Новые
Пуҫламӗш хӑвӑртлӑхсӑр пӗртикӗс улшӑнакан движение пӑхса тухса, ҫакӑн пек выводсем тума пулать:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
a/2 ҫине кӗскетсен, ҫапла пулать:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Халь ӗнтӗ умлӑ-хыҫлӑ пыракан пӗртан вӑхӑтсем хушшинче кайнӑ ҫулсене пӗр-пӗринпе танлаштарар:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
n-мӗш
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
1-мӗш секундӑра кайнӑ ҫул
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ака:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак пӗртанлӑхсенчен пӗрремӗш, иккӗмӗш, виҫҫӗмӗш т. ыт. секундӑсем хушшинче кайнӑ ҫулсене тупма пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак лартнӑ задачӑна шутламашкӑн малтан s = at²/2 формула тӑрӑх 1 сек., 2 сек., 3 сек., 4 сек. т. ыт. секундӑсем хушшинче кайнӑ ҫулсене шутласа кӑларар.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
s ҫула шутламалли формулӑпа усӑ курса, умлӑ-хыҫлӑ пыракан пӗртан вӑхӑтсем хушшинче, сӑмахран, пӗрремӗш, иккӗмӗш, виҫҫӗмӗш т. ыт. секундӑсенче кайнӑ ҫулсен тӑршшӗсене тупма пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ҫакӑнтан тепӗр формула пулса тухать:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пуҫламӗш хӑвӑртлӑхсӑр куҫса пынӑ чухне хӑвӑртлӑха кайнӑ ҫулпа кӑтартса пама ҫӑмӑл. v = аt пӗртанлӑхран t =v/a выражени тупар та, ӑна s ҫулӑн уравненине лартар:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Точка пӗр тапранмасӑр тӑнӑ ҫӗртен пӗртикӗс хӑвӑртланса куҫса пыма тытӑнать пулсан, урӑхла каласан, пуҫламӗш хӑвӑртлӑх v₀ = 0 пулсан, пӗртикӗс хӑвӑртланакан движенин уравненийӗсем ҫакӑн пек ансатрах формӑллӑ пулаҫҫӗ:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн пек куҫса пыраҫҫӗ ӗнтӗ станцирен тапранса каякан поездсемпе пароходсем, пӑшал кӗпҫи ӑшӗнчи персе янӑ пуля, — вӗсем куҫса пынине пӗртикӗс хӑвӑртланакан движени тесе ҫывхартса каласан.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Нумай чухне япалан пӗртикӗс хӑвӑртланакан движенийӗ пӗр-пӗр точкӑран, япала малтан хускалмасӑр тӑнӑ тӗлтен тапранса кайма пултарать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
21. Пуҫламӗш v₀ = 0 хӑвӑртлӑхпа тапранса пӗртикӗс хӑвӑртланакан движенин уравненийӗсем.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вара трапецин иккӗмӗш пайӗ нульпа тан пуҫламӗш хӑвӑртлӑхпа тапранса кайса малалла пӗртикӗс хӑвӑртланса куҫса пынӑ ҫула кӑтартать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Малтанхи пайӗ точкӑн пуҫламӗш v₀ хӑвӑртлӑхпа пӗртикӗс куҫса пырса кайнӑ ҫулне кӑтартать; иккӗмӗш пайӗ пӗтӗмӗшле формулӑран, унта v₀ = 0 тесе шутласан, пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ОADС трапецин лаптӑкӗ ОАВС = v₀t прямоугольник лаптӑкӗнчен тата АВD = at² треугольник лаптӑкӗнчен тӑрать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑнтан ӗнтӗ, пӗртикӗс улшӑнакан движенире вӑхӑт хушшинче кайнӑ ҫул, хисеп енчен илсен, ҫакӑнпа тан пулать: Ҫапла пӑхса тухнинчен акӑ мӗн курӑнать: величина пӗртикӗс улшӑнакан движенин вӑтам хӑвӑртлӑхӗ пулса тӑрать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах ОADС фигура трапеци пулса тӑрать, унӑн параллельлӗ енӗсем ОА = v₀ тата DС = v = v₀ + at, ҫӳллешӗ ОС = t.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.