Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

каяҫҫӗ (тĕпĕ: ) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Ҫулла, тусем ҫинче пит вӑйлӑ ҫумӑрсем ҫунӑ чухне, шывсем ҫыранӗсенчен тухса каяҫҫӗ те айлӑмрах вырӑнсене шыв илет.

Летом во время ливней в горах реки часто выходят из берегов и затопляют более низкие места.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тусем хушшипе юхан-шывсем кӗрлесе пит хытӑ юхса анаҫҫӗ, хӑйсемпе пӗрле чулсене купипе тата темӗн чухлӗ хӑйӑр, юшкӑн юхтарса каяҫҫӗ.

Бешеными потоками мчатся реки среди гор, увлекая с собой груды камней, песка и ила.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем пурте тенӗ пекех тусем ҫинчи юрпа пӑр айӗнчен пуҫланса каяҫҫӗ.

Большинство из них вытекает из-под снегов и льдов в горах.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫнелле кайнӑҫемӗн тусем тинӗс хӗрринчен аяккарах каяҫҫӗ.

К юго-востоку горы отодвигаются.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Лайӑх шоссе ҫулӗпе иҫӗм ҫырлие совхозӑн кладовойӗсене турттарса каяҫҫӗ.

По хорошей шоссейной дороге виноград перевозится в кладовые совхоза.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫулла шӑрӑх тӑра пуҫласан, симӗс курӑксем саралса, типсе ӗнсе каяҫҫӗ.

С наступлением летней жаркой погоды зеленые травы желтеют, выгорают.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫуркунне юр кайнӑ чух, тата ҫулла та тусем ҫинче пит вӑйлӑ ҫумӑрсем пулнӑ хыҫҫӑн, юханшывсем хытӑ кӗрлесе юхма тапратаҫҫӗ, ҫыранӗсенчен туха-туха каяҫҫӗ.

Весной при таянии снегов, а летом после ливней в горах реки становятся бурными и выходят из берегов.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем тусем хушшинче пуҫланса каяҫҫӗ.

Они начинаются в горах.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс ҫинче хумсем ҫыран хӗрринелле килеҫҫӗ те тинӗс хӗрринчи пысӑк чулсем ҫумне кӗрлесе ҫапӑнса саланса каяҫҫӗ.

Морские волны набегают на берег и с шумом разбиваются о прибрежные скалы.

Крымӑн кӑнтӑрти ҫыранӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Чи шӑрӑх вӑхӑтра, пушӑ хирсен зонинчи шывсем ӑшӑхланнӑ чухне е пачах типсе ларнӑ чухне, Аму-Дарьяпа Сыр-Дарья пит тулса каяҫҫӗ.

В самое жаркое время, когда реки в зоне пустынь мелеют или пересыхают, Аму-Дарья и Сыр-Дарья становятся полноводными.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав шывсем иккӗшӗ те ҫӳллӗ тусем ҫинчи пӑр айӗнчен пуҫланса каяҫҫӗ.

Обе реки берут начало из-под льда на высоких горах.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анчах ҫав шывсенчен нумайӑшӗ, типӗ ҫеҫенхирти пекех, хӑйӑрсем хушшинче пӗтсе лараҫҫӗ е типе-типе каяҫҫӗ.

Но большинство из них теряется в песках или пересыхает, как и в сухих степях.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫанталӑк кунта пит уяр, час-часах нимӗнле пӗлӗт те пулмасть, ҫавӑнпа та ҫуллахи кунта хӗрсе кайнӑ япаласем ҫӗрле хӑвӑртах сивӗнсе каяҫҫӗ.

Небо здесь чаще всего безоблачное, и потому сильно нагретые за летний день предметы ночью быстро охлаждаются.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑйӑр, чулсем, металран тунӑ япаласем алӑпа тытма ҫук хӗрсе каяҫҫӗ.

Песок, камни, металлические предметы так накаляются, что обжигают руки.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем хӗллехи апат ҫук вӑхӑтра выльӑхсене пама хатӗрлесе хунӑ пысӑк утӑ капанӗсем патӗнчен ирте-ирте каяҫҫӗ.

Они едут мимо огромных стогов сена, припасенных для скота на случай зимней бескормицы.

Калмыксен ҫеҫенхирӗсенче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тата вӗтӗ ҫулҫӑллӑ та шӗвӗр йӗплӗ тӗве курӑкӗпе тӗрлӗрен хыт-хурасем ӳссе каяҫҫӗ.

Разрастаются также верблюжья колючка—трава с мелкими листьями и острыми шипами — и разные бурьяны.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тюльпансем чечекӗсене тӑкаҫҫӗ, шана-шана каяҫҫӗ, курӑксем те ӗнсе типсе лараҫҫӗ.

Тюльпаны отцветают и увядают, травы выгорают.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫулла юханшывсем пит ӑшӑхланса каяҫҫӗ.

Летом реки сильно мелеют.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫумӑр пулман ҫулсенче тырӑсем йӑлтах пӗтеҫҫӗ, уйсем ӗнсе типсе каяҫҫӗ.

В бездождные годы урожаи хлебов вовсе гибнут, и поля стоят выгоревшие, пустые.

Уяр ҫанталӑкпа кӗрешесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑхӑчӗ-вӑхӑчӗпе грузовой автомобильсем пыра-пыра тӑраҫҫӗ, вӗсем тырӑ миххисене тиеҫҫӗ те элеватора турттара-турттара каяҫҫӗ.

Время от времени подъезжают грузовые автомобили, нагружают мешки с зерном и везут их на элеватор.

Ҫеҫенхирте тырӑ вырса пуҫтарнӑ чух // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Страницы:

Сайт:

 

Статистика

...подробней