Поиск
Шырав ĕçĕ:
Халӗ ӗнтӗ ӗлӗк куҫса ҫӳренӗ ҫынсен ытларах пайӗ пӗр вырӑнта пурӑнма пуҫланӑ.И вот в настоящее время большая часть бывших кочевников стала жить оседло.
Совет влаҫӗ ҫеҫенхирте куҫса ҫӳрекенсен пурӑнӑҫне аванлатас тӗлӗшпе тата ҫеҫенхирте выльӑх ӗрчетес ӗҫе хӑпартас тӗлӗшпе мӗн туни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Унта ӗлӗк монахсем куҫса ҫӳрекен ҫынсене никам ӑнланман йӑласемпе пуҫ ҫавӑрнӑ.Где монахи морочили кочевников таинственными и непонятными обрядами.
Калмыксен ҫеҫенхирӗсенче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Калмыксем ӗлӗк курман япалана сывлама чарӑнсах пӑхса лараҫҫӗ.Затаив дыхание, смотрят калмыки на невиданное раньше зрелище.
Калмыксен ҫеҫенхирӗсенче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ҫӗркӑмрӑк шахтисенче ӗлӗк епле ӗҫлени.
Ӗлӗкхипе хальхи Донбасс // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Уяр ҫанталӑк пирки ӗлӗк патша Российӗнче хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсенче ҫулсерен тенӗ пекех темиҫе вуншар пин гектар тырӑ пӗтнӗ.Десятки тысяч гектаров урожая погибали почти ежегодно в черноземных степях царской России от засухи.
Уяр ҫанталӑкпа кӗрешесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Патша Российӗнче ӗлӗк пур ӗҫҫыннисене те пурӑнма йывӑр пулнӑ.
Вӑрманлӑ ҫеҫенхирпе хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирте пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Тахҫан ӗлӗк кунта пысӑк вӑрмансем пулнӑ.
Вӑрмансен зонинчен хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирелле // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ҫав торф вӑл ӗлӗк ӗмӗртенпех путлӑхлӑ шурлӑхсенче нимӗн усӑсӑр выртнӑ.который веками лежал здесь неиспользованным среди огромных непроходимых болотистых топей.
Хутӑш вӑрмансен зонинче промышленность епле ӳссе пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ку районсенче ӗлӗк те фабрикӑсемпе заводсем ытти ҫӗртинчен нумайрах пулнӑ.В этих районах и раньше было больше, чем в других местах, заводов и фабрик.
Хутӑш вӑрмансен зонинче промышленность епле ӳссе пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Касмасӑр юлнӑ пӑч-пач ларакан участоксем тӑрах ҫеҫ кунта та ӗлӗк вӑрман пулнӑ тесе калама пулать.Только по отдельным невырубленным участкам можно догадаться, что здесь когда-то тоже был лес.
Самолет ҫинчен епле курӑнать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ӗлӗк ҫӳреме май пулман вырӑнсем витӗр шоссе ҫулӗсем тӑваҫҫӗ, электричествӑпа ҫӳрекен поездсем часах чупма пуҫлӗҫ.Через непроходимые ранее леса идут шоссейные дороги, бегут электрические поезда.
Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ӗлӗк Ленинградран ҫавӑнта ҫитмешкӗн 17 талӑка яхӑн кайса ҫӳренӗ, мӗншӗн тесен ун чухне Европӑн ҫурҫӗрти ҫыранӗсем тавра ҫаврӑнмалла пулнӑ.
Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Кунта ӗлӗк лашапа ҫӳремелли ҫулсем те, урӑх йышши юрӑхлӑ ҫулсем те пулман.Не было здесь ни проезжих дорог, ни других удобных путей сообщения.
Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ӗлӗк пӗр чун татӑкӗ те пулман вырӑнсенче халӗ вӑрман ӗҫлекенсем валли магазинлӑ, шкуллӑ, больницӑллӑ ялсем ӳсе-ӳсе лараҫҫӗ.
Вӑрман хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ӗлӗк вӑрман касакансем хӗлле пурӑннӑ ҫӗр пӳртсем вырӑнне халӗ вӑрман хатӗрленӗ ҫӗрте ҫутӑ бараксем, ҫуртсем тӑва-тӑва лартаҫҫӗ.
Вӑрман хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ӗлӗк темӗн аслӑш чӑтлӑх вӑрмансем витӗр ҫӳремелли пӗртен пӗр ҫул — юханшывсем ҫеҫ пулнӑ.Реки и речки были раньше единственными дорогами в лесных дебрях.
Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Тайга зонинче эвенксем (ӗлӗк вӗсене тунгуссем тенӗ), якутсем, карелсем, финсем, комисем тата вырӑссем пурӑнаҫҫӗ.В зоне тайги живут эвенки (раньше их называли тунгусами), якуты, карелы, коми, русские.
Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Тырпул, пахча-ҫимӗҫ шӑн тӑпра ҫинче, шурлӑхра ӳсме пултарас ҫук, тесе шухӑшланӑ ӗлӗк пурте.Да разве могут расти хлебные растения и овощи на мерзлой почве, на болоте,— так думали все.
Тундрӑри ялхуҫалӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Пахча-ҫимӗҫсене унти ҫынсем ӗлӗк нихӑҫан та курман.
Тундрӑри ялхуҫалӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Анчах пӑлансем ӗлӗк тундрӑра хаяр ҫанталӑка пула питӗ нумай вилсе пӗтнӗ.А между тем, олени сильно страдали прежде от суровой природы тундры.
Тундрӑра пӑлан ӗрчетесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.