Корпус чувашского языка

«Агропромышленноҫ предприятийӗсем малалла та хӑйсен майӗсене ӳстерме пултарччӑр тесе, эпир кирек мӗнле пулсан та ҫӗнӗ ҫитӗнӳсем тума тӑрӑшатпӑр, ҫӗр ӗҫӗн малта пыракан меслечӗсемпе усӑ курса тата пулас ӑрусем валли ҫутҫанталӑк ресурсӗсене упраса хӑварса, хальхи экологи технологийӗсен никӗсӗ ҫинче ҫӗнӗ производствӑсем уҫатпӑр, ҫӗнӗ ӗҫ меслечӗсем — ҫӗр, пахалӑхлӑ, усӑ курма майсем туса паратпӑр, чи кирли — шалти тата тулашри рыноксене ҫӗнӗ продукци сӗнни.

«Мы обязательно поддержим такое стремление достигать новых высот, чтобы агропромышленные предприятия могли и дальше наращивать свои возможности, вели бережливое рачительное хозяйство, применяя передовые методы земледелия и сохраняя природные ресурсы для будущих поколений, открывали новые производства на основе современных более экологичных технологий, создавали новые рабочие места, предлагали качественную, доступную, а главное - полезную продукцию на внутренние и внешние рынки.

Агропромышленноҫ комплексне аталантарасси пирки Путин комментари тунӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/yal-khu-al-k ... un-3471336

Акци ачасен пӗтӗм чӗрӗ чунпа, тавралӑхпа анлӑн хутшӑнас тата хӑйсен участокӗн, сачӗн тата хулан тасалӑхне сыхласа хӑварас тӗлӗшпе, ачасен туйӑмӗсене йӗркелес тӗллевпе иртнӗ.

с целью сформирования у детей чувства сопричастности ко всему живому, гуманного отношения к окружающей среде и стремления проявлять заботу о сохранении чистоты своего участка, сада и города.

Ҫӗр Планета — пирӗн пӗрлехи ҫурт // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/ekologi/2023 ... rt-3471319

Вӗренекенсем ӑна хӑйсен предметне юратнӑшӑн, хӑйсен пахалӑхне тата тивӗҫлӗ ҫынсене воспитани парас кӑмӑлӗшӗн хисеплеҫҫӗ.

Учащиеся уважают еë за любовь к своему предмету, личностные качества и желание воспитать достойных людей.

"Учитель ҫинчен вӗрентекен" // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/v-rent/2023- ... en-3466759

Вӗсем хӑйсен предметне юратнӑ, ӑна ачасем те юратчӑр тесе пӗлӳ панӑ, анчах ҫирӗп ыйтасси ҫинчен те манман, мӗншӗн тесен «ҫирӗп» пулмасан ачасем кахалланаҫҫӗ те вӗренме пӑрахаҫҫӗ.

Они любили свой предмет, давали знания так, чтобы и дети полюбили его, но не забывали и о строгости, потому что без «твëрдой» руки дети просто разленятся и совсем забросят учебу.

"Учитель ҫинчен вӗрентекен" // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/v-rent/2023- ... en-3466759

Вӑл каланӑ тӑрӑх, професси ӑсталӑхӗн конкурсӗсем палӑрнӑҫемӗн палӑрса пыраҫҫӗ, вӗсем хӑйсен ӗҫӗпе хавхаланнӑ вӑйлӑ педагогсене ӗҫтешсемпе общество йышӑнӑвне илме пулӑшаҫҫӗ, пӗтӗмӗшпе илсен, педагогика специальноҫӗсен хисепне ҫирӗплетеҫҫӗ.

По его словам, все более заметной становится роль конкурсов профессионального мастерства, которые помогают сильным, увлеченным своим делом педагогам получить признание коллег и общества, в целом укрепляют престиж педагогических специальностей.

Путин учительсене пулӑшу памалли мерӑсене анлӑлатни ҫинчен пӗлтернӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/v-rent/2023- ... rn-3466733

Професси ӳсӗмӗ вӗрентӳ пахалӑхне ӳстерет кӑна мар, вӗрентекенсене хӑйсен професси планне яланах лайӑхлатма, пулӑшу илме тата учительсен пӗрлӗхӗнче опыт улӑштарма май парать.

Возможность профессионального роста не только повышает качество преподавания, но и позволяет самим учителям постоянно совершенствоваться в профессиональном плане, а также получать поддержку и обмениваться опытом внутри учительского сообщества.

Учитель кунӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/natsi-proekc ... un-3466575

Пӗтӗм ҫӗршыври педагогсемпе учительсем хӑйсен квалификацине ӳстерме, методика тата ытти пулӑшу илме, ҫавӑн пекех педагогика вузӗсен никӗсӗнче йӗркеленекен «Кванториум» технопарксен ӗҫне хутшӑнма пултараҫҫӗ.

Благодаря нацпроекту педагоги и учителя по всей стране могут повышать свою квалификацию, получать методическую и иную поддержку, а также участвовать в работе создающихся на базе педагогических вузов педагогических технопарков «Кванториум».

Учитель кунӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/natsi-proekc ... un-3466575

Октябрӗн 5-мӗшӗнче пӗтӗм ҫӗршывӗпе хӑйсен професси уявне учительсем палӑртаҫҫӗ.

5 октября по всей стране свой профессиональный праздник отмечают учителя.

Учитель кунӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/natsi-proekc ... un-3466575

5. Касса кӑларнӑ государствӑсене хӑйсен пысӑкӗш йӗркипе хут листи е тетрадь ҫине ҫыпӑҫтарӑр.

5. Расположите вырезанные государства последовательно по их величине, наклейте их на листе бумаги или в тетради.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи паллӑ государствӑсен вырӑнӗсене астуса юлмалли ӗҫ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

2. Касса кӑларнӑ типҫӗр пайӗсене хӑйсен пысӑкӗш йӗркипе хут листи е тетрадь ҫине ҫыпӑҫтарӑр.

2. Расположите вырезанные части света последовательно по их величине, наклейте их на листе бумаги или в тетради.

Полушари карттисене астуса юлмалли ӗҫ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ытти халӑхсене пӑхӑнтарса вӗсен пуянлӑхне хӑйсен аллине ҫавӑрса илесшӗн, вӗсем юнлӑ вӑрҫӑсем кӑларса вӑрҫаҫҫӗ.

Они ведут кровопролитные войны, чтобы подчинить себе другие народы и завладеть их богатствами.

Ҫурҫӗр енчи вӑтам тӑрӑхра ҫӗршыв пуянлӑхӗпе епле усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Анчах хӑйсен вӗсен, ӗҫленӗшӗн илекен укҫаран пуҫне, урӑх нимӗн те ҫук, укҫи чуна усраса пурӑнма аран-аран ҫиткелет.

Сами же не имеют ничего, кроме платы за труд, которой едва хватает на жизнь.

Ҫурҫӗр енчи вӑтам тӑрӑхра ҫӗршыв пуянлӑхӗпе епле усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Миллион рабочисем ҫав пуянлӑхсене хӑйсен ӗҫӗпе тӑваҫҫӗ.

Миллионы рабочих своим трудом создают эти богатства.

Ҫурҫӗр енчи вӑтам тӑрӑхра ҫӗршыв пуянлӑхӗпе епле усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тыркассемпе хир шӑшийӗсем хӑйсен шӑтӑкӗсене пытаннӑ.

Спрятались в свои норы полевые мыши и суслики.

Ҫеҫенхирте // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кайӑксем вӗҫсе килчӗҫ те хӑйсен ҫурхи юррисене юрласа ячӗҫ.

Прилетели птицы и запели свои весенние песни.

Тайгара // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кайӑксем ҫуркуннене сиснӗ те часрах хӑйсен тӑван ҫӗршывне ҫитсе, йӑвасем хатӗрлесе, ҫӑмартасем туса, чӗпӗсем йышлӑ кӑларасшӑн хыпаланаҫҫӗ.

Птицы чуяли весну и торопились в родные места гнездиться, класть яйца, выводить многочисленных птенцов.

Ненецсем епле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пӑлансем пӗтӗм лишайнике ҫисе пӗтерсен ненецсем хӑйсен пурлӑхне нарта ҫине (ҫуна ҫине) тиенӗ те урӑх ҫӗре куҫнӑ.

Когда олени съедали весь лишайник, ненцы укладывали свое имущество на нарты и переходили на новые места.

Ненецсем епле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пингвинсем ҫурҫӗрти ӑшӑрах утравсем ҫинчен ишсе пынӑ, вӗсем хӑйсен йӑвисене тума хӑнӑхнӑ ҫӗре йӗркипе пӗрин хыҫҫӑн пӗри пыраҫҫӗ.

Пингвины приплыли с более теплых северных островов и шли длинными вереницами к местам, где привыкли вить гнезда.

Кӑнтӑр полюсӗ патне кайни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑйсен ӗҫӗсене туса пӗтерсен, ҫынсене илме правительство Гренланди тинӗсне ятарласа янӑ ледокол пароходсем тӑватӑ героя 1938-мӗш ҫулта февралӗн 19-мӗшӗнче пӑр ҫинчен антарса Ленинграда илсе килнӗ.

Закончив свою работу, героическая, четверка была снята с льдины 19 февраля 1938 года ледокольными судами, которые были специально для этой цели посланы правительством в Гренландское море, и доставлена в Ленинград.

Ҫурҫӗр полюсӗ патне // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ун ҫинче вӗсем ҫиеҫҫӗ те, ҫывӑраҫҫӗ те; ун ҫинчех хӗрарӑмсем урисене хӑйсен айне куклетсе ларса ӗҫ тӑваҫҫӗ.

На ней они едят и спят; здесь же работают женщины, сидя с поджатыми под себя ногами.

Поляр ҫӗрӗсенче ҫынсем мӗнле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.