Корпус чувашского языка

Тум хатӗрленӗ чухне ҫын хӑйне майлӑ пӗр аслӑ тӗнче калӑпланӑ, эрешсем тӗрлесе ӑна чун-чӗм кӗртнӗ.

Помоги переводом

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Тум ӗренкинче Ҫут тӗнче тытӑмне тӗшмӗртме пулать: ҫӳл тӳпе, ҫӗр пичӗ, ҫӗр тӗпӗ.

Помоги переводом

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Хӑш-пӗр паллисем ҫыннӑн кил-йышри вырӑнӗ пирки хыпарланӑ, теприсем вара ҫын хӑйӗн ӑрӑвӗ-несӗлӗпе, Ҫутҫанталӑкпа, Тӗнче уҫлӑхӗпе мӗнле килӗшӳре пулнине палӑртнӑ.

Помоги переводом

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

А.А. Трофимов палӑртнӑ тӑрӑх, ҫав тапхӑрта «сӗм авалхи ӑнлавсемпе, тӗнче курӑмпа ҫыхӑннӑ ӗмӗрхи хавалсем ҫирӗп упраннӑ… капӑрлӑх тавраш йӑла-йӗрке картишӗнчен ытлашши уйрӑлса кайман тата ҫыннӑн ӳсӗмӗпе, арлӑхӗпе питӗ ҫураҫуллӑ пулнӑ».

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Вӑл ⎼ ахаль йӑла хатӗрӗ мар, чӑваш наци тата пӗтӗм тӗнче культурин пайрӑмӗ, чӑн-чӑн ӳнер хайлавӗ.

Помоги переводом

Кӳртӗм // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Унта чӑваш халӑхӗн пархатарлӑ илемлӗх туйӑмӗ, ӑс-хакӑлӗпе кӑмӑл-сипечӗ, ӑрасна тӗнче курӑмӗ тата этемпе ҫутҫанталӑк ҫураҫулӑхӗ сӑнарланнӑ.

Он отражает художественно-эстетические вкусы чувашского этноса, его философские и нравственные представления, самобытное понимание мироздания и взаимосвязь человека с окружающей природой.

Хисеплӗ Вулаканӑмӑр! // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Угличре иртнӗ «Тӗнче шайӗнчи чӑкӑтпа ҫу туса илес эрне» шайӗнче иртнӗ чӑкӑтпа сӗт-ҫу продукцийӗн пахалӑх конкурсӗнче вӗсем туса кӑларнӑ услам ҫу (йӑлана кӗнӗ меслетпе туни) ылтӑн медале, услам ҫу (кӑмӑла каякан меслетпе туни) ылтӑн медалӗ, услам ҫу (хресченсен мелӗпе туни) — кӗмӗл медале тивӗҫнӗ.

На конкурсе качества продукции сыроделия и маслоделия в рамках «Международной недели сыроделия и маслоделия» в Угличе масло сливочное (традиционное) получило золотую медаль, масло сливочное (любительское) — золотую медаль, масло сливочное (крестьянское) — серебряную.

Нюксеница районӗ // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9D%D1%8E%D ... 0%BD%D3%97

Пӗрремӗш тӗнче вӑрҫи вӑхӑтӗнче театр ӗҫлемен.

Во время Первой мировой войны театр не работал.

Ла Фениче // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9B%D0%B0_% ... 1%87%D0%B5

Тӗнче уҫлӑхне вӗҫсе хӑпарнисен списокӗ

Список космических запусков

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

Тӗнче уҫлӑхӗнче ирттернӗ талӑк шучӗ

Количество суток работы в космосе

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

Аяларахри таблицӑра тӗнче уҫлӑхӗнче чи нумай вӑхӑт ирттернӗ пилӗк космонавт ҫинчен даннӑйсене курма пултаратӑр.

В таблице приведены данные о пяти космонавтах с наибольшей продолжительностью пребывания в космосе.

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

1978 ҫултан пуҫласа тӗнче уҫлӑхӗнче чи нумай ирттернӗ вӑхӑт рекорчӗсем пурте совет тата раҫҫей космонавчӗсен шутланаҫҫӗ.

Начиная с 1978 года все рекорды по наибольшей продолжительности пребывания в космосе принадлежат советским и российским космонавтам.

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

Тӗнче уҫлӑхӗнче ирттернӗ пӗтӗмӗшле вӑхӑт

Суммарное время пребывания в космосе

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

Тӗнче уҫлӑхне 5 хут ытла вӗҫнӗ космонавтсем

Космонавты, выполнившие 5 полётов в космос

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

Раҫҫее илес пулсан тӗнче уҫлӑхне чи нумай хут (6 хут) вӗҫсе ҫитӗнӗве икӗ космонавт тунӑ.

Наивысшее российское достижение по количеству полётов в космос — 6 полётов — на счету двух космонавтов.

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

Совет тата Раҫҫей космонавчӗсенчен чылайӑшӗ тӗнче уҫлӑхне темиҫе хут (2-рен пуҫласа 6 ҫити) вӗҫнӗ: 37 космонавт — 2 хут; 31 космонавт — 3 хут; 7 космонавт — 4 хут; 7 космонавт — 5 хут.

Большинство советских и российских космонавтов совершили по несколько (от 2 до 6) космических полётов: 37 космонавтов — по 2; 31 космонавт — по 3; 7 космонавтов — по 4; 7 космонавтов — по 5.

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

49 космонавт тӗнче уҫлӑхне 1 хут кӑна вӗҫнӗ.

49 космонавтов совершили по 1 космическому полёту.

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

2024 ҫулхи пушӑн 5-мӗшӗ тӗлне 133 совет тата Раҫҫей космонавчӗсем тӗнче уҫлӑхне вӗҫсе хӑпарнӑ; вӗсенчен 5 — хӗрарӑмсем.

На 5 марта 2024 года 133 советских и российских космонавтов совершили космические полёты; из них 5 — женщины.

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

Аяларах тӗнче уҫлӑхне вӗҫнӗ СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокне кӑтартнӑ.

Ниже представлен список космонавтов СССР и России, участвовавших в космических полётах.

СССР тата Раҫҫей космонавчӗсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%A1%D ... 0%BA%D3%97

1523 ҫулхи ҫӑвӑн 20-мӗшӗнче ӑна ҫавӑн пекех Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫине «Primus circumdedisti me» (лат. Эсӗ чи малтан ман тавра ҫаврӑнтӑн) ҫырса хунӑ девизлӑ гербпа чысланӑ, ку вӑл тӗнче тавра чи малтан ҫаврӑнса тухнине пӗлтернӗ.

Также 20 мая 1523 года ему был пожалован герб увенчанный девизом на земном шаре «Primus circumdedisti me» (лат. Ты первый обогнул меня), что свидетельствовало о том, что именно он совершил первое кругосветное путешествие.

Хуан Себастьян Элькано // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D1%83%D ... 0%BD%D0%BE