Корпус чувашского языка

Чулсенчен купаласа тунӑ лутра сакльӑсем хӑйсен пӗчӗк чӳречисемпе урамалла пӑхса лараҫҫӗ.

Низкие сакли, сложенные из камней различной величины, выглядывали на улицу своими крошечными окнами.

Кавказ тӑвӗсем хушшинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ӑна вӑл лутра, тӑвӑр коридорсем тӑрӑх ҫунашкасемпе вагонеткӑсем патне туртнӑ.

По узким и низким коридорам тянул он на санках уголь к вагонеткам.

Ӗлӗкхипе хальхи Донбасс // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тӗттӗм лутра забойра, хӑшпӗр чух ҫурӑм ҫинче выртса, рабочи кӑмрӑк катнӑ.

В темном низком забое, нередко лежа на спине, рабочий колол уголь.

Ӗлӗкхипе хальхи Донбасс // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Темиҫе пин гектар таран путлӑхлӑ шурлӑх сарӑлса выртнӑ, начаркка лутра вӑрман пулнӑ.

На протяжении многих тысяч гектаров была болотистая топь, хилый низкорослый лес.

Ленин Шатури // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫурҫӗрти Двина шывӗн варри лутра, шурлӑхлӑ ҫырансем хушшинче анлӑн сарӑлса выртать.

Широко разлилось устье Северной Двины между низкими болотистыми берегами.

Архангельск порчӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Малтан тундрӑра пӗччен ларакан, хӑрӑк тӑрӑллӑ, начар, лутра йывӑҫсем курӑнкалама пуҫлаҫҫӗ.

Сначала в тундре появляются отдельные чахлые, низкорослые деревья с засохшими вершинами.

3. Тайга зони. // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Лутра вырӑнсенче мӑксем ӳсеҫҫӗ, ҫӳллӗрех ҫӗрте — лишайниксем.

В пониженных местах растут мхи, на более возвышенных — лишайники.

Тундрӑри ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тӗллӗн-тӗллӗн имшеркке ӳсентӑрансем: чӑпар лишайниксем, симӗс минтер пек курӑнакан мӑксем, шултӑра чечеклӗ лутра курӑксем — поляр мӑкӑнӗ, незабудкӑсем, шӑнкрав курӑксем шӑтса тухаҫҫӗ.

Местами выступает тощая растительность: пестрые лишайники, зеленые подушки мхов, низкорослые травы с крупными цветами — полярными маками, незабудками, колокольчиками.

Поляр утравӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тундрӑра йывӑҫсем ӳсме пултараймаҫҫӗ, унта вӗтӗ ҫулҫӑллӑ лутра хурӑнсем тата ҫырла тӗмӗсем — кӗтмел, морошка, голубика, шур ҫырли тӗмӗсем анчах ӳсеҫҫӗ.

Деревья в тундре не могут расти, а растут только низенькая карликовая березка с маленькими листочками, ягодные кустарники: брусника, морошка, голубика и клюква.

Тундра // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

«Эпир тюлень тирне карса тунӑ пӳрт умӗпе, вӑл пит лутра пирки, пуҫа пӗксе пӳлӗме кӗрсе тӑтӑмӑр, пӳлӗмне тюлень ҫӑвӗ ҫунса тӑракан темиҫе лампа ҫутатать.

«Мы проскользнули под навесом из тюленьей шкуры, наклонив голову, потому что вход был очень низок, и увидели себя в комнате, освещенной несколькими лампами с тюленьим жиром.

Поляр ҫӗрӗсенче ҫынсем мӗнле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫулла тӗллӗн-тӗллӗн юр ирӗлет, чулсем ҫинче мӑк шӑтса тухать, вӗтӗ хитре чечексем пулаҫҫӗ тата лутра вӗтлӗх тӗмӗсем ҫӗр ҫумӗпе тӑсӑлса выртаҫҫӗ.

Летом кое-где снег тает, на камнях показываются мох, мелкие яркие цветы, и стелются низенькие кустарники.

Поляр ҫӗрӗсенче ҫынсем мӗнле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӳшӗсем патӗнче, лутра картасем тытса пӗчӗк карташсем тунӑ.

Около хижин низенькими заборами отделены маленькие дворики.

Негр ялӗнчи кун // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пулӑҫӑ хӑй ӗҫне пӗтерчӗ, ҫыран хӗррине илсе пычӗ, киммине ҫыран хӗррине кӑларса лартрӗ те килнӗ шурлӑхлӑ лутра ҫыранпа кайрӗ.

Окончил рыбак свою работу, подплыл к берегу, вытащил лодку на берег и пошел домой по низкому заболоченному берегу.

Кӳлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Лутра ҫыран ҫумӗпе пулӑҫ кимӗпе пырать.

Вдоль низкого берега плывет в лодке рыбак.

Кӳлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑйӑрлӑ лутра ҫыран хӗрринче пулӑҫсен киммисем тӑраҫҫӗ, шаксем типеҫҫӗ.

На песчаной отмели низкого берега стоят рыбачьи лодки и сушатся верши.

Кӳлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Чӑнкӑ ҫыранӗсене юханшыв ҫӗмӗрсе пырать, лутра ҫыранӗсем патне хӑйӑрлӑ юшкӑн лартса хӑварать.

Крутые берега река разрушает, у низких пологих оставляет песчаные наносы.

Пысӑк юханшыв // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Атӑл ытла та сарӑлса каять те унӑн сулахайри лутра хӗрри аран-аран ҫеҫ курӑнать.

И Волга достигает такой ширины, что левый низкий берег чуть-чуть виден вдали.

Пысӑк юханшыв // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

5. Вӑрмансем ӑҫта — ҫӳллӗ вырӑнсенче е лутра вырӑнсенче?

5. На каких участках — возвышенных или пониженных — расположены леса?

Ҫӗр ҫийӗпе тӗрлӗрен усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

1. Ҫарансене ӑҫта кӑтартнӑ: ҫӳллӗ вырӑнсенче е лутра вырӑнсенче?

1. На каких местах — возвышенных или пониженных — показаны луга?

Ҫӗр ҫийӗпе тӗрлӗрен усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Лутра ҫыран енче — ҫарансем. шурлӑхсем.

У низкого берега — луг и заболоченные участки.

Ҫӗр ҫийӗпе тӗрлӗрен усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.