Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

айлӑмӗнче (тĕпĕ: айлӑм) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Ҫулталӑк вӑрӑмӑшне чи малтан шутласа кӑларассине, малтанхи календаре тӑвассине тата пӗлӗтри ҫутатакан япаласене сӑнаса тӗпчессине чи малтан производительнӑй ӗҫсем чи вӑйлӑ аталаннӑ ҫӗршывсенче тунӑ; авалхи вӑхӑтра ҫакнашкал ҫӗршывсем — ҫӗрӗҫӗ ытларах аталаннӑ ҫӗрте, аслӑ юханшывсен айлӑмӗнче: Нил тӑрӑхӗнчи Египетра, Тигрпа Евфрат тӑрӑхӗнчи Месопотамире, Инд ҫинчи Индире, Желтӑй тата Голубой шывсем тӑрӑхӗнчи Китайра пулнӑ.

Самый ранний подсчет продолжительности года, составление первоначального календаря и наблюдение за небесными светилами производились в наиболее развитых странах с ранним развитием производительного труда; в древности подобные страны — там, где более развито земледелие, в долинах великих рек: в Египте вдоль Нила, в Месопотамии по Тигру и Евфрату, в Индии вдоль Инда, в Китае было в районе Желтой и Голубой реки.

V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Хадебо айлӑмӗнче кил-ҫурт ҫумӗнче пахча-ҫимӗҫ ӳстересси аталаннӑ.

В долине Хадебо развито приусадебное огородничество.

Сокотра // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%BE%D ... 1%80%D0%B0

Яхрома айлӑмӗнче (Дмитровран юханшыв вӑрри таран, сарлакӑшӗ 3–7 км ҫити) торф сийӗ айӗнче хӑш-пӗр вырӑнта ӗҫмелли шывра пурӑнакан шуйсен раковинисемлӗ тӑпра (кӳлӗсем хыҫҫӑн юлакан юшкӑн) асӑрханӑ.

В Яхромской котловине (от Дмитрова до устья, ширина от 3 до 7 км) в ряде пунктов под слоем торфа были обнаружены светлые илистые отложения с раковинами пресноводных улиток (отложения озёрного характера).

Яхрома (Сестра юппи) // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%AF%D1%85%D ... %BF%D0%B8)

Хайльбронран инҫех мар Неккар айлӑмӗнче ҫын хӑварнӑ малтанхи йӗрсем палеолит тапхӑрне кӗреҫҫӗ.

Первые следы человека в долине Неккара неподалёку от Хайльбронна относятся к палеолиту.

Хайльбронн // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%B0%D ... 0%BD%D0%BD

Штат Бразилин Кӑнтӑр-Тухӑҫ пайӗнче, Тиете юханшывӗн айлӑмӗнче, Атлантика океанӗн ҫыранӗнчен 70 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ.

Штат расположен на Юго-Востоке Бразилии, в долине реки Тиете, в 70 км от побережья Атлантического океана.

Сан-Паулу (штат) // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%B0%D ... %B0%D1%82)

Лез-Арк (фр. Les Arcs) — Францин чи паллӑ сӑрт-ту курорчӗсенчен пӗри, Францири Альп тӑвӗсен варринче — От-Тарантез айлӑмӗнче, Савойя департаменчӗ вырнаҫнӑ.

Лез-Арк (фр. Les Arcs) — один из самых известных французских горных курортов, расположенный в самом центре французских Альп — долине От-Тарантез, департамент Савойя.

Лез-Арк // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0% ... 1%80%D0%BA

Нуби (арап. النوبة, Эн-Нуба) — Нил айлӑмӗнче, пӗрремӗшпе улттӑмӗш шарлаксем хушшинче, урӑхла каласан, Судан тӗп хули шутланакан Хартумран ҫурҫӗререх, Египетри Асуанран кӑнтӑрарах вырнаҫнӑ историллӗ область.

Нубия (араб. النوبة, Эн-Нуба) — историческая область в долине Нила, между первым и шестым порогами, то есть севернее суданской столицы Хартума и южнее Асуана в Египте.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Куррал-даш-Фрейраш: Утравӑн чи тарӑн айлӑмӗнче тахҫанах сӳннӗ вулкан кратерӗнче вырнаҫнӑ ҫак ялта XVI ӗмӗрти Сӑваплӑ Клара мӑнастирӗ упранса юлнӑ, ӗлӗк-авал монахиньӑсем кунта час-часах пиратсем тапӑннӑ вӑхӑтра пытанса пурӑннӑ.

Куррал-даш-Фрейраш: В этой деревне, расположенной в кратере давно потухшего вулкана в самой глубокой долине острова, сохранился женский монастырь Св. Клары XVI в., в прошлом служивший монахиням укрытием от частых набегов пиратов.

Мадейра // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 1%80%D0%B0

Нумаях та пулмасть Колхида айлӑмӗнче путлӑхлӑ шурлӑхсем тата ҫӳреме май ҫук вӑрмансем ҫеҫ сарӑлса выртнӑ, ҫулсем те, лайӑхрах сукмаксем те пулман.

Еще недавно Колхидская низменность была покрыта тонкими болотами и непроходимыми лесами, не было ни дорог, ни удобных тропинок.

Колхидӑри шурлӑхсем вырӑнне хитре садсем пулаҫҫӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Туран айлӑмӗнче промышленность хӑвӑрт ӳссе пырать.

Быстро растет промышленность в Туранской низменности.

Пушӑ хирсен зонинче промышленность епле аталанса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Карта ҫине пӑхӑр: пушӑ хирсен зони вӑл пит пысӑк Туран айлӑмӗнче выртать.

Смотрите по карте: зона пустынь расположена в огромной Туринской низменности.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Сусаныр айлӑмӗнче качака тирӗнчен ҫӗленӗ сӑран сумкӑсенче кӗсре сӗчӗ йӗрӗсем тупнӑ.

В долине Сусамыр были обнаружены кожаные сумки из козьих шкур со следами кобыльего молока.

Кӑмӑс энеолит тапхӑрӗнче пулса кайнӑ. Вӑл 5500 ҫулта ӗнтӗ! // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/news/kultura/2023-08- ... nt-3380294

Хирлеп айлӑмӗнче шыв илнипе хӑрса ларнӑ ватӑ йӑмра икӗ пысӑк тураттине сенӗклесе тӑлӑххӑн ларать.

Помоги переводом

Махорка туртсан йытӑ ҫыртмасть // Анатолий Емельянов. Емельянов, А.В. Катӑлнӑ уйӑх: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1968. — 112 с. — 41–47 с.

Хура Урасен йӑхӗ Икӗ Талисман юханшывӗн ҫыран айлӑмӗнче хӗл каҫнӑранпа темиҫе ҫул иртнӗ.

Прошло несколько лет с тех пор, как племя черноногих зимовало в долине реки Два Талисмана.

Синопа Москитсен йӑхне кӗрет // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Монтан штатӗнчи Чуллӑ тусен айлӑмӗнче хӗл ялан тенӗ пекех ӑшӑ пулнӑ.

В штате Монтана, у подножия Скалистых гор, зимы обычно бывают очень мягкие.

Кӑлтӑрпи // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Сӑрт айлӑмӗнче кашкӑрсемпе тилӗсем юлнӑ шӑмӑсене кӑшласа ӳленӗ.

У подножия утеса выли и тявкали волки, койоты и лисицы, обгладывая кости, оставшиеся в ловушке.

Бизонсене тӑмалли вырӑн // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Йывӑҫсемпе хупланнӑ ҫыран айлӑмӗнче вигвамсем вырнаҫнӑ, вӑл айлӑм темиҫе километра тӑсӑлакан хӑйӑр сӑрчӗсемпе ҫурҫӗр енчен картланса тӑнӑ.

Вигвамы находились в заросшей лесом речной долине, которая защищена была с севера утесами из песчаника, тянувшимися на несколько миль.

Бизонсене тӑмалли вырӑн // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Юханшыв айлӑмӗнче пурӑнакан ҫынсен хӑш вӑхӑтра шыв тулса ҫитнине пӗлсе тӑмалла пулнӑ, ҫакӑ вӗсене ҫуракине хатӗрленме кӑна мар, шыв илесрен те сыхланма пулӑшнӑ.

Обитателям речных долин очень важно было в точности знать время, когда начинается наводнение: не только чтобы подготовиться к севу,

Умсӑмаx // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Темиҫе ҫӗр куҫпа пӑхаҫҫӗ ҫав ҫынсем Клевень айлӑмӗнче сапаланса ларакан ялсем урлӑ хӑйсен тӑван хули ҫине, — йӗри-таврах тӑшман ҫарӗсем тӑни вӗсемшӗн нимӗн те мар тейӗн.

Сотни глаз из-за деревьев смотрят поверх лежащих у Клевени сёл, как будто нет им никакого дела до противника.

Клевень шывӗ хӗрринчи лагерь // Илле Тукташ. Ковпак С.А. Путивльрен Карпата ҫитиччен: повесть. Вырӑсларан И. Тукташ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 128 с.

«Шанхай» тенӗ поселок, цыгансен таборӗ сӑрт айлӑмӗнче вырнаҫнӑ пӗк, тӗррикон ҫумнех вырнаҫнӑ.

Поселок «Шанхай» примостился у подножия террикона, как цыганский табор под горой.

3 // Леонид Агаков. Жарков Л.М. Хастар тусӑм ҫинчен ҫырнӑ повесть. Вырӑсларан Л. Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 300 с.

Страницы:

Сайт:

 

Статистика

...подробней