Новые
Икӗ секунда иртсен хӑвӑртлӑх v₂ = 12 м/сек + 2 м/сек = 14 м/сек , виҫӗ секунда иртсен v₃ = 16 м/сек пулать тата малалла та ҫаплах.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ участок тӑрӑх 10 м/сек хӑвӑртлӑхпа пыракан поезд анаталла анма тытӑнса +2 м/сек² чухлӗ пӗртикӗс хӑвӑртланса пыма тытӑнсан, унан хӑвӑртлӑхӗ вара пӗр секунда хушшинче 2 м/сек чухлӗ ӳсет, ҫавӑнпа хӑвӑртлӑх пӗр секунда иртсен v₁ = 10 м/сек + 2 м/сек = 12 м/сек пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗртикӗс улшӑнакан движенисем икӗ тӗрлӗ пулаҫҫӗ: пӗртикӗс хӑвӑртланакан движенисем (ӳссе пыракан хӑвӑртлӑхлисем) тата пӗртикӗс вӑрахланакан движенисем (чакса пыракан хӑвӑртлӑхлисем).
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗртикӗс улшӑнакан движенин ҫак свойстви унӑн ҫӳлерех илсе кӑтартнӑ определенийӗ вырӑнне пулма пултарать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак определенирен ӗнтӗ ҫакӑн пек вывод тухса тӑрать: пӗртикӗс улшӑнакан движенин хӑвӑртланни а улшӑнман величина пулса тӑрать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртлӑх пӗртан вӑхӑтсем хушшисенче хуть те мӗнлисенче те пӗртан пысӑкӑш чухлӗ улшӑнса пырать пулсан, ҫавӑн пек движение пӗртикӗс улшӑнакан движени теҫҫӗ.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Улшӑнакан движенин тӗрлӗ тӗсӗсенчен чи ансатти вӑл — пӗртикӗс улшӑнакан движени пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
18. Пӗртикӗс улшӑнакан движени.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
4. Станцие пырса ҫитекен поездӑн хӑвӑртлӑхӗ пырса чарӑниччен ҫур минута маларах 9 км/сек пулнӑ пулсан, ҫав поездӑн вӑтам хӑвӑртланни мӗнле пулать?
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
3. Япалан хӑвӑртлӑхӗ 10 сек. хушшинче 60 см/сек-ран 20 см/сек таран улшӑннӑ пулсан, ҫав япалан вӑтам хӑвӑртланни мӗнле пулать?
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
2. Автомобилӗн хӑвӑртлӑхӗ пӗр минута хушшинче 3 м/сек-ран 32,4 км/сек таран ӳснӗ пулсан, ҫав автомобилӗн вӑтам хӑвӑртланни мӗнле пулать?
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
1. Ҫӳлтен пӑрахнӑ бомбӑн хӑвӑртлӑхӗ 13 сек. хушшинче 193 м/сек-ран 276 м/сек таран ӳснӗ пулсан, вӑл бомбӑн вӑтам хӑвӑртланни мӗнле пулать?
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
3-мӗш хӑнӑхтару.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртланнин пысӑкӑшӗ мӗн иккенне ӑнланса илес тесен, хӑвӑртлӑх улшӑннине тата вӑл улшӑннӑ вӑхӑт тӑршшӗне хӑйсене тивӗҫлӗ единицӑсемпе виҫмелле те пӗрремӗш числона иккӗмӗшӗ ҫине пайламалла; тупнӑ частное вара хӑвӑртланни единицисен шутне кӑтартать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак хӑвӑртланнине ирӗклӗ ӳкекен япала хӑвӑртланни теҫҫӗ; япала ӳкни ҫинчен 34-мӗш параграфра тӗплерех каланӑ.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опыт кӑтартнӑ тӑрах, алӑран вӗҫерсе янӑ пӗчӗк шар ӳкнӗ чухне унӑн хӑвӑртлӑхӗ пӗр секунда хушшинче хӑвӑртлӑхӑн 980 единици чухлӗ улшӑнать: ҫапла вара, хӑвӑртланни те хӑвӑртланнин 980 единиципе тан пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала куҫса пынӑ чухне хӑвӑртлӑх 1 сек. хушшинче пӗр единица чухлӗ ӳсет пулсан, вара хӑвӑртланни те хӑйӗн единиципе пулать; пӗр секунда хушшинче хӑвӑртлӑх 10 единица чухлӗ ӳсет пулсан, вара хӑвӑртланни те хӑвӑртланнин единиципе тан пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, хӑвӑртланнин единици тесе ҫакӑн пек улшӑнакан движенин хӑвӑртланнине йышӑнаҫҫӗ: ҫавӑн пек движенин хӑвӑртлӑхӗ кашни секундӑра хӑвӑртлӑхӑн пӗр единици чухлӗ ӳсет.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртланнин единицине м/сек² ҫырса кӑтартаҫҫӗ.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Техникӑра хӑвӑртланнин единицине v —v₀ = 1 см/сек тесе тата t= 1 сек. тесе шутласа тӑваҫҫӗ; вара ҫапла пулать:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.