хӗвелпе ирӗлсе, пин-пин янӑравпа шӑмплатса тумлаҫҫӗ.

А торопливая весенняя капель от нависших на крыше сосулек, прихваченных утренним морозом и теперь разогретых солнцем, стучала тысячью звонких ударов.

VI // Степан Апаш. Короленко В.Г. Суккӑр музыкант: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 194 с.

Халӗ пӗтӗм мачча ҫийӗ ҫунать.

Теперь горел уже весь чердак.

I. Тупнӑ, анчах ҫухатнӑ // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.

Хӑш-пӗр тӗлте, вӑрманта — йывӑҫсем айӗнче, тӳрем сӑртлӑхра — вӗтлӗх хушшинче, ҫутӑсем ҫунма пуҫларӗҫ, вара тӗттӗм тавралӑхра хулленех ҫутатакан пӑнчӑсем йышлӑланса пычӗҫ, ҫӗр ҫийӗ те пӗлӗт пек, ҫӑлтӑрсемпе илемленесшӗн пулнӑн туйӑнчӗ.

В лесу под деревьями и среди вереска на плоскогорье там и сям загорались огоньки, и эти беспорядочно разбросанные сверкающие точки прорезали темноту, словно земля, не желая уступить небу, решила одновременно с ним засиять звездами.

X. Тыткӑнтисем // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.

Тинӗс ҫийӗ майӗпен ҫутӑла пуҫларӗ; горизонтпа тӳпери пӗлӗтсем хушшинче ҫутӑ ярӑм сарӑлсах пычӗ, хумсен тӑррисем кӑпӑксен сирпӗнчӗкӗсемпе йӑлтӑртатма тытӑнчӗҫ.

Мало-помалу цвет моря становился менее темным, просветы на небе расширялись, брызги морской пены стали белеть, на гребнях волн показались белые барашки.

X. Ҫӑлӑнатех-ши? // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.

Хумсем ҫӳллӗ, тинӗс ҫийӗ тӗттӗм, эсир хӑвӑра палӑртмасӑр иртсе кайма пултаратӑр.

Волны высоки, на море туман, поэтому весьма вероятно,что вас не заметят.

IX. Такам ҫӑлӑнать // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.

Ҫавӑнпа пӗрлех ҫӗрӗн ӑшӗпе ҫийӗ пӗр пек мар, пӗтӗмӗшпех урӑхла пулмалла тесе шутла пуҫланӑ.

Вместе с тем утвердилось противопоставление внутренности Земли ее поверхности.

Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.

Ҫав япаласене кура кунта ҫӗр пичӗ яланах улшӑнмасӑр пӗр пек тӑманни ҫинчен, ҫӗр ҫийӗн тӗрлӗ пӑйӗсем пӗрре тинӗс, тепре типӗ ҫӗр условийӗсене пула историллӗ улшӑнса пыни ҫинчен, ҫӗр ҫийӗ пӗрре ҫӳлелле хӑпарнӑ, тепре аялалла аннӑ пирки ҫӗр пичӗ улшӑнмасӑр тӑманни ҫинчен ӑнланма пуҫланӑ.

Здесь возникли первые понятия о непостоянстве очертаний суши, об исторической смене морских и материковых условий развития различных частей земной поверхности и о непременной причине этой смены — вертикальных смещениях земной поверхности.

Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.

Шыв ҫийӗ хумханса илни, ҫав тӗлте, тарӑнра, лӑпкӑ маррине кӑтартать.

Волнение на поверхности воды указывает на то, что в морских глубинах неспокойно.

XXXIII сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.

Ҫак сӑмахсене илтсенех эпӗ тӑрса аяккалла тинкерсе пӑхрӑм, анчах шыв ҫийӗ халӗ те пӗлӗт йӗрӗпех пӗрлешсе тӑрать.

При этих словах я встаю и пристально смотрю вдаль; но линия воды все еще сливается с линией облачного свода.

XXXII сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.

Бухтӑн шӗвӗр вӗҫлӗ чул тӑвӗсем хушшинчи шаларах кӗрсе тӑракан пайӗнче пӗчӗкҫӗ гавань пур, кунта ҫул пырса тивейменнипе шыв ҫийӗ лӑпкӑ выртать.

В глубине бухты, среди пирамидальных скал, виднелась маленькая гавань, защищенная от ветра.

XXX сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.

Юрпа витӗнсе выртакан пысӑк хумсем евӗрлӗ тусен тӑррисем шурӑ кӑпӑк пек курӑнса тӑни мана тӑвӑл вӑхӑтӗнче асар-писер хумханакан тинӗс ҫийӗ пекех туйӑнать.

Волнообразные очертания этих бесконечных горных кряжей, покрытых вечными снегами, словно гребни волн пеной, напоминали мне море во время бури.

XVI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.

Профессорӑнни пек тирпейлӗ сухалӗ унӑн, ҫывӑрса муталаннӑ пекех, пӗр айккинелле хутланса ларнӑ, илемлӗ хура кубанки вараланса пӗтнӗ, унӑн хӗрлӗ ҫийӗ тӗссӗрленсе кайнӑ, черкески ҫурӑлса тухнӑ та — ӑна ҫӗлемен, булавкӑсемпе ҫеҫ тирсе янӑ.

Опрятная профессорская бородка его загнулась сплошным сивым гребнем набок, будто он заспал ее, черная нарядная кубанка была измызгана, и ее алый верх потускнел до рыжего, черкеска порвана и не залатана, а зашпилена булавками.

Виҫҫӗмӗш сыпӑк // Николай Евстафьев. Павленко П.А. Телей: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 312 с.

Пӳртӗн ҫийӗ те, чӳрече рамӗсем те, алӑкӗсем те, урайӗ те ҫук.

Не существовало ни крыши, ни оконных рам, ни дверей, ни полов.

Пӗрремӗш сыпӑк // Николай Евстафьев. Павленко П.А. Телей: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 312 с.

Пӑрахут ҫийӗ паровой машина кӗрлесе ӗҫленипе чӗтӗресе тӑрать.

Палуба дрожала от толчков паровой машины.

VIII сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.

Вӑл, эпӗ халӗ ҫеҫ асӑннӑ металсем нумайрах илсе, пирӗн ҫӗр евӗрлӗ пӗр шар турӗ; ун ҫине сывлӑм пек шыв пӗрхӗнтерсе сапсан шыв ҫийӗ хӑмпӑланать, йӳҫет, унта пӗчӗкҫӗ тусем пулса тӑраҫҫӗ: тӑвӗ тӑрринче кратер уҫӑлать те вӗри пӑс сирпӗнсе тухать; шар ҫав тери вӗриленсе кайнипе ӑна алӑпа тытма та ҫук.

Он изготовил металлический шар, главным образом из тех металлов, о которых я только что говорил, как бы полное подобие нашей планеты; когда этот шар слегка обрызгивали водой, поверхность его вздувалась, окислялась и на ней появлялась небольшая выпуклость; на ее вершине открывался кратер, происходило извержение, и шар до того раскалялся, что его нельзя было удержать в руке.

VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.

— Ҫӗр вӑл шалта ҫунса тӑнӑран мар, унӑн тулашӗнчи ҫийӗ ҫуннӑран хӗрме пултарнӑ.

— Земля стала раскаленной только благодаря горению ее поверхности, но не наоборот.

VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.