Корпус чувашского языка

Ҫынсем киркӑсемпе ҫӗр чаваҫҫӗ, тӗттӗмлене пуҫланипе шӑтӑкран вӗсен ҫӗлӗкӗсем ҫеҫ курӑнаҫҫӗ.

Люди ковыряли кирками землю, в наступающих сумерках над ямами мелькали только их шапки.

Вуниккӗмӗш сыпӑк // Петр Золотов. Ажаев, В. Н. Мускавран инҫетре: роман / вырӑсларан П.Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 242 с.

Халӑх ушкӑнӗ хушшинчен сутӑҫӑсен сухалӗсем, мастеревойсен шурӑхса кайнӑ пичӗсем, боярсен ҫӳллӗ те пысӑк ҫӗлӗкӗсем курӑннӑ.

В толпе мелькали бороды купцов, бледные лица мастеровых и высокие шапки бояр.

Балтика хуралӗ // Н. Ятманов. Дмитриев, Н. П. Тӑван ҫӗршывӑн чысӗ: халӑх геройӗсем ҫинчен ҫырнӑ калавсем / вырӑсларан Н. Ятманов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 126 с. — 3–19 с.

Егерь ҫӗлӗкӗсем тӑхӑннӑ икӗ ҫынӗ Финляндирен восстани вӑхӑтӗнче килнӗ.

Двое в шюцкоровских шапках прибыли из Финляндии в момент восстания.

Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Фиш Г.С. Кимас-кӳлли ялӗ парӑнни: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 140 с.

Пӑлансен ҫурӑмӗсем, вӗсем ҫине тиенӗ япаласем, ҫынсен хулпуҫҫийӗсемпе ҫӗлӗкӗсем юр вӗҫтернипе шап-шурӑ шуралса ларнӑ.

Спины оленей, вьюки на них, плечи и головные уборы людей — все побелело от снега.

Быгин-Быгинен // Александр Галкин. Арсеньев В.К. Тайгари тӗлпулусем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 178 с. — 159–164 с.

Хӗрелсе кайнӑскерсем, ҫиҫсе тӑракан куҫӗсемпе ялан ҫӳлелле пӑхса пыма тивнӗрен, ҫӗлӗкӗсем те ӗнсе хыҫнелле шуса аннӑ, вӗсем тавралӑха пӑхса тӗлӗннипе сӑмахсене ҫыхӑнтарса та калаҫаймаҫҫӗ, кӑшкӑркаласа кӑна пыраҫҫӗ.

Раскрасневшиеся, с блестящими глазами, с шапками, сползающими на затылок (надо было все время смотреть вверх!), они не разговаривали связно, а только вскрикивали:

Уяв // Макар Хури. Космодемьянская Л.Т. Зойӑпа Шура ҫинчен: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 232 с.

Ешӗл ҫӗлӗкӗсем кӑтра вӗсен, йӑрӑм-йӑрӑм, ука ярапа аннӑ пек, сарӑ кӑрккисем ҫакӑнса тӑраҫҫӗ, Ҫамрӑк чӑрӑшсем ешӗл тухъя тӑхӑннӑ евӗр илемлӗ.

Только сосновые шляпы зелены и кудрявы, и на них золотятся, будто расшитые позументом, крупные шишки, А молодые ели, кажется, оделись в зеленые тухьи…

XVIII. Харсӑр алӑсем // Илпек Микулайӗ. Илпек Микулайӗ. Хура ҫӑкӑр. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 400 с.

Хӑйсен сарӑ шинелӗсем тата егерсен ҫӗлӗкӗсем вӗсем камсем иккенне инҫетренех кӑтартса параҫҫӗ.

Серое сукно их шинелей и шапочки, похожие на шапки егерей, выдавали их.

Улттӑмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Фиш Г.С. Кимас-кӳлли ялӗ парӑнни: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 140 с.

— Ҫапах та, Гриша тӗрӗсех калать, — терӗ сасартӑк Александр, — ҫӗлӗкӗсем пирӗн…

— А Гриша прав, — объявил вдруг Александр, — шапки наши…

VIII // Леонид Агаков. Василевская В.Л. Асамат кӗперӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1945. — 200 с.

Пӗр ҫын та пулманни, хӑй пӗр-пӗччен ҫеҫ пулни, кӗтсе тӑни Василие хырсен ҫӑмламас турачӗсене сивӗ юр ҫӗлӗкӗсем пусса тӑнӑ пек пусӑрӑнтарнӑ.

Безлюдье, одиночество, ожиданье давили Василия, как холодные снежные шапки давили и гнули мохнатые ветви сосен.

7. Пинтен те хаклӑрах // Александр Яндаш. Николаева, Галина Евгеньевна. Ӗҫҫинче: роман; вырӑсларан И.Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 524 с.

Ҫӗлӗкӗсем ҫине шурӑ ӑмӑрткайӑксем ҫаклата-ҫаклата янӑ…

Нацепляли себе белых орлов на шапки…

Тӑваттӑмӗш сыпӑк // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Островский, Николай Аслексеевич. Тӑвӑлпа ҫуралнисем: [роман] / Н.А. Островский. — Шупашкар: Чӑвашиздат, 1937. — 268 с.

Ҫӗлӗкӗсем ҫеҫ аван: Петькӑна ашшӗнчен буденовка тӑрса юлнӑ, Петька унпа тем пекех мухтанать; Васькӑн пысӑк та чӑмӑр пуҫӗнче те ашшӗ мулаххайӗ ҫав тери хитрен курӑнать.

Правда, на головах была хорошая справа: Петьке в наследство от батьки осталась буденовка — предмет бесконечной Петькиной гордости; на большой и круглой Васькиной голове ловко лежал великолепный отцовский малахай.

Астрономсем // Асклида Соколова. Алексеев, Михаил Николаевич. Ҫӑкӑртан асли ҫук: [повеҫ] / М. Н. Алексеев. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1967. — 192 с.

Вӑл ҫын патӗнче пурӗ те тӑватӑ юлташӗ ҫеҫ юлнӑ, вӗсен ҫӑмламас ҫӗлӗкӗсем ҫине, вӗсен паттӑр сӑнӗсем ҫине пилӗк вӗҫлӗ темӗн пысӑкӑш ҫӑлтӑрӑн ҫути юн йӗрӗ пек ӳкнӗ.

Возле человека осталось всего четыре товарища, и на их папахи, на мужественные лица кровавыми полосами падают лучи огромной пятиконечной звезды.

Параппанҫӑ кун-ҫулӗ // Леонид Агаков. Гайдар, Аркадий Петрович. Параппанҫӑ кун-ҫулӗ: повесть; вырӑсларан Л.Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1957. — 132 с.

Темшӗн ушкӑнра паллакансем нумай пулсан та, малтанах унӑн куҫӗ умне сӑн-питсем мар, тумтирсем тухса тӑчӗҫ: тутӑрсемпе ҫӗлӗкӗсем чи ҫӗтӗккисене тупса тухнӑ; пӗтӗм ҫут тӗнчере чи начар ыйткалакансене хӑваласа пуҫтарнӑ евӗрлех.

Почему-то прежде всего ей бросились в глаза не лица, среди которых было много знакомых, а одежда: платки, шапки — все это было одно рванее другого, словно самых последних нищих со всего света сюда согнали.

Вунтӑххӑрмӗш сыпӑк // Михаил Рубцов. Николай Бирюков. Чайка: роман; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 432 с.

Урамсем, лаша ҫурӑмӗсем, извозчиксен ҫӗлӗкӗсем — пурте шуралчӗҫ.

Снег красил в белое мостовую, лошадиные спины, шапки извозчиков.

I. Хӑйне ӑссӑр тыткалани // С. Алексеев. Антон Чехов. Каштанка: калав; вырӑсларан С. Алеквеев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 68 с.

Сӗтел патӗнче, ҫавраҫил ҫавӑрттарнӑ пек, хӗрлӗармеецсен сӑрӑ ҫӗлӗкӗсем хумханма, штыксен кӑвак вӗҫӗсем чӳкенме пуҫларӗҫ, пӗчӗкҫӗ сӗтел патне чешкисене чӑмӑртанӑ алӑсем туртӑнчӗҫ, площадьре, пӑшал пенӗ пек, кӗскен те тарӑхса кӑшкӑрнӑ сасӑсем янӑраса кайрӗҫ:

Около стола, как взвихренные ветром, заколебались серые красноармейские папахи, закачалась сизая щетина штыков, к столику протянулись сжатые в кулаки руки, по площади, как выстрелы, зазвучали озлобленные короткие вскрики:

XLIX // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Ӗнтӗ юланутсен ҫурӑмӗсем ҫинче тӗве ҫӑмӗнчен тӗртсе тунӑ пашлӑксем уссӑр ҫапкаланчӗҫ, ҫӗлӗкӗсем айӗнче ҫамкисем тарларӗҫ, кӗрӗк пиншакпа тата ӑшӑ чекменпе ҫӳреме пӑчӑ пула пуҫларӗ.

Уже ненужными болтались на спинах всадников башлыки верблюжьей шерсти, а под папахами мокрели лбы, и жарковато становилось в полушубках и теплых чекменях.

XXXVII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Вӗсен ҫӗлӗкӗсем тӗлӗнче табак тӗтӗмӗ йӑсӑрланса пычӗ.

Над папахами их слоился и таял табачный дымок.

XXXV // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Шырлан тӗпӗнче ав унта анса ӳкнӗ казаксем ҫӗлӗкӗсем ҫинчи юрпа хӑйӑра айванла силлесе аппаланаҫҫӗ, хӑшӗ-пӗрисем ыраттарнӑ вырӑнсене сӑтӑркалаҫҫӗ.

А на дне яра попадавшие туда казаки глупо стрясали с папах снег и песок, кое-кто потирал ушибленные места.

XXXIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Ҫавӑнпах повстанецсен ҫӗлӗкӗсем ҫинче те пӗр шурӑ хӑю е катанпир татӑкӗ вырӑнне халӗ иккӗ — хӗреслӗ ҫӗлесе хунӑ шурӑпа хӗрлӗ хӑюсем курӑнма пуҫлаҫҫӗ…

Поэтому-то на папахах повстанцев вместо одной нашивки или перевязки белой — появлялись две: белая накрест с красной…

XXXII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Хӑйсене сывлӑх суннине хирӗҫ казаксем аллисене майӗпен ҫӗлӗкӗсем патне ҫӗклерӗҫ, Григорие палламасӑр, ун ҫине сӑнаса, вӑл мӗн те пулин каласса кӗтнӗ пек тинкерсе пӑха-пӑха илчӗҫ.

Казаки на приветствие донесли до папах руки, ответили сдержанно, с любопытством и выжиданием оглядывая незнакомую фигуру Григория.

XXVIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.