Поиск

Шырав ĕçĕ:

Хӗвел сăмах пирĕн базăра пур.

Хӗвел (тĕпĕ: хӗвел) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Ҫӗр каҫиччен сивӗннӗ ҫӗре хӗвел кӑнтӑрлаччен ӑшӑтса ҫитерет; кӑнтӑрла иртсен, вӑл ӑшӑннӑ ҫӗре ӑшӑтать.
До полудня солнце нагревает землю, остывшую за ночь; после полудня оно согревает уже нагретую землю.

Ҫанталӑк ҫинчен мӗн пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӗвел ҫӗре мӗн чухлӗ ытларах ҫутатса тӑрать, ҫӗр ҫавӑн чухлӗ ытларах ӑшӑнать.
Чем дольше светит солнце, тем больше нагревается земля.

Каҫ еннелле сулӑнсан, хӗвел каллех аялта пулать те вӑл ҫӗре сахал ӑшӑтать.
К вечеру солнце снова низко стоит над землей и плохо ее согревает.

Шӑп кӑнтӑрла хӗвел чи ҫӳлте пулать: унӑн пайӑркисем ҫӗр ҫине тӳререх ӳкеҫҫӗ, ҫавӑнпа ҫӗр ытти чухнехинчен ытларах ӑшӑнать.
В полдень солнце выше всего: его лучи более отвесно падают на землю, и земля получает наибольшее количество тепла.

Ирхине хӗвел аялта пулать.
По утрам солнце низко стоит над землей.

Кун каҫиччен хӗвел ҫӗре пӗр пек ӑшӑтмасть.
В течение дня солнце неодинаково нагревает землю.

Хӗвел ҫӗре ӑшӑтать.
Солнце нагревает землю.

Ӑна пӗлме ҫӑмӑл: сире хӗвел ҫути ҫутатса тӑнӑ чухне ӑшӑ; мӗлке ӑшне кӗрсенех — сулхӑн пулать.
В этом легко убедиться: когда лучи солнца вас освещают — вам тепло; отойдите в тень — становится прохладно.

Хӗвел ҫӗр ҫине ҫутӑ ҫеҫ мар, ӑшӑ та парать.
Солнце шлет на землю не только свет, но и тепло.

Уйӑхсерен хӗвел пайӑркисем чалӑшрах та чалӑшрах ӳкеҫҫӗ — сивӗтсех пырать.
С каждым месяцем лучи солнца падали более наклонно, становилось холоднее.

Эпир хамӑр шкулта ҫанталӑка епле сӑнаса пыни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫак таблицӑран эпир ак мӗн пӗлтӗмӗр: кӗркунне кашни уйӑхрах хӗвел кӑнтӑрла ҫӳлелле сахалтарах хӑпаракан пулать (кӑнтӑрлахи мӗлке вӑрӑмланса пырать).
Вот что мы узнали из этой таблицы: осенью с каждым месяцем солнце в полдень стояло все ниже над землей {полуденная тень удлинялась).

Кӑнтӑрлахи мӗлке вӑрӑмрах пулсан, хӗвел иртнӗ уйӑхринчен аялтарахра тӑнине пӗлеттӗмӗр.
Если полуденная тень становилась длиннее, мы знали, что солнце стоит ниже, чем в прошлом месяце.

Эпир хӗвел кӑнтӑрла тӗлӗнче иртнӗ уйӑхринчен ҫӳлерехрине е аяларахрине пӗлме тӑрӑшаттӑмӑр.
Мы определяли, как солнце стоит в полдень, — выше или ниже, чем в прошлый месяц.

Уйӑхра пӗрре эпир пурсӑмӑр та пӗтӗм класӗпе хӗвел ҫӳллӗшне сӑнаттӑмӑр.
Один раз в месяц мы всем классом производили наблюдения за высотой солнца.

Хӗвел ҫӳллӗшне сӑнани.
Наблюдения за высотой солнца.

Сывлӑш температурине сӑнаса тӑма эпир шкул коридорӗн чӳречи тулашне термометр ҫакса ятӑмӑр, ӑна хӗвел пайӑркисем ан ӑшӑтчӑр тесе, сулхӑн енне ҫирӗплетсе хутӑмӑр.
Для наблюдения за температурой воздуха мы вывесили за окно школьного коридора термометр; прикрепили его на теневой стороне, чтобы лучи солнца не нагревали его.

Уйӑхра пӗрре кӑнтӑрла 12 сехетре хӗвел ҫӳлте тӑнине сӑнаса пӑхӑр.
Один раз в месяц в 12 часов дня производите наблюдения над высотой солнца.

Ҫанталӑка пӗлни кама тата мӗн тума кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тулта хӗвел пӑхнӑ чухне, ӑшӑ, лӑпкӑ пулсан, вӗсем хӗпӗртесе шкула чупаҫҫӗ.
Весело бегут они в школу, когда на дворе солнечно, тепло и тихо.

Кунта кӑнтӑрла хӗвел сивӗ тӑрӑхринчен ҫӳлерех хӑпарать, анчах нихӑҫан та шӑрӑх тӑрӑхри пек ҫӳлте пулмасть.
Здесь солнце поднимается днем выше, чем в холодном поясе, но никогда не бывает так высоко, как в жарком.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӗвел унта аялта, вӑл начар ӑшӑтать, ҫулталӑкра пӗр хушӑ пӗртте ҫутатмасть.
Солнце стоит там низко и слабо греет, а часть года даже вовсе не светит.

Страницы:

Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

Сайт:

Статистика