Корпус чувашского языка

Ҫав тапхӑрта Ҫурҫӗр Кавказра иртекен ҫапӑҫусене хутшӑннӑ.

Помоги переводом

Вӑрҫӑ паттӑрӗсӗм – ӗмӗр хисепре // Ольга ТЕРЕНТЬЕВА. https://kanashen.ru/2024/05/08/%d0%b2a%d ... %80%d0%b5/

Кун пек калпаксем хальхи Удмуртин ҫурҫӗр тӑрӑхӗнче пурӑнакан пессерменсен (вӗсем те пӑлхарсен тӑхӑмӗсемех) сыхланса юлнӑ.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫапла вара Дунай пӑлхарӗсен тата Ҫурҫӗр Кавказ халӑхӗсен ҫи-пуҫӗпе паллашни пирӗн мӑнасаттесен тумӗ мӗнлерех пулнине ӑнланма пулӑшать.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫурҫӗр Кавказра юлнӑ «хура пӑлхарсен» ҫи-пуҫӗ те (вӑрӑм шупӑр, сӑран кушилккепе пӗтев ҫакнӑ пиҫиххи) чӑваш тумне аса илтерет.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫурҫӗр Кавказра вара сӑхмансемпе шупӑрсене тӑларан тата пиртен ҫӗлеме пуҫланӑ, ҫавӑнпа унӑн тулаш сӑнӗ те улшӑннӑ.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Чӑвашсен мӑнаслашшӗсем, пӑлхар-сӑвассем, III-VIII ӗмӗрсенче Ҫурҫӗр Кавказпа Азов тӑрӑхӗнче пурӑннӑ.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Унӑн несӗлӗ авалхи инди-иран культуринче амаланать, хавалӗн кӑкне вара Ҫурҫӗр Иранпа Вӑтам Азин кӑнтӑр тӑрӑхӗнчи авалхи ҫӗрӗҫченсен (п. э. у. IV-III пинҫуллӑхсем) ӑспурлӑхӗпе ӳнерӗнче шырамалла».

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫурҫӗр Кавказ патӗнче юлнӑ «хура пӑлхарсен» тӑхӑмӗсем вара карачайсемпе балкарсен йышне кӗнӗ.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Пирӗн эрӑри III-IV ӗмӗрсенче протопӑлхарсем тата вӗсемпе хурӑнташлӑ сӑварсем (савирсем) ⎼ йӳркӗн хун йӑхӗсен йышӗнче ⎼ Ҫурҫӗр Кавказа, Азовпа Хура тинӗс тӑрӑхне ҫитеҫҫӗ.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

1929 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Сухона районӗ Ҫурҫӗр Двина округне кӗнӗ.

15 июля 1929 года Сухонский район вошел в состав Северо-Двинского округа.

Нюксеница районӗ // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9D%D1%8E%D ... 0%BD%D3%97

Района 1924 ҫулхи акан 10-мӗшӗнче Ҫурҫӗр Двина кӗпӗрни шутӗнче йӗркеленӗ, вӑл вӑхӑтра район лаптӑкӗ 5574 км² пулнӑ, унта пурӗ 22 156 ҫын пурӑннӑ.

Район образован 10 апреля 1924 года в составе Северо-Двинской губернии, площадь района на тот момент составляла 5574 км², а население 22 156 человек.

Нюксеница районӗ // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9D%D1%8E%D ... 0%BD%D3%97

Район облаҫӗн ҫурҫӗр-тухӑҫ енче вырнаҫнӑ, анӑҫ енче Вологда облаҫӗн Тарнога районӗпе, ҫурҫӗр енчен Архангельск облаҫӗн Устья районӗпе, тухӑҫ енче Аслӑ Устюг тата Кичменьга Хулаш районӗсемпе, кӑнтӑр енче Тотьмапа Бабушкин районӗсемпе чикӗленет.

Район расположен на северо-востоке области и граничит с Тарногским районом Вологодской области на западе, с Устьянским районом Архангельской областью на севере, с Велико-Устюгским и Кичменгско-Городецким районами на востоке, с Тотемским и Бабушкинским районами на юге.

Нюксеница районӗ // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9D%D1%8E%D ... 0%BD%D3%97

Ҫурҫӗр ҫӑлтӑрӗн орденӗ (Швеци, 1896)

Орден Полярной звезды (Швеция, 1896)

Вильгельм Вид // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%92%D0%B8%D ... 0%B8%D0%B4

Анчах ку тӗлӗшпе вӗсен интересӗсем Албание хӑйсен колонийӗ туса хума ӗмӗтленнӗ Италипе, ҫавӑн пекех Греципе (Кӑнтӑр Албанире, тепӗр май каласан Ҫурҫӗр Эпирте, антика вӑхӑчӗ пуҫланнӑ ҫулсенченех грексен пысӑк ушкӑнӗ пурӑннӑ) хирӗҫленӗ иккен.

Но здесь её интересы столкнулись с Италией, желавшей превратить Албанию в свою колонию, а также с Грецией, поскольку в Южной Албании (Северный Эпир) со времён ранней античности имелось крупное греческое меньшинство.

Вильгельм Вид // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%92%D0%B8%D ... 0%B8%D0%B4

Кӑнтӑр енчен кӗперӗн консольлӗ пайӗ 51,2 м тӑршӗллӗ 10 сыпӑран, ҫурҫӗр енчен 5 сыпӑран тӑракан виадукпа ҫыхӑннӑ.

С юга к консольной части моста подходит виадук из 10 пролётов по 51,2 м, с севера — из 5 пролётов.

Фёрт-оф-Форт чукун ҫул кӗперӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A4%D1%91%D ... 1%80%D3%97

XIX ӗмӗрӗн ытларах пайӗнче Шотландин тухӑҫ ҫыранӗпе Эдинбургпа Абердин хушшинче чукун ҫулпа тӳрӗ ҫыхӑну йӗркелеме Ҫурҫӗр тинӗсӗн фьорд евӗрлӗ икӗ сарлака кӳлмекӗ — Ферт-оф-Форт тата Ферт-оф-Тей — кансӗрленӗ.

На протяжении большей части XIX века организации прямого железнодорожного сообщения по восточному берегу Шотландии между Эдинбургом и Абердином мешали два широких фьордообразных залива Северного моря — Ферт-оф-Форт и Ферт-оф-Тей.

Фёрт-оф-Форт чукун ҫул кӗперӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A4%D1%91%D ... 1%80%D3%97

5200 ҫутӑ ҫулӗ инҫӗшӗнче вырнаҫнӑ Лагуна тӗтрелӗхӗ Ҫурҫӗр ҫурчӑмӑрӗн вӑтам анлӑхӗсенче ахаль куҫпа палӑрса тӑракан ҫӑлтӑрсен икӗ тӗтрелӗхрен пӗри.

Находясь на расстоянии 5200 световых лет, туманность Лагуна одна из двух звёздоформирующих туманностей слабо различимых невооружённым глазом в средних широтах Северного полушария.

Лагуна тӗтрелӗхӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9B%D0%B0%D ... 1%85%D3%97

Утрава пиллӗк регион ҫине пайланӑ тема пулать: Тюгоку (анӑҫ енче), Кансай (кӑнтӑр, Тугокуран тухӑҫалларах), Тюбу (тӗп пайра), Канто (тухӑҫ енче) тата Тохоку (ҫурҫӗр енче).

Остров условно разделён на пять регионов: Тюгоку (западный), Кансай (южный, восточней от Тюгоку), Тюбу (центральный), Канто (восточный) и Тохоку (северный).

Хонсю // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%BE%D ... 1%81%D1%8E

Утравӑн чи ҫурҫӗр енчи вырӑн — Омадзаки сӑмсахӗ (41°33′ ҫ. ш. ) , чи кӑнтӑрти — Куресаки сӑмсахӗ (33°26′ ҫ. ш. )

Самая северная точка острова — мыс Омадзаки (41°33′ с. ш. ), самая южная — мыс Куресаки (33°26′ с. ш.).

Хонсю // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%BE%D ... 1%81%D1%8E

Мӑн Сен-Бернар (ним. Grosser Sankt Bernhard, итал. Colle del Gran San Bernardo, фр. Col du Grand-Saint-Bernard) — Альп тӑвӗсем урлӑ каҫаракан ту каҫи, Рим импери вӑхӑтӗнченпех ун урлӑ Италин ҫурҫӗр пайне Европӑн тӗп пайӗпе ҫыхӑнтаракан тӗп ҫул иртнӗ.

Большой Сен-Бернар (нем. Grosser Sankt Bernhard, итал. Colle del Gran San Bernardo, фр. Col du Grand-Saint-Bernard) — перевал в Альпах, через который со времён Римской империи проходил главный путь, соединявший Север Италии с центральной Европой.

Мӑн Сен-Бернар // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9C%D3%91%D ... 0%B0%D1%80