Новые
Лаптак ҫийлӗ урапа ҫине хунӑ япаласем, урапана малалла карт туртсан, хыҫалалла (урапана куҫарнӑ енне хирӗҫле) ӳкеҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Трамвай вагонӗнче, е кимӗ ҫинче, е пӗр-пӗр урапа ҫинче ларакан ҫынсем вагон е кимӗ тапранса кайнӑ чухне каялла сулӑнаҫҫӗ; вагон е кимӗ хускалмасӑр тӑнӑ ҫӗртен мӗн чухлӗ хытӑ хускалса каяҫҫӗ, ҫынсем те ҫавӑн чухлӗ хытӑ сулӑнаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тулашӗнчи сӑлтав япалана хускатмасӑр тӑнӑ ҫӗртен хускатса ярсан, хуть те хӑҫанах та тӑплӑх инерцийӗ курӑнмаллах палӑрса каять.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫутҫанталӑкри мӗнле явленисем тата (малта асӑннисемсӗр пуҫне) япала инерцине палӑртаҫҫӗ, урӑхла каласан, мӗнле явленисем япаласем хӑйсен тӑплӑхне е куҫса пынине пысӑкӑш енчен те, кайнӑ ен енчен те улӑштармасӑр тӑма пултарнине палӑртаҫҫӗ?
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Галилейччен япала ӑна тулашӗнчи пӗр-пӗр куҫаракан сӑлтав пӗр чарӑнми тивсе тӑрсан анчах куҫса пырать тесе вӗрентни пуҫ пулса тӑнӑ; Галилейпе пӗр вӑхӑтра пурӑннӑ ученӑйсем те хӑшӗ-пӗри инерци тенӗ ӑнланӑва часах хӑнӑхса ҫитеймен.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла вывод туна чухне хӑвӑртлӑхӑн пысӑкӑшӗ те, каякан енӗ те улшӑнмасть тесе шутлаҫҫӗ, тата хӑвӑртлӑхӑн уйрӑм случайӗ — нульпе тан хӑвӑртлӑх (относительнӑй тӑплӑх) пур тесе шутлаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япаласен ҫак свойствине вӑл инерци тесе ят панӑ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япаласем куҫса пынине темӗн чухлӗ сӑнанинчен Галилей ҫакӑн пек вывод тунӑ: пур япаласен те тӗп свойстви хӑйсен хӑвӑртлӑхне улӑштармасӑр тӑрасси пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ ман ывӑтса янӑ чул е персе янӑ пуля тӳре линипе мар, кукӑр линипе, ҫӗр енне чалӑш линипе куҫса пыни — ҫав вӗҫсе пыракан чула е пульӑна Ҫӗр кашни самантра хӑй еннелле туртса тӑнипе пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн пек сӑнанисем ӗнтӗ ҫакна кӑтартаҫҫӗ: куҫса пыракан япала хӑвӑртлӑхӗ улшӑннин сӑлтавӗ ӑна урӑх япала тивни пулса тӑрать; сахалтарах тивсен — хӑвӑртлӑх ытларах вӑхӑта пырать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ ҫи ҫинче кустарса янӑ шар майӗпен чарӑнать; вӑл ҫав ҫие мӗн чухлӗ ытла сӗртӗнет, ҫавӑн чухлӗ часрах чарӑнать: курӑк ҫинче е хӑйӑр ҫинче часрах чарӑнать, асфальт сарнӑ ҫул ҫинче ытларах каять, якатнӑ хӑма ҫинче е йӗпе пӑр ҫинче вара (унта сӑтӑрӑну питӗ сахал) питӗ нумай каять.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла, акӑ, сывлӑшра вӗҫсе пыракан пульӑн е вӑйлӑ хускатса янӑ киммӗн хӑвӑртлӑхӗ вӗсене тулашӗнчен сывлӑш е шыв кансӗрлесе тӑнипе чакса пырать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Сӑнаса пыни тата ҫакна кӑтартать: япалан хӑвӑртлӑхӗ ытти япаласемпе ҫыхӑнса пырсан анчах хӑйӗн пысӑкӑшне тата каяс енне улӑштарма пултарать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫӑмӑл япаласене электричествӑланнӑ япала куҫарать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тимӗр пӑтасем, тимӗр кӗрпи, магнит стрелки — магнита пула е электричество токне пула куҫма тытӑнаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫынсемпе выльӑх-чӗрлӗхсем ҫӗр ҫинче ҫӳренӗ чухне ҫӗртен хыҫалалла тапса уйӑрӑлса пырса куҫаҫҫӗ; пар ҫинче ҫӳреме вара йывӑр, мӗншӗн тесессӗн яка ҫирен хыҫалалла тапса уйӑрӑлма йывӑртарах.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пуля пӑшал кӗпҫинчен пӑшал пенипе пулнӑ газсем тӗртнипе анчах тухса вӗҫсе каять.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вагонсем рельссем тӑрӑх кусма тытӑнчӗҫ пулсан, вӗсене е пар вӑйӗ е ҫынсен мускулӗсем кустараҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чулсем хӑйсен вырӑнӗнчен куҫнӑ пулсан, вӗсене ӗнтӗ е ҫын, е юхакан шыв, е вӑйлӑ тӑвӑл куҫарнӑ, пӗтӗмӗшпе илсе каласан — ӑна мӗнле те пулсан урӑх япала тивнӗ (куҫарнӑ).
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опыт вӗрентнӗ тӑрӑх, эпир яланах хускалмасӑр тӑракан япала хускалма тытӑннин тулашри сӑлтавне шырама вӗреннӗ тата ӑна кирек хӑҫан та тупма пултаратпӑр.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.