Новые
Маятнике А тӗлӗнчи равновесирен В точка тӗлне h ҫӳллӗше хӑпартнӑ чухне ӑна mgh чухлӗ потенциллӗ энерги параҫҫӗ; В точка тӗлӗнче, маятник хускалмасӑр тӑнӑ тапхӑрта, унӑн кинетикӑлла энергийӗ 0-па тан, апла вара унӑн пӗтӗм энергийӗ mgh чухлӗ пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Энерги пӗр-пӗрне куҫнине кӑтартакан ҫавӑн пек тепӗр тӗслӗх вӑл — маятник сулланни.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫав запас шучӗпе вара явлени тепӗр хут малтанхи пекех пулса илет.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
4-па паллӑ тунӑ вырӑнта грузӑн кинетикӑлла энергийӗ пӗтет, ун вырӑнне потенциллӗ энерги запасӗ чи пысӑк виҫене ҫитет.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах инерци пирки груз 3-пе паллӑ тунӑ вырӑнта чарӑнмасть, малалла 4-па паллӑ тунӑ вырӑна каять; ҫапла вӑл хӑйӗн пӗтӗм кинетикӑлла энергине пружинӑна тӑсас (деформацилес) ӗҫе ярать, апла вара унӑн энергийӗ икӗ япалара та потенциллӗ энерги тӑвас ӗҫе каять.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Алӑран вӗҫерсе ярсан, ҫав груз ӳкме тытӑнать; 3-мӗш номерпе кӑтартнӑ вырӑна ҫитсен, унӑн пӗтӗм потенциллӗ энергийӗ кинетикӑлла энергие куҫса пӗтет.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Груза 2-мӗш номерпе кӑтартнӑ вырӑна хӑпартма ӗҫ туса, ӑна тата потенциллӗ энерги хушса пама пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Спиральлӗ пружинӑран ҫакса янӑ груз пружина тӑсӑлнӑ (деформациленнӗ) хыҫҫӑн 37-мӗш ӳкерчӗкре 1-мӗш номерпе кӑтартнӑ вырӑна йышӑнать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Потенциллӗ энерги кинетикӑлла энергие куҫнине тата хирӗҫле майлӑ куҫнине ҫак опытра курма пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тӗрӗссипе япала йӑлтах тапӑмлӑ маррипе тата сывлӑш сопротивленийӗ пуррипе япалан хӑвӑртлӑхӗ майӗпен чакса пырать те, япала вара юлашкинчен чарӑнать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла, вертикальлӗ ӳксе каялла сиксе каякан идеальнӑй тапӑмла мечкӑн энергийӗ кинетикӑлла формӑран потенциллӗ формӑна куҫнӑ пулӗччӗ тата ӑна хирӗҫле майлӑ та.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр-пӗр ҫӳллӗшрен ӳкнӗ япала ҫӗре ҫапӑнни идеальнӑй тапӑмлӑ пулнӑ пулсан, ҫав япала сиксе кайнӑ пулӗччӗ, вара унӑн кинетикӑлла энергийӗ ҫӗнӗрен потенциллӗ энергие куҫса пынӑ пулӗччӗ; сопротивлени ҫук пулсан, япала ҫав малтанхи ҫӳллӗшех хӑпарнӑ пулӗччӗ, унтан вара пӗтӗм явлени ҫавӑн пек ылмашӑнса пынӑ пулӗччӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла вара пӗтӗм энергин хисепӗ улшӑнмасть.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑнтан ҫапла вывод тухать: япала ҫӳлелле вертикальлӗ хӑпарнӑ чухне е ирӗклӗ ӳкнӗ чухне кинетикӑлла энерги ҫавӑн чухлех потенциллӗ энергие куҫать тата потенциллӗ энерги ҫавӑн чухлех кинетикӑлла энергие куҫать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗтӗм энерги:
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ӳкнин ҫулӗн кирек хӑш точкинче те, сӑмахран Н — h ҫӳллӗшре тӑракан В точкӑра, потенциллӗ энерги, кинетикӑлла энерги, мӗншӗн тесен япала С точкӑран В точкӑна ҫитсе h ҫул кайнӑ тата хӑвӑртлӑх туяннӑ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫӗре тӗртӗнсе тӑракан япалан потенциллӗ энергийӗ 0-па тан; пӗтӗм энергийӗ каллех WA = mgН пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала С точкӑран А точка патне ирӗклӗ ӳксен, унӑн А точкӑра хӑвӑртлӑхӗ v² = 2gH пулать тата кинетикӑлла энергийӗ ҫапла пулать:
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вара чи ҫӳлти С точка тӗлӗнче потенциллӗ энерги пулать; кинетикӑлла энерги пулать; пӗтӗм энерги потенциллӗ энергипе кинетикӑлла энергин суммипе тан.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
m массӑллӑ япалана Н ҫӳллӗше пӗртикӗс хӑпартас тесен, F = mg вӑй хумалла тата унӑн йывӑрӑшне ҫӗнтерсе пыма А = mgH ӗҫ тумалла.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.