Корпус чувашского языка

— Хуҫа выльӑх пӑхма тухрӗ пуль-ха.

— Хозяин небось к скотине вышел?

Каллех ҫул ҫинче // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Эсӗ никамран нимӗн илместӗн (тӗрӗссипе никам нимӗн памасть сана), ҫав вӑхӑтрах санран хӑвӑнтан ҫӗр те пӗр тӗрлӗ куланай, хырҫӑ-марҫӑ, тӳлевсем тӑпӑлтараҫҫӗ — ҫӗрпе усӑ курнӑшӑн теҫҫӗ, выльӑх усранӑшӑн, вӑрман каснӑшӑн, ача ячӗ хунӑшӑн, чӑваш пулнӑшӑн, вырӑсла пӗлменшӗн, тӗне кӗме килӗшменшӗн…

Ты никогда ни у кого ничего не берешь и не просишь (вернее, если даже попросишь — не дадут), в то же время с тебя дерут три шкуры — сто один налог и платежи за то, за это… За то, что пользуешься землей; за то, что выращиваешь скот; за то, что рубишь лес; за то, что не крещен…

Хӗр ҫухалнӑ // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Выльӑх усрама утӑ-улӑм ҫителӗклӗ кирлӗ.

А скот требовал много корма — сена, соломы…

Малтан калани // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Тислӗк пултӑр тесен выльӑх нумай усрамалла.

А чтобы был навоз, надо разводить много скота.

Малтан калани // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Мӗн чул выльӑх пӗтеретӗр.

Ведь сколько вы изводите скота, принося жертву своим богам…

Кӗркунне // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Выльӑх шайне ҫити анса ларнипе.

Как животные, на их уровне.

Кӗркунне // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Суха тума, тырӑ вырма, выльӑх пӑхма…

Пахать, сеять, убирать, за скотиной глядеть…

Кӗркунне // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Выльӑх чунӗ туянтарӑп.

Скотинку разведете.

Кӗркунне // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

— Эпӗр ӑна выльӑх валли тӑватпӑр.

— Мы ее больше скоту скармливаем.

Кӗркунне // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Эс выльӑх панче картара та уйра пулан.

Да и ты больше во дворе со скотиной да в поле станешь возиться.

Выртмара // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

— Сурӑх тенӗ выльӑх пӗччен уйрӑлса юлакан марччӗ-ҫке? — иккӗленчӗ старик.

— Овцы вроде по одной не бродят, стайкой носятся, — усомнился старик.

Выртмара // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Выльӑх чӗтренсе шывне сирпӗтмесен ӑна пӗр еннелле ҫавӑтса каяҫҫӗ.

а если отряхнет — в другую.

Киремете пуҫ ҫапни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Чӳк тунӑ ҫӗрте выльӑх пусаҫҫӗ тенине илтнӗ-ха Янтул.

Яндул слышал, что во время моления режут какую-нибудь скотину — приносят жертву киреметю.

Киремете пуҫ ҫапни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Выльӑх туянма килӗрен укҫа пуҫтараҫҫӗ.

На жертвенного барашка люди.

Киремете пуҫ ҫапни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Ҫуркунне хире выльӑх кӑларнӑ кун та ҫынна япала пама юрамасть-мӗн — телей каять.

Весной в день выгона скота на пастбища тоже нельзя делиться ничем и ни с кем — опять же уйдет счастье.

Киремете пуҫ ҫапни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Тата пӑртак ӳсерехпе анкарти хыҫне выльӑх ҫитерме тухать.

А чуть подрастет — ему уже доверяют пасти за огородами скот.

Киремете пуҫ ҫапни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Выльӑх тӑкӑна пуҫларӗ…

Скотина начала падать…

Киремете пуҫ ҫапни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Е выльӑх валли пӗҫернӗ ҫӗрулмие иле-иле хыпать.

а то и перехватит картошки, сваренной для скотины.

Ят шырани // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Ҫывӑхра пурӑнать тесе Ваҫук йыснӑшӗ ӑна выльӑх пӑхма, карта-хура тасатса тӑма хушнӑ.

По-соседски поп Золотницкий поручал Мируну присмотр за двором и скотиной.

Сӑпай Ваҫук // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Выльӑх пусмалли сӑлтавсем урӑх та нумай: пӗр-пӗр инкек пулать — киремете парне кӳмелле, туй-ҫуй чухне — хӑна кӳртмелле…

Немало и других причин, чтобы забить небогатую живность: случится какая невзгода в селе — надо ублажить киреметя, принести ему жертву; случится свадьба — гостей угощать.

Сӑпай Ваҫук // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.