Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

юмахӗсене (тĕпĕ: юмах) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
5. Умнерех палӑртса иртнӗ вырӑсла е урӑх чӗлхепе кун ҫути курнӑ чӑваш юмахӗсене те «Паттӑр юмахӗсем» пухха кӗртмен (нумайӑшӗ унччен те чӑвашла пичетленнӗ).

5. В сборнике не отразились также чувашские богатырские сказки,опубликованные в переводе на русский или другие языки (многие из них выходили до этого на чувашском языке).

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Вӑл шутра ЧПГӐИ ӑслӑлӑх архивӗнче 1970—1980 ҫулсенче Чӑваш патшалӑх университечӗн студенчӗсем ҫырса панӑ паттӑр юмахӗсене асӑнма пулать (8-мӗш йышӑну кӗнеки, 3825 инв. №; 10-мӗш йышӑну кӗнеки, 4506 инв. №).

Среди них прежде всего следует назвать богатырские сказки, поступившие в архив ЧГИГН (книга поступления 8, инв. № 3825; книга поступления 10, инв. № 4506) в 1970–1980-х гг. от студентов Чувашского государственного университета им. И.Н. Ульянова.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫавӑнпа та «Али паттӑр», «Упа хӑлха», «Аван», «Типӗ ҫырма паттӑрӗ» евӗр тата ытти паттӑр юмахӗсене кӗнекене кӗртмерӗмӗр.

По вышеназванным причинам мы не включили в книгу тексты «Али-батыр», «Медвежье ухо», «Аван», «Батыр суходола» и другие подобные сказки.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Паттӑр юмахӗсене стилизацилесе ҫырса панӑ текстсем уйрӑмах иртнӗ ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсенче нумай тӗл пулаҫҫӗ.

Текстов, стилизованных под богатырские сказки, много встречается в 30-х гг. прошлого столетия,

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Ку сказанисем Вӑтам Азире пурӑнакан дунгансен фольклорне те витӗм кӳнӗ. Уйрӑмах ҫакӑ ниепле те ку тӗнчерен уйрӑлса каяйман, ҫавӑншӑн темӗн тума та хатӗр ватӑ старик (Телигуэй) ҫинчен калакан юмахсенче лайӑх упранса юлнӑ», — тесе ҫыраҫҫӗ дунган юмахӗсене тӗпчекенсем59 .

По мнению исследователей, эти сказания оказали влияние на фольклорные традиции среднеазиатских дунган. Особенно узнаваем вышеназванный персонаж в образе Телигуэя, бессмертного старика, готового на все ради освобождения от земных пут.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫавӑнпа ушкӑнланӑ чухне тӗп ӗҫ-пуҫ хӑш сюжет йӗрӗпе ытларах аталаннине мала хутӑмӑр, ытти текстсенчен уйрӑларах тӑракан паттӑр юмахӗсене хӑйсене пӗр пӗчӗк ушкӑн туса хӑвартӑмӑр.

Фактор, позволивший разграничить и сгруппировать подобные тексты, — это особенность развития основной сюжетной линии в произведении. В итоге богатырские сказки, не соответствующие характеристике тех и других разновидностей, объединены нами в немногочисленную группу, отличающуюся от всех остальных, вместе взятых.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

А. Рона-Таш хӑйсем тунӑ ӗҫ (чӑваш юмахӗсене пичетлесе кӑларни) вӑл венгр тӗпчевҫисем ҫӗр ҫул ытла маларах тунӑ ӗҫӗн тӑсӑмӗ пулать тесе тӗрӗсех палӑртать.

Издание чувашских сказок Рона-Таш оценивает как продолжение дела венгерских ученых, начатого более ста лет назад.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Каярах тухнӑ статьясенче ӑсчахсем паттӑр юмахӗсене ятарласа тӗпчемесессӗн те вӗсене тек нараста (асамлӑ) юмахӗсемпе пӑтраштарманни курӑнса тӑрать.

В работах, публиковавшихся в последующий период, уже не встречаются попытки смешения богатырских сказок с волшебными: каждый вид сказки рассматривается отдельно.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Чувашская волшебная сказка: вопросы классификации» тӗпчев ӗҫӗнче чӑваш юмахӗсене ушкӑнлас ыйтӑва тимленӗ.

Вопросам классификации чувашских сказок исследователь также уделил серьезное внимание,

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Кӗнекен «Кроссжанровые связи» ятлӑ иккӗмӗш пайӗнче чӑваш паттӑр юмахӗсене пур енлӗн те тарӑн тӗпченӗ.

Во втором разделе монографии имеется подробное описание богатырских сказок.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

А.К. Салмин ӗҫӗсене танлаштаруллӑ-историллӗ меслетпе тишкерни уйӑрса тӑрать, ҫавӑнпах чӑваш паттӑр юмахӗсене ытти тӗрӗк халӑхӗн сӑмахлӑхӗнчи паттӑр юмахӗсемпе тата тӗрӗксен паттӑрлӑх эпосӗпе ҫума-ҫум лартса пӑхнине пӗрре мар куратпӑр.

Работы этого исследователя отличает использование сравнительноисторического подхода, в них нередко наблюдаем сопоставление чувашских богатырских сказок с такими же произведениями ряда тюркских народов и тюркским богатырским эпосом.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Чӑваш паттӑр юмахӗсене пуҫласа пур енлӗн те туллин А.К. Салмин тӗпченӗ.

Только благодаря целенаправленной работе А.К. Салмина эта тема получила всестороннее рассмотрение,

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫапла вара, чӑваш юмахла прозине, вӑл шутра паттӑр юмахӗсене те, тӗпчемен тесе калама ҫук, анчах чӑваш юмахӗсене пичетлесе кӑларнӑ чухнехи пекех — пӑхса тухнӑ ӗҫсенче паттӑр юмахӗсене харкам ушкӑна уйӑрса ятарласа тишкермен, ҫула май, нараста (асамлӑ) юмахӗсемпе пӗрле пӑхнӑ.

Таким образом, не будет преувеличением сказать, что чувашские народные сказки изучены достаточно, значительное внимание уделено исследователями волшебным сказкам, а вкупе с ними и богатырским. Тем не менее надо признать, что сведения о богатырских сказках до определенного периода были очень фрагментарны, в качестве самостоятельной разновидности чувашской сказочной прозы они не подвергались анализу.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Паттӑр юмахӗсене асамлӑ юмахсенчен уйӑрмасӑр пӑхнӑ.

Богатырские сказки не рассмотрены автором обособленно.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Чӑваш юмахӗсем» ум статьяра Е.С. Сидорова чӑваш юмахӗсене пуҫтарса тӗпченин кӗске ҫул-йӗрӗпе паллаштарнӑ, вӗсен хӑйне евӗрлӗхӗ пирки ҫырнӑ.

В статье, предваряющей «Чувашское устное народное творчество. Сказки», Е.С. Сидорова вкратце прослеживает процесс сбора и исследования чувашских сказок, останавливается на их отличиях.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Юмах жанрӗсене тишкернӗ чухне паттӑр юмахӗсемпе нараста юмахӗсене пӗр тӗвӗре уйӑрмасӑр пӑхать.

Однако и тут волшебные и богатырские сказки рассматриваются в одной группе, они не отделены.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Н.Н. Щекатихин «О некоторых связях чувашского фольклора с источниками кавказского происхождения» тӗпчевӗнче, тӗпрен илсен, чӑваш юмахӗсене Кавказ халӑхӗсен сӑмахлӑхӗнчи тӗслӗхсемпе танлаштарнӑ, параллельсем тупнӑ.

Н.Н. Щекатихин в исследовании «О некоторых связях чувашского фольклора с источниками кавказского происхождения» сравнивает чувашские сказки с образцами фольклора народов Кавказа и выявляет параллели.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Чувашские сказки» кӗнекен «От института» тесе ят панӑ умсӑмахӗнче Н.В. Шупуҫҫынни чӑваш халӑх сӑмахлӑхӗ пирки, ӑна пуҫтарса тӗпчени ҫинчен ҫырнӑ, хамӑр юмахсем пирки пӗтӗмӗшле сӑмах пуҫарнӑ, ҫав шутра ҫӗленсемпе ҫапӑҫни ҫинчен калакан мотив тӗрлӗ халӑх юмахӗсенче тӗл пулнине асӑрханӑ, «йомах», «йомак» терминсем ҫинче чарӑннӑ, юмахсене ушкӑнлани пур, паттӑр юмахӗсене харкам ушкӑна уйӑрман.

В предисловии к книге «Чувашские сказки» Н.В. Шубоссинни содержатся суждения о чувашской народной словесности, о сборе и исследовании фольклорных материалов, о характере чувашской сказки. Между прочим он замечает, что мотив сражения со змеем встречается и в сказках других народов. Им высказаны соображения по поводу терминов «йомах», «йомак» (сказка). Имеется классификация сказок, но отсутствует такая разновидность, как богатырские сказки.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫӳлерех асӑннӑ «Материалы по чувашскому фольклору. Сказки» сборникӑн ум статйинче Н.Я. Золотов чӑваш халӑх юмахӗсене пуҫтарнин тата тӗпченин историне пӑхса тухнӑ, юмахсемпе литература тата тӗрлӗ халӑх юмахӗсем хушшинчи ҫыхӑнусем ҫинчен сӑмах хускатнӑ, чӑваш юмахӗсен уйрӑмлӑхӗсем ҫинчен ҫырнӑ, ятарласа паттӑр юмахӗсене тӗпчемен.

В вводной статье упомянутого выше сборника «Материалы по чувашскому фольклору. Сказки» Н. Золотов рассматривает историю собирания и изучения чувашских народных сказок, касается темы связи народных и литературных сказок, взаимовлияния сказок разных народов, отмечает национальную специфику чувашских сказок, однако богатырские сказки специально им не изучены.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Анчах паттӑр юмахӗсемпе нараста юмахӗсене харкамшар пӑхмасть.

Волшебные и богатырские сказки не рассмотрены им отдельно.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Страницы:

Сайт:

 

Статистика

...подробней