Корпус чувашского языка

Юханшывӑн леш енчи ялсенче — Старая Шарповкӑра, Яцинора, Череповора тата Стрельникира — пур ҫӗрте те мадьяр салтакӗсемпе полицейскисен гарнизонӗсем тӑраҫҫӗ.

Во всех сёлах по ту сторону реки — Старой Шарповке, Яцыне, Черепове, Стрельниках — стояли заслонами мадьярские и полицейские гарнизоны.

Клевень шывӗ хӗрринчи лагерь // Илле Тукташ. Ковпак С.А. Путивльрен Карпата ҫитиччен: повесть. Вырӑсларан И. Тукташ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 128 с.

Вӑл илемлӗ те авкаланчӑк Удай юханшывӑн хӗрринче ларать.

Он стоит на берегу извилистой и живописной речки Удай.

Пирвайхи кун // Василий Юдин. Кошевая Е. Ывӑлӑм ҫинчен: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 208 с.

Юханшывӑн сылтӑм енчи мӑн ҫулсемпе Путивльпе Глухов тата Рыльск хушшинчи трактсем ҫинче взрывсем пулмасӑр пӗр кун та иртмест.

На правобережье на большаках, ведущих из Путивля в Глухов и Рыльск, редко проходил день, когда бы не раздавался грохот взрыва.

Спадщан вӑрманӗн хуҫисем // Илле Тукташ. Ковпак С.А. Путивльрен Карпата ҫитиччен: повесть. Вырӑсларан И. Тукташ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 128 с.

Хула юханшывӑн сылтӑм енче ларать.

Город стоял по правую сторону речки.

1 // Леонид Агаков. Жарков Л.М. Хастар тусӑм ҫинчен ҫырнӑ повесть. Вырӑсларан Л. Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 300 с.

Юханшывӑн тепӗр енче хир мӑкӑнӗсем питӗ нумай.

По ту сторону речки степь была усеяна красными полевыми маками.

2 // Леонид Агаков. Жарков Л.М. Хастар тусӑм ҫинчен ҫырнӑ повесть. Вырӑсларан Л. Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 300 с.

Костя шухӑшлать: йӑлтӑртатса тӑракан вӗтӗ хумсенчен пуҫласа юханшывӑн тӗттӗм тӗпне, ҫӑрттансем хӑйсен шӑтӑкӗсенче уссийӗсене хускаткаласа выртакан ҫӗре ҫити, ку енчи сӑрт-туллӑ ҫырантан пуҫласа сулахай енчи лутра та тикӗс ҫыран таран, ҫакӑн сарлакӑш те ҫакӑн тарӑнӑш вырӑнта мӗн чухлӗ шыв юхса иртет-ши?

Костя пробует представить себе, как от сверкающей ряби на поверхности до темного дна, где, поводя усами и отдуваясь, лежат в ямах сомы, от этого гористого, коренного, до левого, низменного, берега, во всю эту ширину и глубину идет тугая, упругая толща вод.

Кам пулма туртӑм пур санӑн? // Николай Евстафьев. Дубов Н.И. Юханшыв ҫинчи ҫутӑсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 144 с.

Костя хӑй тытнӑ виҫӗ хӗрлӗ-ҫунатне илсе утрав тепӗр енне, юханшывӑн тӗп ҫырми патне каять.

Костя собирает свой жалкий улов и идет на другую сторону острова, к главному руслу.

Утрав ҫинче // Николай Евстафьев. Дубов Н.И. Юханшыв ҫинчи ҫутӑсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 144 с.

Костя юханшывӑн лӑпкӑ тӗкӗрӗ ҫине пӑхать те — ӗненесшӗн мар.

Костя смотрит на спокойную речную гладь и сомневается.

Ҫыран хӗрринчи пӳрт // Николай Евстафьев. Дубов Н.И. Юханшыв ҫинчи ҫутӑсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 144 с.

Юханшывӑн сулахай енчи йӑлӑмри анлӑ ҫарансем, кӑваккӑн курӑнакан инҫетри вӑрман тӑрӑхӗ, пӗр виҫӗ километр аяларахри ҫӳлӗ те чӑнкӑ, ишӗлсе тӑракан ҫырансем Костьӑна чӑннипех те килӗшеҫҫӗ.

Косте и в самом деле нравится широкий простор пойменных лугов левого берега, синеющая вдали полоска леса, обрывы кряжа, подступающего к реке километрах в трех ниже по течению.

Ҫыран хӗрринчи пӳрт // Николай Евстафьев. Дубов Н.И. Юханшыв ҫинчи ҫутӑсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 144 с.

Вӗсем юханшывӑн чӑнкӑ ҫыранӗпе аран-аран, ҫав тери пысӑк хӗнпе аялалла анаҫҫӗ, ҫак икӗ ҫулҫӳревҫӗрен пӗри, малта пыраканни, ҫивчӗ кӗтеслӗ чул катӑкӗнчен такӑнчӗ.

Прихрамывая, они спустились к речке, и один раз тот, что шел впереди, зашатался, споткнувшись посреди каменной россыпи.

Пурнӑҫа юратни // Николай Степанов. Лондон, Джек. Пурнӑҫа юратни: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 72 с. — 5–34 с.

Ача пӗчӗк юханшывӑн тепӗр енче каллӗ-маллӗ чупкалать, пӑшӑрханса та хӑраса ши! шӑхӑрать, хытӑ кӑшкӑрать:

Мальчик бегал взад и вперед по той стороне ручья, пронзительно свистал и кричал громко, с беспокойством и испугом:

V // Григорий Алентей. Куприн А.И. Шурӑ йыта: калав. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 46 с.

Вӗсенчен иртсен, вӑл ешӗл тамба тӑрӑх Тисса хӗррипе вӗҫтерчӗ, юханшывӑн Венгри енчи ҫыранӗ ҫине киленсех пӑхрӗ.

Миновав их, он поехал по зеленой дамбе вдоль Тиссы, с любопытством вглядываясь в тот, венгерский, берег.

11 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.

Тӑван юханшывӑн ҫыранӗ тӑрӑх утса ҫӳренӗ май ҫак ыйтусемпе ӗҫ-хӗлсем хӑйне хӑй отчет туса панӑ пек туйӑнчӗҫ Павӑла.

Сейчас, когда Павле размышлял в одиночестве, все эти вопросы и сомнения превращались в спор с самим собой, со своей совестью.

20 // Александр Яндаш. Чосич, Д. Хӗвел инҫетре: роман / вырӑсларан А.Яндаш куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 352 с.

Шӑпах ҫакӑнта, авӑ, юханшывӑн леш енче, ҫав улӑхсемпе сукмаксем ҫинче, вунпилӗк е вунӑ ҫул каяраххи те ҫавах мар-и, пӗр кӗтуҫ ачи ӗнесем кӗтетчӗ, кавӑн хуппине ҫӗҫӗпе касса эрешлентеретчӗ, выльӑхсен чарисем туласса кӗтетчӗ.

Вот здесь, за рекой, на этих полях и тропинках, лет десять-пятнадцать назад пастушок резал ножом узоры на тыквах, пас коров, ждал, пока они наедятся до отвала.

20 // Александр Яндаш. Чосич, Д. Хӗвел инҫетре: роман / вырӑсларан А.Яндаш куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 352 с.

Ҫапла Павӑл, юханшывӑн тепӗр енчи тирек ращинче пулса иртнӗ пӗр ӗҫе аса илсе, хыттӑнах кулса ячӗ.

Павле громко рассмеялся, ему припомнился один случай в тополях, на том берегу.

20 // Александр Яндаш. Чосич, Д. Хӗвел инҫетре: роман / вырӑсларан А.Яндаш куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 352 с.

Юханшывӑн хӗвеланӑҫ енчи чӑнкӑ ҫыранӗ йӑлтӑркка симӗс курӑкпа, кӑҫалхи пӗрремӗш курӑкпа, витӗннӗ.

Обрывистый, западный берег реки зеленел изумрудной травой, первой травой этого года.

5 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.

Ҫак юханшывӑн ейӳ сарӑлакан улӑхӗ ем-ешӗл курӑкпа витӗннӗ.

Вся пойма реки была залита изумрудной травой.

3 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.

Юханшыв айлӑмӗсен тайлӑмӗсенче эпир террассӑсем текенскерсене, урӑхла каласан картлашкасене, куратпӑр; вӑл картлашкасем ҫав вырӑн ҫӗкленнипе пулса кайнӑ, ҫавна пулӑ юханшыв ҫулӗн тайлӑмӗ пысӑкланнӑ, шыв ҫырана вӑйлӑрах ҫӗмӗрме пуҫланӑ, шыв ҫулӗ ҫав юханшывӑн кивӗ юшкӑнӗ ҫине е айлӑмӑн авалхи тӗпне ҫӗнӗрен пырса кӗнӗ.

На склонах речных долин образуются так называемые террасы, т. е. ступени, которые образованы благодаря поднятию местности, вызвавшему увеличение уклона русла рек и поэтому усиление размывающей силы воды и новое врезание русла в старые отложения той же реки или в коренное дно долины.

5. Тусене мӗнле вӑйсем тунӑ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Ҫак тӳремлӗхе хӑшпӗр вырӑнсенче ҫеҫ пӗр-пӗр ҫырма е пысӑках мар юханшывӑн тикӗс айлӑмӗ пӑсать.

Лишь местами это однообразие нарушает какой-нибудь овраг или плоская долина небольшой речки.

1. Тусем ҫинче мӗн курма пулать // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Юханшывӑн тепӗр енче аул ларнӑ, ку енче хӗрарӑмсем михсемпе киҫак пухса ҫӳренӗ.

На том берегу реки лежал аул, а на этом несколько женщин собирали в мешки кизяк.

Ӑслӑ Жиреншепе хитре Карашаш // Михаил Андреев. Казах юмахӗсем: юмахсем. — Шупашкар: Чӑвашсен государство издательстви, 1938. — 60 с. — 12–20 с.