Поиск

Шырав ĕçĕ:

мухтава (тĕпĕ: мухтав) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Вӑл пирӗн кӗпӗрнесенчен пӗринче, кадетски корпус пур ҫӗрте, пурӑннӑ, питӗ аван та канлӗ вырӑнта ӗҫленӗ, анчах хаҫатсемпе ҫырусем тӑрӑх Севастопольри геройсен, хӑйӗн ӗлӗкхи юлташӗсен ӗҫӗсем ҫинчен вуласа пӗлнӗ хыҫҫӑн вӑл сасартӑк хӗрсе кайнӑ, ун ӑшӗнче мухтава тухас кӑмӑл ҫӗкленсе кайнӑ, уйрӑммӑнах патриотизмла сисӗм-туйӑм вӑйлӑланнӑ.
Он жил в одной из наших губерний, в которых есть кадетские корпуса, и имел прекрасное покойное место, но, читая в газетах и частных письмах о делах севастопольских героев, своих прежних товарищей, он вдруг возгорелся честолюбием и еще более — патриотизмом.

5 // Василий Алагер, Стихван Шавли. Толстой Л.Н. Севастополь калавӗсем: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 238 с.

Ҫиелтен пӑхсан кӑна харсӑр пек курӑнакан, чапа е мухтава тухас кӑмӑл хӗтӗртнипе кӑна хавхаланакан Калугин та, ним тӗшне тӑман сиенсӗр Праскухин та, вӑл тӗншӗн, престолпа отечествӑшӑн пуҫне хунӑ пулин те, хӑюсӑр та ытлашши ӑслах мар Михайлов та, шухӑш енчен ҫирӗпленсе, йӗркене кӗрсех ҫитеймен пӗчӗкҫӗ ача Пест та, — пӗри те киревсӗр ҫын е повеҫӗн геройӗ пулма пултараймаҫҫӗ.
Ни Калугин с своей блестящей храбростью (bravoure de gentilhomme) и тщеславием, двигателем всех поступков, ни Праскухин, пустой, безвредный человек, хотя и павший на брани за веру, престол и отечество, ни Михайлов с своей робостью и ограниченным взглядом, ни Пест — ребенок без твердых убеждений и правил, не могут быть ни злодеями, ни героями повести.

16 // Василий Алагер, Стихван Шавли. Толстой Л.Н. Севастополь калавӗсем: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 238 с.

Ҫав тери хытӑ кӑшкӑрса калаҫакан Зобов поручик те, ҫапӑҫура ҫуркаланса, таткаланса пӗтнӗ Обжогов капитан та, хайхи, ҫынна юрама тӑрӑшман артиллери капитанӗ те, юратура телейлӗ юнкер та, пурте бульвартах-мӗн, ҫавсемех, ӗнерхи ҫынсемех ҫӳреҫҫӗ-мӗн кунта, ҫав-ҫавах, мӗн ӗмӗртен хавхалантарнӑ пекех, ултав, чапа е мухтава тухас кӑмӑлпа шухӑшламасӑр-тумасӑр ҫӑмӑлттайланас шухӑш хавхалантарать-мӗн вӗсене.
На бульваре были и капитан Зобов, который громко разговаривал, и капитан Обжогов в растерзанном виде, и артиллерийский капитан, который ни в ком не заискивает, и счастливый в любви юнкер, и все те же вчерашние лица и вес с темп же вечными побуждениями лжи, тщеславия и легкомыслия.

15 // Василий Алагер, Стихван Шавли. Толстой Л.Н. Севастополь калавӗсем: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 238 с.

Пӗр-пӗр ҫӗнтерсе илекен ҫынна, хӑйӗн чапа е мухтава тухас кӑмӑлне пула миллионсене пӗтерекен ҫынна, тискер тенине юрататӑп эпӗ.
Я люблю, когда называют извергом какого-нибудь завоевателя, для своего честолюбия губящего миллионы.

Хӑрушлӑх пур ҫӗре вилӗмрен хӑрамасӑр кӗрсе кайнинче вӑл халӗ те-ха илем курать; капитан ӗнтӗ ӑна-кӑна пурӑнса ирттернӗ — малтан вӑл та чапа е мухтава тухасшӑн ҫуннӑ, харсӑрланнӑ, вилӗмрен хӑрама пӗлмесӗр ҫапӑҫнӑ, награда илме, паллӑ ҫын пулма ӗмӗтленнӗ, ку ӗмӗтсене пурнӑҫа та кӗртнӗ вӑл, анчах халӗ ӗнтӗ ҫак хавхалантаракан япаласем, уншӑн пулсан, хӑйсен вӑйне ҫухатнӑ, ҫавӑнпа та халь вӑл ӗҫ ҫине урӑхла пӑхнӑ: хӑй тума тивӗҫ ӗҫсене вӑл пӗр пӑркаланмасӑр вӑхӑтра туса пынӑ, анчах, 6 уйӑх хушши бастионрах пурӑннӑ хыҫҫӑн, хӑйне кашни самантрах ӑнсӑртран вилӗм кӗтсе тӑнине лайӑх ӑнланаканскер, вӑл ҫав ӑнсӑртран килсе тухакан хӑрушӑ самантсенче хӑйне хӑй упранӑ, кирлӗ-кирлӗ мар ҫӗртенех, вилӗмрен хӑрамасӑр-тумасӑр, ҫапӑҫӑва кӗрсе кайман.
Капитан же уж прошел через все это — сначала тщеславился, храбрился, рисковал, надеялся на награды и репутацию и даже приобрел их, но теперь уже все эти побудительные средства потеряли для него силу, и он смотрел на дело иначе: исполнял в точности свою обязанность, но, хорошо понимая, как мало ему оставалось случайностей жизни, после шестимесячного пребывания на бастионе уже не рисковал этими случайностями без строгой необходимости.

9 // Василий Алагер, Стихван Шавли. Толстой Л.Н. Севастополь калавӗсем: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 238 с.

Калугина халӗ те-ха чапа е мухтава тухас кӑмӑл хавхалантарать — хӑйне кӑтартас кӑмӑлпа награда илес ӗмӗт, паллӑ ҫын пулас ӗмӗт хавхалантарать ӑна.
Калугина еще возбуждали тщеславие — желание блеснуть, надежда на награды, на репутацию и прелесть риска.

Мӗншӗн-ха Гомерсемпе Шекспирсем юратупа мухтав ҫинчен, асапсем ҫинчен каланӑ, а пирӗн ӗмӗрти литература «Снобсемпе» «Чапа е мухтава тухас кӑмӑлӑн» пӗр вӗҫӗмсӗр повеҫӗ кӑна-ха?
Отчего Гомеры и Шекспиры говорили про любовь, про славу и про страдания, а литература нашего века есть только бесконечная повесть «Снобсов» и «Тщеславия»?

3 // Василий Алагер, Стихван Шавли. Толстой Л.Н. Севастополь калавӗсем: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 238 с.

Мӗншӗн-ха пирӗн ӗмӗрте мӗнпурри те виҫӗ тӗрлӗ ҫынсем кӑна: пӗрисем — чапа е мухтава тухас кӑмӑла пулма тивӗҫ факт вырӑнне хурса йышӑнаҫҫӗ, ҫавӑнпа та вӗсем ӑна тӗрӗс тесе шутлаҫҫӗ, ҫавна пула ӗнтӗ вӗсем ку кӑмӑла ирӗклӗнех пӑхӑнаҫҫӗ; теприсем ку кӑмӑла ниепле майпа сирсе яма май ҫук инкек вырӑнне хурса йышӑнаҫҫӗ, виҫҫӗмӗшсем — хӑйсем чухламасӑр-тумасӑрах, вӑл кӑмӑлӑн чурисем пулса тӑраҫҫӗ.
Отчего в наш век есть только три рода людей: одних — принимающих начало тщеславия как факт необходимо существующий, поэтому справедливый, и свободно подчиняющихся ему; других — принимающих его как несчастное, но непреодолимое условие, и третьих — бессознательно, рабски действующих под его влиянием?

Чапа е мухтава тухас кӑмӑл!
Тщеславие!

Пур ҫӗрте те чапа е мухтава тухас кӑмӑл — тупӑка кӗрсе выртас вӗҫне ҫитсен те, хӑйсен чи паха ӗмӗчӗсем пурнӑҫа кӗрессе шанса тӑнӑ пирки вӑл ӗмӗтсемшӗн вилме хатӗр тӑракан ҫынсем хушшинче те ҫавах вӑл.
Тщеславие, тщеславие и тщеславие везде — даже на краю гроба и между людьми, готовыми к смерти из-за высокого убеждения.

— Тӑшман хупӑрласа илнӗ Севастопольре, паллах, ҫын нумай, ҫавӑнпа ӗнтӗ чапа е мухтава тухас кӑмӑл та нумай, урӑхларах каласан, аристократсем те нумай кашни аристократе аристократ маррин пуҫӗ ҫинче минутсерен вилӗм ҫакӑнса тӑрать пулин те ҫавах вӑл.
А так как в осажденном городе Севастополе людей много, следовательно, и тщеславия много, то есть и аристократы, несмотря на то, что ежеминутно висит смерть над головой каждого аристократа и не-аристократа.

Аристократ сӑмах (кирек мӗнле сословире пулсан та ҫавах вӑл, сословин чи ҫӳлте тӑракан сийӗ пулсан вара, ӑна пирӗн пур ҫӗрте те аристократия вырӑнне хураҫҫӗ) пӗр вӑхӑтран пуҫласа пирӗн Российӑра (кунта вӑл сӑмах пулма та кирлӗ марччӗ, пулас) пуриншӗн те паллӑ сӑмах пулса тӑчӗ, пур ҫӗре те, чапа е мухтава тухас кӑмӑл сӑрхӑнса кӗме ӗлкӗрнӗ ҫӗре (мӗнле кӑна условине сӑрхӑнса кӗмест-ши вӑл путсӗр кӑмӑл?), обществӑн пур тӗрлӗ сийӗсене те сӑрхӑнса кӗчӗ вӑл — купцасем хушшине те, чиновниксемпе писарьсем тата офицерсем хушшине те, Саратова та, Мамадиша та, Винницӑна та, ӑҫта ҫын пур, пур ҫӗре те сӑрхӑнса кӗчӗ.
Слово аристократы (в смысле высшего отборного круга, в каком бы то ни было сословии) получило у нас в России, где бы, кажется, вовсе не должно было быть его, с некоторого времени большую популярность и проникло во все края и во все слои общества, куда проникло только тщеславие (а в какие условия времени и обстоятельств не проникает эта гнусная страстишка?), — между купцами, между чиновниками, писарями, офицерами, в Саратов, в Мамадыши, в Винницы, везде, где есть люди.

Эсир ӑнланатӑр, вӗсене ӗҫлеттерекен сисӗм-туйӑм вӑл, хӑвӑр сиссе-туйса курнӑ сисӗм туйӑм мар, вак-тӗвекпе интересленнӗ пирки мар, чапа, мухтава тухас шухӑшпа та мар ӗҫлеҫҫӗ вӗсем, вӗсене пӗр-пӗр урӑх сисӗм-туйӑм, вӑйлӑрах сисӗм-туйӑм, вӗсенчен етресем уланӑ ҫӗрте те ытти ҫӗрти пекех лӑпкӑн пурӑнакан ҫынсем туса хуракан сисӗм-туйӑм ӗҫлеттерет, ку сисӗм-туйӑм вӗсене, пӗрре вилес вырӑнне ҫӗр тӗрлӗ вилӗмпе вилес хӑрушлӑх пур ҫӗрте те лӑпкӑн пурӑнакан тунӑ, ҫав условисенче вӗсем пӗр вӗҫӗмсӗр ӗҫлесе, ҫӗр ҫывӑрмасӑр, тасамарлӑхра пурӑнаҫҫӗ.
Вы понимаете, что чувство, которое заставляет работать их, не есть то чувство мелочности, тщеславия, забывчивости, которое испытывали вы сами, но какое-нибудь другое чувство, более властное, которое сделало из них людей, так же спокойно живущих под ядрами, при ста случайностях смерти вместо одной, которой подвержены все люди, и живущих в этих условиях среди беспрерывного труда, бдения и грязи.

Севастополь декабрь уйӑхӗнче // Василий Алагер, Стихван Шавли. Толстой Л.Н. Севастополь калавӗсем: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 238 с.

Боецсем мухтава та, хисепе те тивӗҫлӗ пулчӗҫ.
Заслужили бойцы заботу и ласку.

Климушка пахчара // Тани Юн. Карнаухова И. В. Туслӑ ачасем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 256 с.

Хӑйсен йӑхне мухтава кӑларнӑ ытти чӗрчунсем те пулнӑ.
Были и другие животные, которые делают честь всему своему племени.

Улттӑмӗш сыпӑк // Роза Митрушкина. Жюль Верн. Вунпилӗк ҫулхи капитан. Роман. Куҫараканӗ Митрушкина Р. М. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984 ҫул, 304 с.

Аккордсен уҫӑмлӑ мар калаҫӑвӗпе янравӗ ҫумне е юратупа, е тунсӑхпа, е иртнӗ асапсемпе мухтава аса илни, е ҫамрӑклӑхӑн чӑрсӑрла чарусӑр вӑйӗпе янӑракан халӑх юрри-кӗввисем хутӑшса пӗрлешсе каяҫҫӗ.
В неопределенный перезвон и говор аккордов вплетались мелодии народной песни, звучавшей то любовью и грустью, то воспоминанием о минувших страданиях и славе, то молодою удалью разгула и надежды.

XI // Степан Апаш. Короленко В.Г. Суккӑр музыкант: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 194 с.

Вӑл вӑхӑтра пурте вӑрҫӑра мухтава тухма ӗмӗтленнӗ: кашниех ҫар начальникне хӑй енчен лартма тӑрӑшнӑ.
В ту пору каждый бредил воинской славой, каждый желал создать своего полководца.

V. Пӗр тумлам сивӗ шыв // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.

Вӑл хӑйӗн хытӑ кӑмӑлӗпе, никама хӗрхенменнипе мухтава тухнӑ ҫын.
Имя его окружала мрачная слава, окрестные жители знали, что от него нечего ждать пощады.

II. Доль // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.

Ҫынна вилӗмрен ҫӑлса хӑварнипе тата ҫакӑн пек ответ панипе Парижӑн чухӑн кварталӗсенче пурӑнакансем хушшинче вӑл мухтава тухнӑ.
Этот поступок и этот ответ сделали его популярным в бедных кварталах Парижа.

II. Симурден // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.

Мухтава тухнӑшӑн чи лайӑх трактор парас ӑна!»
Дать ей самый наилучший трактор за ее заслуги!»

5. Тырӑпа тимӗр // Александр Яндаш. Николаева, Галина Евгеньевна. Ӗҫҫинче: роман; вырӑсларан И.Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 524 с.

Страницы:

Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

Сайт:

Статистика