Корпус чувашского языка

Анакан хӗвелӗн куса шартаракан хӗрлӗ пайӑркисем утӑ капанӗпе йывӑҫ тӗмӗсене акӑш-макӑш йӑлкӑштарса ҫутатаҫҫӗ.

Стог и верхушки деревьев были залиты ослепительно-красными лучами заходящего солнца.

13 // Аркадий Малов. Казакевич Э.Г. Кӑвак тетрадь: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 158 с.

Ытти ҫӑлтӑрсем малтанхи пекех ҫутатаҫҫӗ, тепӗр виҫ-тӑватӑ ҫултан пӗлӗт тӳпинчен тата ик-виҫ пӗчӗк ҫӑлтӑр курӑнми пулать.

Остальные звезды будут сиять по-прежнему, через три—четыре года исчезнут с небосвода еще две-три незначительные звездочки.

Ҫӑлтӑрлӑ тӳпе ӳкерчӗкӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ҫӑлтӑрсен ҫути тӗрлӗрен пулать вӗт-ха: пӗрисем ытла та ҫутӑ ҫутатаҫҫӗ, теприсем япӑх.

Ведь звезды различаются по яркости: иные светят очень сильно, другие совсем слабо.

Ҫӑлтӑрлӑ тӳпе ӳкерчӗкӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ҫак юхӑмӑн хӑшпӗр пайӗсем Ҫӗр ҫинех вӗҫсе ҫитеҫҫӗ, унта вӗсем атмосфера сывлӑшӗн ҫиелти сийӗпе тӗртӗнсе сывлӑша ҫутатаҫҫӗ.

Некоторые из этих частиц долетают до Земли, сталкиваются с частичками воздуха в верхних слоях атмосферы, и воздух начинает светиться.

Хӗвел ҫинчи пӑнчӑсем // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Сӑмахран, ҫурта ҫулӑмӗ, электричество лампинче ҫунакан пралук, ҫумӑр пӗлӗчӗ хушшинчен сирпӗнсе тухакан ҫиҫӗм — ҫавсем пурте ҫутатаҫҫӗ.

Светится пламя горящей свечи; светится добела нагретая нить электрической лампочки; светится молния, проскакивающая среди туч.

Мӗн вӑл ҫӑлтӑр, мӗн вӑл планета? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ҫӑлтӑрсем — ҫунса тӑракан япаласем, вӗсем хӑйсен ҫутипе ҫутатаҫҫӗ.

Звезды — раскаленные небесные тела, они светят своим светом.

Птолемей ҫут тӗнче ҫинчен вӗрентни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ҫав хушӑрах спичкӑсем ҫутӑлса илеҫҫӗ, ҫунакан пируссен хӗрлӗ ҫуттисем ялкӑшса шухӑша кайнӑ ҫынсене, вӗсен хӗснӗ е чарса пӑрахнӑ куҫӗсене ҫутатаҫҫӗ.

Вспыхивают спички, сверкают красные огоньки папирос, освещая задумавшихся людей, прищуренные или широко раскрытые глаза.

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Хӗвелӗн юлашки ҫуттисем вӑрманти хушӑксем витӗр тухса ҫап-ҫутӑ ҫутатаҫҫӗ, ҫӗмрӗк карапӑн чечексемпе хупланнӑ ҫийӗ ҫинче хаклӑ йышши чулсем пек йӑлтӑртатаҫҫӗ.

Последние солнечные лучи, пробившись через лесную прогалину, сияли на парусах корабля, как драгоценные камни на королевской мантии.

XXVII сыпӑк // Никита Волков. Стиветсон, Р.Л. Мул утравӗ: роман / вырӑсларан Н.Волков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1940. — 168 с.

Тӗрлӗ тӗслӗ хунарсем банан ҫыххисене, чӑпар кавирсене, ҫӗр мамӑк тӗркисене, чайханари ҫап-ҫутӑ та пысӑк сӑмаварсене, крахмалпа шуратнӑ автан кикирикӗ пеккипе чӗнтӗрленӗ тюрбанлӑ сӑпай та мӑнтӑр купцасене, вӗсен лавккисенчи йӑлтӑркка ҫитсӑсене ҫутатаҫҫӗ.

Цветные фонарики освещали лотки со связками 'бананов, пестрые ковры, тюки с хлопком, блестящие громадные самовары в чайханах, потоки ярких материй в лавках, где восседали толстые купцы в тюрбанах, которые кокетливо увенчивались застывшими в воздухе белыми накрахмаленными гребешками.

Ҫӗрле Лахор хулине пырса кӗни // Александр Клементьев. Тихонов Н.С. Пакистан ҫинчен: калавсем; вырӑсларан А. Клементьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 99 с.

Кӑнтӑрла ҫак ҫӗр пӳрте алӑкне уҫса ҫутатаҫҫӗ, ҫӗрле вара — вучахри вут ҫутипе.

Днем такой балаган освещается через открытую дверь, а ночью — при помощи огня на очаге.

III // Николай Григорьев. Мамин-Сибиряк Д.Н. Тӑрантаракан тата ытти калавсем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 48 с. — 36–48 с.

Тулта ҫутӑ, унта хунарсем ҫутатаҫҫӗ.

А за окном свет, фонари.

Эпир ҫӗрле станцӑна ҫитни // М. Тимофеева. Житков Б. С. Эпӗ курса ҫӳрени: япаласем ҫинчен ҫырнӑ калавсем; М. Тимофеева куҫарнӑ; ӳнерҫӗсем Ф. Осиповпа П. Сизов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 212 с.

— Мӗншӗн эппин бакенсем ҫинчи хунарсем краҫҫын ҫуннипе ҫутатаҫҫӗ?

— А почему они керосиновые, фонари на бакенах?

Ҫыран хӗрринчи пӳрт // Николай Евстафьев. Дубов Н.И. Юханшыв ҫинчи ҫутӑсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 144 с.

Сӗвек стенана ҫӑлтӑрсем ҫутатаҫҫӗ, вӗсен кӑвакрах хӗлхемӗсем кантӑк хуралӑхӗнче ҫиҫеҫҫӗ.

Покатая стена освещена звёздами, голубоватые искры их поблёскивали в черноте стёкол.

Лось Гусева пулӑшма васкать // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Аэлита уллӑна чӗр куҫҫисем ҫине антарнӑ та кӑмрӑксем ҫинелле тӗмсӗлнӗ, — вӗсем унӑн питне хӗрлӗрех вӗрипе ҫутатаҫҫӗ.

Опустив уллу на колени, Аэлита глядела на угли, — они озаряли красноватым жаром её лицо.

Авалхи юрӑ // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Унӑн вичкӗн-янкӑр пайӑркисем тӳпен ҫуррине ҫутатаҫҫӗ, анчах самантсерен сӑрӑ кӗлпе витӗнеҫҫӗ, — сӳнеҫҫӗ.

Резкие лучи его озарили полнеба, и быстро, быстро покрывались серым пеплом, — гасли.

Хӗвел анни // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Вӑл пайӑркасем сарӑрах сӑнлӑ мрамортан тунӑ ҫаврака пӳлӗме ҫутатаҫҫӗ.

Лучи освещали круглую комнату из желтоватого мрамора.

Вӑрттӑн алӑк хыҫӗнче вӗсем мӗн тупрӗҫ // Иван Викторов. Толстой А.Н. Ылтӑн ҫӑраҫҫи е Буратино курнӑ тӗлӗнмелле мыскарасем: [юмах]; вырӑсларан И. Викторов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 135 с.

Хунарсем тӗтре витӗр тӗксӗм ҫутатаҫҫӗ.

Фонари тускло горели в поднявшемся тумане.

I // Л. Борисова. Сенкевич Генрик. Ҫӑкӑр шыраса: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 62 с.

Лутра маччаран ҫакса янӑ лампӑсем вӑйсӑр ҫутатаҫҫӗ, койка ҫумӗсенче ушкӑнпа ларакан ҫынсем те аран палӑраҫҫӗ.

Лампы, укрепленные на низком потолке, бросали тусклый свет, в котором едва видны были люди, усевшиеся кучками возле коек.

I // Л. Борисова. Сенкевич Генрик. Ҫӑкӑр шыраса: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 62 с.

Ҫӳлӗ тимӗр вышкӑсем ҫине лартнӑ вӑйлӑ прожекторсем чугун ҫул тӗввине тӑватӑ енчен те ҫап-ҫутӑ ҫутатаҫҫӗ.

Сильные прожекторы, установленные на высоких железных мачтах, с четырех сторон заливали ярким светом

4 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.

Хӗвел ҫӳлте мар ӗнтӗ, вӑл сылтӑмра, Кунцево садӗнчи ватӑ йывӑҫсем тӗлӗнче тӑрать, йӑлтӑртатакан хӗрле ҫаврашкан ҫуррине ҫутта кӑлари-кӑларми сӑрӑ пӗлӗт хупланӑ; тепӗр ҫурринчен вутлӑ пайӑркасем темиҫе пай пулса сирпӗнсе тухаҫҫӗ те садӑн ватӑ йывӑҫҫисене тӗлӗнмелле йӑмӑх ҫутӑпа ҫутатаҫҫӗ, йывӑҫсен ним хускалми ҫӑра туратлӑ симӗс тӑррисем тӳпен ҫуталнӑ таса пайӗ тӗлӗнче йӑлтӑртатаҫҫӗ.

Солнце уже стояло невысоко, направо, над старыми деревьями кунцевского сада, и половина блестящего красного круга была закрыта серой, слабо просвечивающей тучей; из другой половины брызгами вырывались раздробленные огненные лучи и поразительно ярко освещали старые деревья сада, неподвижно блестевшие своими зелеными густыми макушками еще на ясном,

XXII сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.