Корпус чувашского языка

Ӗлӗк хресченсем ҫӗре пӗччен-пӗччен, авалхи ҫӗрӗҫ хатӗрӗсемпе ӗҫленӗ пулсан, халӗ ҫав вырӑнта колхозсемпе совхозсен ҫӗрмамӑк уйӗсенче темиҫе пин трактор ӗҫлет.

Там, где крестьяне в одиночку ковыряли землю первобытными орудиями, теперь тысячи тракторов обрабатывают хлопковые поля колхозов и совхозов.

Пушӑ хирсен зонинче хуҫалӑх епле аталанать тата халӑх пурӑнӑҫӗ мӗнле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑшпӗр чухне пӑхсан, йӗри-тавра вӗҫӗ-хӗррисӗр тинӗс сарӑлса выртнӑ пекех туйӑнать, тинӗс ҫинчи хумсем пӗр вырӑнта хытса ларнӑн туйӑнаҫҫӗ.

Порой казалось, будто вокруг простирается беспредельное море с застывшими волнами.

Пушӑ хирпе // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Темиҫе ҫул ӗлӗкрех тинӗс тӗпӗ пулнӑ вырӑнта халӗ нефть вышкисем вӑрман пек лараҫҫӗ.

Лес нефтяных вышек стоит сейчас там, где несколько лет назад было дно моря.

Ҫӗр айӗнчи усӑллӑ япаласемпе промышленность // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Халӗ ӗнтӗ ӗлӗк куҫса ҫӳренӗ ҫынсен ытларах пайӗ пӗр вырӑнта пурӑнма пуҫланӑ.

И вот в настоящее время большая часть бывших кочевников стала жить оседло.

Совет влаҫӗ ҫеҫенхирте куҫса ҫӳрекенсен пурӑнӑҫне аванлатас тӗлӗшпе тата ҫеҫенхирте выльӑх ӗрчетес ӗҫе хӑпартас тӗлӗшпе мӗн туни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Халь Шатура электростанцийӗ ларакан вырӑнта тахҫан авалтанпах иртсе ҫӳремелле мар мӑк шурлӑхӗсем пулнӑ.

На том месте, где сейчас стоит Шатурская электростанция, с незапамятных времен тянулись непроходимые моховые болота.

Ленин Шатури // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пысӑк вӑрман лаптӑкӗсем халӗ зонӑн чи хӗвеланӑҫ енчи пайӗнче, Полесье текен вырӑнта ҫеҫ юлнӑ.

Большие лесные площади остались только в самой западной части зоны, в Полесье.

Хутӑш вӑрмансен зонинчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ пӗтӗм Совет Союзӗшӗн те пит пысӑк вырӑнта тӑрать.

Беломорско-Балтийский канал имеет огромное значение для всего Советского Союза.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑл чӗртавара кассан, аплипех ытти вырӑнсене турттарса тӑкак куриччен, ӑна вырӑнта ӗҫлени усӑллӑрах.

Выгоднее перерабатывать это сырье на месте, чем перевозить его в различные места в непереработанном виде и тратить на это средства.

Вӑрман хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Виҫӗ ҫултан ҫав вырӑнта ҫӗнӗ хула — Игарка ӳссе ларнӑ.

Через 3 года на этом месте вырос новый город Игарка.

Ӗнер куҫса ҫӳренӗскер рабочи пулса тӑрать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тайга тӑрӑх куҫса ҫӳрекенсем, кайӑкҫӑсем хӑшӗ-пӗри революцичченех пӗр вырӑнта ялсем туса пурӑнма, ҫӗр ӗҫлеме тытӑна пуҫланӑ.

Некоторые кочевники и охотники тайги еще в дореволюционное время начали переходить на оседлый образ жизни и заниматься земледелием.

Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӗр вырӑнта пурӑнмалли ялсем, культбазӑсем, шкулсем тӑваҫҫӗ, тайгана нумай тавар турттара-турттара пыраҫҫӗ.

Строятся оседлые поселения, культбазы, школы, в тайгу завозится много различных товаров.

Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Якутсем, карелсем, финсем, комисем тата вырӑссем пӗр вырӑнта пурӑнаҫҫӗ, вӗсем пуринчен ытла мамӑк ҫӑмлӑ тискер кайӑксем тытаҫҫӗ, вӑрман промыслинче тата ҫӗр те ӗҫлеҫҫӗ.

Якуты, карелы, коми и русские живут оседло и занимаются главным образом пушными и лесными промыслами и сельским хозяйством.

Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тайга йышӑннӑ ҫӗр талкӑшӗ ҫурри ытла карта ҫинче симӗс тӗслӗ, вӑл вырӑнта — айлӑмлӑхсем.

Большая часть пространства, которое занимает тайга, окрашена на карте в зеленый цвет — это низменности.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Интернетри хӑш вырӑнта та хӑйсен бӑлхарлӑхӗ ҫинчен чышса хума тӑрӑшаҫҫӗ.

Помоги переводом

«Чӑваш ҫывӑрнӑ чух тутар пӗрре те ҫывӑрмасть...» // Микулай Павловский. https://ok.ru/nikolay.pavlovskyyurgisenk ... 6538682458

1895 ҫулта музыка класӗсенчен музыка училищине туса хунӑ, тепӗр тӑватӑ ҫул иртнӗ хыҫҫӑн ун валли хула варринче — Нимӗҫ тата Никольски урамсем хӗресленнӗ вырӑнта — лаптӑк уйӑрса панӑ.

В 1895 году музыкальные классы были преобразованы в музыкальное училище, а спустя четыре года под него был выделен участок в центре города — на пересечении Немецкой и Никольской улиц.

Л.В. Собинов ячӗллӗ Сарӑту патшалӑх консерваторийӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B.%D0 ... 0%B9%C4%95

Вырӑс ҫулҫӳревҫисем, Азин ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ пайне ҫитсен, Чукотка халӑхӗсем хуҫалӑхпа йӑла йӗрки тӗлӗшпе икӗ ушкӑна пайланнине асӑрханӑ: куҫса ҫӳресе пӑлан ӗрчетекенсем (эвенсем, коряксем, чукчасем, юкагирсем) тата тинӗсри тискер кайӑксем тытаса пӗр вырӑнта пурӑнакансем (керексем, эскимоссем, чукчасем).

Русские землепроходцы, прибыв в северо-восточную чать Азии обнаружили разделение народов Чукотки на две группы по хозяйственно-бытовому укладу: кочевые оленеводы (эвены, коряки, чукчи, юкагиры) и оседлые морские зверобои (кереки, эскимосы, чукчи).

Анадырь историйӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0% ... 0%B9%D3%97

Тундрӑра шывпа ҫӳресси тата аэропланпа ҫӳресси пит пысӑк вырӑнта тӑраҫҫӗ.

Важное значение при бездорожье тундры имеет речное сообщение.

Тундрӑри ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ненецсемшӗн мамӑк тирлӗ тискер кайӑксене тата тинӗсри тискер кайӑксене тытас ӗҫ пысӑк вырӑнта тӑрать.

Большое значение для ненцев имеет также охота на пушного и морского зверя.

Ненецсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӑлансем пӗр вырӑнта ягеле ҫисе пӗтерсен, ненецсем тепӗр ҫӗре куҫаҫҫӗ.

Съедят олени ягель — и ненцы перекочевывают на новые пастбища.

Ненецсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑш-хӑш вырӑнта тундра сӑртлӑ.

В некоторых местах тундра холмиста.

Тундрӑри ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.