Корпус чувашского языка

Вӗсем чӑрӑшсем ҫинчен ҫӗре вӗҫсе анчӗҫ те йӑкӑлт-йӑкӑлт сиккелесе Мӗтрие тӗрлӗ енчен хупӑрласа илме тытӑнчӗҫ.

Они соскочили с верхних пальчиков елок на землю и с разных сторон начали скачками-прыжками свое сорочье наступление.

VIII // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Тӗрлӗ усал ӗҫсем тума питех те ӑслӑ чакаксем шурлӑха путса ларнӑ пӗчӗкҫӗ ҫын пачах нимӗн те тума пултарайманнине тавҫӑрса илнӗ.

И очень умные на всякое поганое дело сороки смекнули о полном бессилии погруженного в болото маленького человека.

VIII // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Ҫил йывӑҫсене пусса анать, вӗсен кашласа улакан сассине тӗрлӗ еннелле илсе каять, уншӑн кам улани пурпӗрех: йывӑҫ улать-и, этем тусӗ — йытӑ-и, е этемӗнчи усал тӑшманӗ — кашкӑр-и — улатӑр ҫеҫ.

А ветер нажимает на деревья и разносит их вой и стон, вовсе не зная, кому он служит; ему все равно, кто воет, дерево, собака — друг человека, или волк — злейший враг его, — лишь бы выли.

VII // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Ачасем пӗр-пӗринпе вӑрҫса, тӗрлӗ сукмаксемпе кайнӑ чухне, Сӑрӑ Помещик выҫӑ та ҫилӗллӗ пулнӑ.

В то утро, когда дети между собой поссорились и пошли по разным тропам, Серый лежал голодный и злой.

VI // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Тӗрлӗ йышши йывӑҫ тымарӗсем апатшӑн, турачӗсем — сывлӑшпа ҫутӑшӑн пит хытӑ кӗрешнӗ.

Деревья разных пород ужасно боролись между собой корнями за питание, сучьями — за воздух и свет.

IV // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Хирӗҫ тавӑрса, вӗсем чӗвӗлтетме, киклетме, каклатма, чӑрӑлтатма, кӑрӑклатма пуҫлаҫҫӗ, тӗрлӗ сасӑпа пире: — Сывӑ-и, сывӑ-и, сывӑ-и! — теме тӑрӑшаҫҫӗ.

И закрякают в ответ, и зачуфыкают, и затэтэкают, и зашваркают, стараясь всеми голосами этими ответить нам: — Здравствуйте, здравствуйте, здравствуйте!

III // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Тӗме ҫинчи хыр вӑрманӗ ҫавӑнпа та ҫӗр тӗрлӗ сасӑпа янраса тӑнӑ.

Борина с лесом, сосновым и звонким на суходоле, отзывалась всему.

III // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Ачасем ҫапла калаҫнӑ хушӑра тул ҫутӑла пуҫланӑ, Шӑнкӑрав тӗми ҫинче тӗрлӗ вӗҫен кайӑксем юрлама, шӑхӑрма пуҫланӑ, тискер кайӑксем улама, йынӑшма тытӑннӑ.

Пока дети так говорили и утро подвигалось все больше к рассвету, борина Звонкая наполнялась птичьими песнями, воем, стоном и криком зверьков.

III // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Ачасен тӗрлӗ йывӑрлӑхсемпе инкек-синкексем нумай тӳсмелле пулнӑ.

Вот и детям пришлось хлебнуть много всяких забот, неудач, огорчений.

I // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Унӑн тӗрлӗ иййӗсем, хӑйӗнчен икӗ хут вӑрӑмтарах сава пур.

У него есть фуганок, ладило длиной больше чем в два его роста.

I // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Сасартӑк мӗн пур кашкӑрсем тӗрлӗ еннелле тарса саланнӑ, часах сунарҫӑсем те пулӑшма килсе ҫитнӗ, ҫын, чӗрӗ те сывӑскер, ещӗкрен тухнӑ.

Сразу все волки бросились в сторону, какой куда попал, а тут же вскоре охотники вернулись на помощь, и человек живой и здоровый вышел из ящика.

Тӗлӗнмелле ещӗк // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 117-120 с.

Анчах тӗрлӗ сӳпӗлтисем ача-пӑчасене вӑрманти кайӑксемпе хӑратса: вӑрмана пӑшалсӑр пырса ҫеҫ кӗр — вӗсем санӑн шӑмму-шаккуна та хӑвармӗҫ, тесе суйнинчен тата та ытларах хурланмалла.

Но еще досадней бывает, когда болтуны разные пугают детей лесными зверями и так представляют их, что покажись будто бы только в лес без оружия — и они оставят от тебя только рожки да ножки.

Упа // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 115-116 с.

— Кирек хӑш вӗҫен кайӑка та йӑва тума ҫӑм кирлӗ, — тесе килӗшрӗ асатте, — тӗрлӗ шӑшисене, пакшасене, ыттисене те, вӑл пуриншӗн те усӑллӑ япала.

— Всяким птичкам, — согласился дед, — нужна шерсть на гнездо, и зверькам всяким, мышкам, белочкам, всем это нужно, для всех полезная вещь.

Асатте кӑҫатти // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 111-114 с.

Ҫав ҫухалнӑ пӗчӗкҫӗ кайӑк ҫинчен эпир нумайччен шухӑшласа тӑтӑмӑр; вӑл ҫӗр айӗнче, йывӑҫ тымарӗсем тата эпир пӗлмен тӗрлӗ япаласем хушшинче мӗнле пурӑнать-ши, терӗмӗр.

Долго этот исчезнувший крохотный зверёк не отпускал нашу мысль на свободу и всё её держал под землёй, где живут корни деревьев и между корнями всякие неведомые нам существа.

Арлан // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 104-105 с.

Чӑрӑш ҫинче пурин валли те вырӑн ҫитмерӗ, вӗҫен кайӑксем таврари нумай йывӑҫсене йышӑнчӗҫ; анчах кайӑксем татах та татах килеҫҫӗ: кӑсӑясем, пӑрчкансем, вӗлтӗрен кайӑкӗсем; тата ытти нумай тӗрлӗ вӗҫен кайӑксем пухӑнчӗҫ.

Места всем не хватило на ёлке, много соседних деревьев покрылось птицами, и всё новые и новые прибывали: синички, гаечки, московки, трясогузки, пеночки, зорянки и разные подкрапивнички.

Ӳхӗ // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 98–102 с.

Ҫын пулсан темиҫе сӑмах каламалла, вӗсен «кра» текен пӗр сӑмах ҫеҫ пур — ҫав виҫӗ саспаллинчен ҫеҫ пулса тӑракан сӑмах, сасса тӗрлӗ майлӑ кӑларнине пула, тӗрлӗ япалана пӗлтерет.

Сколько слов нужно человеку, а у них одно только «кра» — на все случаи, и в каждом случае это словечко всего только в три буквы благодаря разным оттенкам звука означает разное.

Ӳхӗ // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 98–102 с.

Пӗрре манӑн вӑрманта ҫакна асӑрхама тӳрӗ килчӗ: вӗҫен, тӗрлӗ кайӑк-кӗшӗксен, пирӗн темиҫе хутлӑ пысӑк ҫуртсенчи пек мар, пирӗн пӳлӗмсене яланах кампа та пулсан улӑштарма пулать, вӗсен кашни йышши кайӑк хӑй суйласа илнӗ хутра ҫеҫ пурӑнать.

Мне пришлось однажды наблюдать в лесу, что у них, зверушек и птиц, с этажами не как у нас в небоскребах: у нас всегда можно с кем-нибудь перемениться, у них каждая порода живет непременно в своем этаже.

Вӑрманти ҫуртсем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 88–91 с.

Вӗҫен кайӑксемпе ҫӗр ҫинчи тӗрлӗ кайӑксен вӑрманта хӑйсен пӳрчӗсем пур: шӑшисем тымарсем хушшинче — чи аялта пурӑнаҫҫӗ; тӗрлӗ вӗҫен кайӑксем, сӑмахран, шӑпчӑк пеккисем, хӑйсен йӑвисене тӳрех ҫӗр ҫине тӑваҫҫӗ; саркайӑксем — ҫӳлерех, йывӑҫ тӗмӗсем ҫине, йывӑҫ хӑвӑлӗ ӑшӗнче пурӑнакан вӗҫен кайӑксем — улакаткасем, кӑсӑясем, тӑманасем — тата ҫӳлерех тӑваҫҫӗ; йывӑҫӑн тӗрлӗ ҫӳлӗшӗнче тата чи тӑрринче ҫӑткӑнсем: хурчкапа ӑмӑрткайӑксем вырнаҫаҫҫӗ.

У птиц и зверьков в лесу есть свои этажи: мышки живут в корнях, в самом низу; разные птички вроде соловья вьют свои гнездышки прямо на земле; дрозды — еще повыше, на кустарниках; дупляные птицы — дятел, синички, совы — еще повыше; на разной высоте по стволу дерева и на самом верху селятся хищники: ястреба и орлы.

Вӑрманти ҫуртсем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 88–91 с.

Пӗрре каҫхине эпир вут хурса ӑшӑнса лараттӑмӑр, ҫав вӑхӑтра пирӗн пата ҫывӑхри ялтан пӗр асатте пырса, пире пӑшисем ҫинчен сунарҫӑсен тӗрлӗ юмах-халапӗсене каласа пама тытӑнчӗ.

Как-то вечером к нашему костру пришел дед из ближайшей деревни и стал нам рассказывать о лосях разные охотничьи истории.

Пӑшисем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 85–87 с.

Эпир палаткӑна пухса илсен, пирӗн кухня пулнӑ вырӑна тӗрлӗ кайӑксем вӗҫсе килчӗҫ те тӗрлӗ пӗрчӗсем пухма тытӑнчӗҫ.

И когда мы сняли палатку, в которой у нас была кухня, то на место палатки прилетели овсянки и стали что-то клевать.

Хӑнасем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 84–85 с.