Корпус чувашского языка

Стан приставӗн сӑмахне пӳлсе, чӑвашсем ӑна ҫапла тавӑрса каланӑ: «Эпӗр вӑл анасене чи малтан мар, чи кайран та сухаламастпӑр. Чиновниксен, тӳре-шарасен хисепне ик-виҫӗ хут ӳстернипе хутшӑннӑ куланая та тӳлеместпӗр. Пире хӗстере пуҫласан эпӗр сире Пугачев вӑхӑтне аса илтерӗпӗр» тенӗ.

И тут чуваши возразили становому приставу: — Мы эти загоны не то что в первую очередь, а и вовсе распахивать не станем. И налог-куланай на ваших чиновников платить не будем: ишь, расплодились, втрое их больше стало, чем было! А коль станете нас притеснять, мы вам напомним пугачевское время!

Юнлӑ юнкун // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Хӑратма хӑтланса ҫӳрекен тӳре-шарасене ялсенче тыта-тыта вӗте пуҫланӑ «йӑваш» чӑвашсем.

Доходило даже до того, что «смирные» чуваши отлавливали снующих по селениям чиновников и лупили их почем зря.

Юнлӑ юнкун // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

1838 — 1842 ҫулсем хушшинче правительство кушнӑ, сӗннӗ, тепӗр чухне ӳкӗтлесе ҫеҫ каланӑ пӗр ӗҫе, пӗр пуҫарӑва та йышӑнман чӑвашсем.

Правительство в 1838–1840 годах главным образом им приказывало, советовало, иной раз даже уговаривало что-то сделать, однако чуваши не принимали ни одного новшества.

Юнлӑ юнкун // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Чӑвашсем пирки кун пек ҫырнӑ документсене эпӗ сайра вуланӑ.

Признаться, мне нечасто доводилось видеть подобные документы о чувашах.

Юнлӑ юнкун // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

— Нумаййӑн-и чӑвашсем тӗнчере?

— И много чуваш на свете?

V // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Чӑвашсем.

Чуваши.

V // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

— Вирьял ҫынни Григорьев вырӑс салтакӗн ашшӗ ятне хӑйсен енчи чӑвашсем пек Тосивейчӑ терӗ.

— Григорьев, будучи чувашом-вирьялом, произнес отчество на свой манер — «Тосивейч».

IV // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Ку ватӑ салтак та, чӑвашсем пек, Хусан кӗпӗрнинченех иккен.

Оказалось, что Коротков тоже призван из Казанской губернии.

IV // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Чӑвашсем те чылай колоннӑра.

В колонне оказалось много и чуваш.

III // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Ҫавӑнта хӑюлӑхпа паттӑрлӑх кӑтартнӑ Раҫҫей салтакӗсем хушшинче Григорьев, Симонов, Ямбиков, Ассакасси ҫынни Семенов Захар тата ытти чӑвашсем те пулнӑ.

Здесь-то и оказались среди героев России чувашские воины Григорьев, Симонов, Ямбиков, Захар Семенов из Асакасов и другие.

I // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Аякран пире курсанах кӑшкӑрашма тытӑнчӗҫ чӑвашсем: «Эсӗр мӗн, Пугачев чухнехине маннӑ-и? Аса илтерӗпӗр сире!» — теҫҫӗ.

Завидев нас еще издали, крестьяне стали выкрикивать: «Вы что, позабыли про Пугачева? Мы вам о нем напомним!»

Пӑлхав тапранни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Исаково (Кӗҫӗн Шетмӗ) вулӑсӗнчи чӑвашсем халӑх вӑйӗпе суха тума килӗшме мар, Гарткевич калаҫнине те итлесшӗн пулман.

В Исаковской волости чуваши не только отказались проводить общественную запашку, а не захотели даже выслушать Гарткевича.

Пӑлхав тапранни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Йӑваш тенӗ чӑвашсем!

его прогнали эти тихие смиренные чуваши!

Пӑлхав тапранни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Ҫӗнӗ йӗркесене йышӑнманшӑн протокол (ун чухне рапорт тенӗ) ҫырма тытӑнсан чӑвашсем — кас-пус хӑть — пӗри те хӑйсен ячӗ-хушамачӗсене пӗлтермен.

Но стоило ему начать оформлять протокол (рапорт) о тех, кто не принимал новых порядков, чуваши все как один отказывались назвать свои имена и фамилии.

Пӑлхав тапранни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Ун чухне мӗнле ҫӑлтавсене пула чӑвашсем ҫӗкленни те паллӑ пире.

Причины возникновения этих волнений известны:

Пӑлхав тапранни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Уралпа Пермь таврашӗнчи (1842), кӑшт каярахпа чӑвашсем хушшинчи (1841 — 1842) пӑлхавсене официаллӑ документсенче ҫӗрулми пӑлхавӗсем тенине пӗлетпӗр-ха эпӗр.

Волнения 1842 года между Уралом и Пермью, а позднее в Чувашии (1841–1842) носят официальное название «картофельных бунтов».

Пӑлхав тапранни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Чӑвашсем хӑйсеннех переҫҫӗ: кирлӗ мар — кирлӗ марах…

Однако чуваши гнут свое: не надо нам никаких новшеств — и точка.

Пӑлхав тапранни // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Вӗсем хӑйсем выҫӑ, чӑвашсем.

Они ведь сами голодны, чуваши-то.

Хӗр ҫухалнӑ // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Хаяр вилӗм умӗнче ӗмӗртен йӑваш тенӗ чӑвашсем тӑвӑлса ҫитеҫҫӗ.

Перед лицом жестокой смерти сердца исстари смиренных чувашей переполнились гневом.

Малтан калани // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Савӑнса кайса тӑкнӑ чӑвашсем хӑнахман ҫимӗҫе.

Делали это крестьяне с радостью: не хотели они привыкать к неведомому овощу — и все тут!

Малтан калани // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.