Корпус чувашского языка

Кӑнтӑр еннелле кайнӑҫемӗн вӑрмансӑр талккӑшсем нумайланса пыраҫҫӗ, вӑрманӗсем сахалланса пыраҫҫӗ.

К югу безлесных пространств становится больше, а лесов меньше.

5. Вӑрманлӑ ҫеҫенхирсемпе хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсен зони // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пур енчен те ҫав зона тӑрӑх Мускав патнелле чугун ҫулсем пыраҫҫӗ.

Со всех сторон по ней протянулись к Москве железнодорожные пути.

Ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑрман каснӑ вырӑнсем час-часах курӑнкалама пуҫлаҫҫӗ, уйсем аслӑланнӑҫемӗн аслӑланса пыраҫҫӗ, ялсем час-часах курӑнма пуҫлаҫҫӗ.

Все чаще лесные вырубки, все шире поля, все чаще деревни.

Самолет ҫинчен епле курӑнать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Совет Союзӗнче вӑрман хуҫалӑхне социализмла йӗркепе туса пыраҫҫӗ.

В Советском Союзе лесное хозяйство строится на социалистических началах.

Вӑрман хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӗр вырӑнта пурӑнмалли ялсем, культбазӑсем, шкулсем тӑваҫҫӗ, тайгана нумай тавар турттара-турттара пыраҫҫӗ.

Строятся оседлые поселения, культбазы, школы, в тайгу завозится много различных товаров.

Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Унтан кӑнтӑралла йывӑҫсем шултраланса пыраҫҫӗ.

Дальше к югу деревья становятся крупнее, сильнее.

3. Тайга зони. // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тир паракансем пӗрин хыҫҫӑн тепри пыраҫҫӗ.

Один за другим идут сдатчики пушнины.

Ҫаратакан купецсем вырӑнне факторисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Йыттисем вара тилхепе-мӗнсӗрех, кӑшкӑркаланине итлесех, кирлӗ ҫӗрелле вӗҫтерсе пыраҫҫӗ.

Они мчатся без вожжей, управляемые только окриками.

Луораветлансем (чукчасем) // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Каннӑ пӑлансем каллех хӑвӑрт та тикӗс чупса пыраҫҫӗ.

Отдохнувшие олени опять побежали быстро и ровно.

Хӗлле тундра тӑрӑх кайни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӑлансем пире тундра тӑрӑх вӗҫтерсе пыраҫҫӗ.

Олени быстро несли нас по тундре.

Хӗлле тундра тӑрӑх кайни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Перекеннисем хыҫҫӑн тир сӗвекенсем пыраҫҫӗ.

За стрелками идут снимальщики.

Тюлень тытма ледоколпа кайни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Аллисене пӑшалсем тытса, вӗсем тюленьсем патнелле хуллен йӑпшӑнса пыраҫҫӗ.

Тихо с ружьями в руках подкрадываются они к тюленям.

Тюлень тытма ледоколпа кайни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кунта пароходсем килсе каяҫҫӗ, Новая Земля ҫинче пурӑнакансем валли кирлӗ продуктӑсем, тар, пӑшал тавраш илсе пыраҫҫӗ, каялла тирсем, ӑш ҫӑвӗ тиесе каяҫҫӗ.

Приходят сюда пароходы, привозят жителям Новой Земли все необходимые продукты, порох, оружие и увозят пушнину, рыбу, сало.

Новая Земля ҫинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кӑнтӑралла кайнӑҫемӗн сивӗ тӑрӑхри хӗллехи шартлама сивӗсем майӗпе ҫемҫелсе пыраҫҫӗ.

Жестокие зимние морозы холодного пояса по направлению к югу постепенно ослабевают.

II. ССР Союзӗн ҫутҫанталӑкӗпе халӑх пурӑнӑҫӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

ССР Союзӗн хӗвеланӑҫри чикки патне Балтика тинӗсӗн Фин тата Рига заливӗсем пыраҫҫӗ.

К западной границе СССР подходит Финский залив Балтийского моря.

Тинӗс ҫинчи чикӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пушкӑртстан хуҫалӑхӗсем ҫу туса илекен культурӑсене пуҫтарас ӗҫе вӗҫлесе пыраҫҫӗ: халӗ ҫӗр лаптӑкӗн 338 пин гектарӗ ҫинчен тухӑҫӑн 83% пухса илнӗ.

Хозяйства Башкирии завершают уборку масличных культур: сейчас обмолочено 83% площадей — 338 тыс. га.

Ҫу туса илекен культурӑсен 80% ҫапнӑ // Инга Алексеева. https://ursassi.ru/news/uy-khir-sem/2023 ... pn-3491066

«Башинформ» пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ пирӗн регионта 50 ытла автомобиль газ тултаракан компрессор станцийӗ ӗҫлет, ҫав станцисем кунран-кун ӳссе пыраҫҫӗ.

Как сообщает «Башинформ», сейчас в нашем регионе работает свыше 50 автомобильных газонаполнительных компрессорных станций, которых с каждым днем становится все больше.

Пушкӑртра газ заправкисен шучӗ ӳснӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/ekonomika/20 ... sn-3484470

Ку ӗҫсене «Пӗчӗк тата вӑтам предпринимательлӗх, уйрӑм предпринимательлӗхе пулӑшасси» пӗтӗм патшалӑх проекчӗн шайӗнче туса пыраҫҫӗ.

Эти работы ведутся в рамках общегосударственного проекта «Малое и среднее предпринимательство, поддержка индивидуального предпринимательства».

Эпир ытти регионсемшӗн тӗслӗх пулса тӑратпӑр! // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/natsi-proekc ... -r-3481475

Сеткӑсен черетлӗ ушкӑнӗ килсен, вӗсем, килти ӗҫсене пӑхмасӑрах, ӗҫе ҫӳренӗ пек ирех сеть явакан пункта пыраҫҫӗ.

Когда приходит очередная партия сетей, это именно они каждый день, несмотря на домашние заботы, с утра как на работу приходили и приходят в пункт плетения.

Пӗрле ытларах тума пултаратпӑр // Галина ВАРИКОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... -r-3475759

Вӗсенче дискуссисем пыраҫҫӗ, ку енӗпе малалла аталанма чӑрмантаракан «чир точкисене» палӑртаҫҫӗ.

На них ведутся дискуссии, выявляются «болевые точки», мешающие дальнейшему развитию в этом направлении.

Пушкӑртстан отрасльсен хушшинчи кооперацийӗн аталанӑвӗпе малта пырать // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/ekonomika/20 ... at-3468530