Поиск
Шырав ĕçĕ:
Вӗсем хӗвелпе уйӑх мӗнле ҫаврӑннине те, вӗсем хыҫҫӑн тӗттӗмленнине те аванах пӗлеҫҫӗ.Они достаточно хорошо знакомы с движением этих двух светил и понимают природу затмений.
Тӑххӑрмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.
Ҫулталӑк шутне вӗсем хӗвелпе уйӑх ҫаврӑннӑ май уйӑх тӑрӑх шутласа пыраҫҫӗ.
Тӑххӑрмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.
Унтах эпӗ пӗр астронома тӗл пултӑм, вӑл король ҫурчӗ ҫинчи пысӑк флюгер ҫине хӗвелпе усӑ курмалли сехет вырнаҫтарса лартасшӑн.Там же был астроном, затеявший поместить солнечные часы на большой флюгер ратуши.
Пиллӗкмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.
Ку ҫӑлтӑр пирӗнтен Хӗвелпе танлаштарсан 1 700 пин хут инҫетре иккен!Оказалось, что эта звезда примерно в 1700 тысяч раз дальше от нас, чем Солнце!
Ҫӑлтӑрсем пирӗнтен мӗн инҫӗшӗнче? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Уйӑх Хӗвелпе Ҫӗр варрин тӳрӗ йӗрӗнчен кӑшт аяккарахран иртет пулсан, пӗтӗмӗшпе тӗттӗмленмест.
Хӗвел тӗттӗмленни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Ҫавӑнпа та Хӗвелпе Уйӑх пире пӗр тан пек курӑнаҫҫӗ, хӑшпӗр чухне Уйӑх кӑшт пысӑкраххӑн курӑнать.
Хӗвел тӗттӗмленни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Хӗвелӗн урлӑшӗ Уйӑх урлӑшӗнчен 400 хут пысӑк, Уйӑх, Хӗвелпе танлаштарсан, пирӗнтен 400 хут ҫывӑхарах тӑрать.Поперечник Солнца в 400 раз больше поперечника Луны, зато Луна в 400 раз ближе к нам, чем Солнце.
Хӗвел тӗттӗмленни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Кӗркуннен юлашки уйӑхӗн пӗрремӗш кунӗнче Хӗвелпе Уйӑх кӗтмен ҫӗртен тӗл пулнӑ.В последний месяц осени, в первый день месяца Солнце и Луна вопреки ожиданиям встретились.
Хӗвел тӗттӗмленни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Хӗвелпе Юпитер Ҫӗртен пӗр еннелле пулсан, туртӑм вӑйӗ тата ытларах ӳсет: Ҫӗре хӑй ҫумне туртса тӑма Юпитер Хӗвеле самаях пулӑшать.
Нептун // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Хӗвелпе ҫуталса тӑракан Юпитер питӗ пысӑк мӗлке парса тӑрать.Юпитер, освещенный Солнцем, отбрасывает от себя огромную тень.
Юпитер // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Марспа Хӗвел хушши Ҫӗрпе Хӗвелтен пӗрре ҫурӑ хут аяккарах, Хӗвелпе вӑл Ҫӗртен икӗ хут сахалтарах ӑшӑнать.
Марс // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Кунта унӑн Хӗвелпе шайлаштарнӑ унчченхи хӑвӑртлӑхне — секундра 30 км — хушас пулать, вара чӑн хӑвӑртлӑхӗ унӑн секундра 32 км пулса тухать.
Пӗрремӗш искусственнӑй планета // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Хамӑр тӑван Ҫӗрпе эпир питӗ ҫирӗп ҫыхӑннӑ, ун ҫинчен пӑрахса каяс пулсан та, унӑн Хӗвелпе ҫыхӑннӑ хӑвӑртлӑхне ҫухатмастпӑр.
Пӗрремӗш искусственнӑй планета // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Ку вӑл Хӗвелпе Ҫӗрӗн вӑтам инҫӗшӗнчен 22 миллион км ытларах.Это на 22 миллиона больше, чем на средней дальности Солнца и Земли.
Пӗрремӗш искусственнӑй планета // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Ҫак ҫаврашкапа ҫаврӑннӑ чух искусственнӑй планета Хӗвел патне чи ҫывӑха 1959 ҫулхи январӗн 14-мӗшӗнче ҫитнӗ, ун чухне ӗнтӗ Хӗвелпе ун хушши 146 миллион км шутланнӑ.
Пӗрремӗш искусственнӑй планета // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Меркурий Хӗвелпе ытла та ҫывӑх планета; Хӗвел пайӑркисем хупласа тӑнипе ӑна сӑнама питӗ йывӑр.Наблюдать Меркурий трудно: планета слишком близка к Солнцу и ее затмевают солнечные лучи.
Меркурий // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Меркурин Хӗвелпе ҫуталман тепӗр енче 200 градус сивӗ тӑрать.
Меркурий // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Уйӑх тӗттӗмлентӗр тесен, Хӗвел, Ҫӗр, Уйӑх пӗр тӳрӗ йӗр тӗлне килмелле, Ҫӗр Хӗвелпе Уйӑх хушшинче пулмалла.
Уйӑх тӗттӗмленни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Унтан Уйӑх пӗр хӗрринчен пӗчӗккӗн Хӗвелпе ҫуталма тытӑнать, вара тӳпере Уйӑхӑн ҫӳхе ҫурли курӑнса каять.
Уйӑха тӗпчесе сӑнани // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Уйӑхӑн Хӗвелпе ҫуталса тӑракан пайӗнче ҫав тери шӑрӑх!
Уйӑха тӗпчесе сӑнани // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.