Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

пуҫлӑ сăмах пирĕн базăра пур.
пуҫлӑ (тĕпĕ: пуҫлӑ) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Ҫав кӗпер урлӑ каҫхине, вуникӗ сехет тӗлӗнче, виҫӗ пуҫлӑ ҫӗлен хӑйӗн аслашшӗ патӗнчен хӑнаран юрласа таврӑнать.

Помоги переводом

Ҫич ураллӑ лаша // Василий Давыдов-Анатри. Ӑшхыптармӑшсем: калавсем, сӑвӑсем, шӳтсем, пьесӑсем. — Шупашкар: и. ҫ., 1986. — 62 с. — 13–16 с.

Хурӑн пуҫлӑ ҫӗлен пек вӑл пӳртӗнчен шуса тухнӑ, хытса кайнӑ аллисемпе ҫӗклесе кӳлепин татӑкне крыльца ҫине хӑпартса лартнӑ, чунне сӑмакунпа йӑпатать пулас.

Помоги переводом

Асӑну // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

— Мӗн ишетӗн юр ҫинче аманнӑ ҫерҫи пекех, чӑматӑн эс юр ӑшне анра пуҫлӑ ӑсан пек?

Помоги переводом

Вӗҫекен панулмисем // Геннадий Эсекел. Эсекел-Никифоров, Геннадий Леонтьевич. Вӗҫекен пан улмисем: халапсем, юмахсем, калавсем: [вӑтам ҫулхи шкул ачисем валли]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2019. — 60 с. — 57–62 с.

Мӗнли пултӑр, паллӑ, ҫав авалхи икӗ ҫырма пуҫлӑ вырӑна пур ҫӗрте те курасси, унта авалхи пек пурнасси…

Помоги переводом

Протоценоз // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Ыраш пусси, е хӗрлӗ пуҫлӑ клевер, Е ҫӗмӗртпе сиренӗ килсерен…

Помоги переводом

Тӗлкӗшет сӳнми кӑваррӑн // Иван Чермаков. https://sutasul.ru/articles/literatura/2 ... -n-3451364

— «Патшан кӗҫӗн хӗрне тӑхӑр пуҫлӑ ҫлен ҫималла» тесе чӳрече витӗр хут кисе пӑрахнӑ, — терӗ тит.

— Подкинули в окно записку, где написано: «Младшую царевну должен съесть девятиглавый змей».

2. [Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 55-61 с.

— Патшанӑнне [вӑталӑх] хӗрне ултӑ пуҫлӑ ҫлен ҫималла, — тесе каларӗ тит Йӑвана.

— Среднюю царевну должен съесть змей.

2. [Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 55-61 с.

Виҫӗ пуҫлӑ ҫлен Йӑвана калать тит:

Трехглавый змей Йывану говорит:

2. [Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 55-61 с.

Виҫӗ пуҫлӑ ҫлен килни виҫ ҫухрӑмран илтӗнет тит.

Вот за три километра слышится, как трехглавый змей приближается.

2. [Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 55-61 с.

— «Кӑҫӗр патша хӗрне аслине виҫӗ пуҫлӑ ҫлен ҫималла» тесе чӳрече витӗр хут кисе пӑрахнӑ, — тит.

— Подкинули в окно записку, где было написано: «Сегодня старшую царевну должен съесть трехглавый змей».

2. [Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 55-61 с.

— Паян кӗҫӗн хӗрне патшанне вун икӗ пуҫлӑ ҫӗлен ҫималла, ҫампа чан ҫапатӗ.

— Сегодня младшую царевну двенадцатиглавый змей должен съесть, поэтому в колокол бьют, — говорит старушка.

1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.

— Манран асли вун икӗ пуҫлӑ, ӑна ҫӗнеймӗн, пире пӗтертӗн те ӑна пӗтереймӗн.

— Старше меня двенадцатиглавый, его не одолеешь, нас погубил, а его не уничтожишь, — отвечает змей.

1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.

Вӑл виҫҫӗ пуҫлӑ ҫӗлен сасси виҫҫӗ ҫухрӑмран илтӗнӗ.

Голос того трехглавого змея слышен был за три километра.

1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.

Пӗччен пӳртре ларнӑ чуне, хӑй юратнӑ юррине юрласа ларнӑ чуне трук пӳрт тӗттӗмленсе килет («Вун икӗ пуҫлӑ ҫӗлен»).

Когда сидела в избе одна, напевая свою любимую песенку, вдруг в избе стало темно («Двенадцатиглавый змей»).

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Юмахсем» (1960) кӗнекере ҫапла тӳрлетсе ҫырнӑ: Иван тулта ларнӑ чух килчӗ пилӗк пуҫлӑ ҫӗлен.

В книге «Сказки» (1960) исправлено, что когда Иван был дома, пришел пятиголовый змей.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Тӗслӗхрен, «Иванпа йӑмӑкӗ» юмахӑн оригиналӗнчи пӗр вырӑна кӑна илер: Иван тулта ларнӑ чух килчӗ пилӗк пуҫлӑ ҫӗлен.

В сказке «Иван и младшая сестра» речь идет о поединке Ивана со змеем, расправившись с которым Иван закопал его головы в землю.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Унтан та ытла, чӑваш паттӑр юмахӗсенче аллӑ пуҫлӑ ҫӗлене те ним мар ҫӗнтерни тӗл пулать.

В чувашских богатырских сказках встречаются сюжеты, где батыр быстро управляется даже с пятидесятиглавым змеем.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫакнашкал текстсем пӗрре кӑна мар: Вӑл тӑнӑ чух килет тет ҫавӑн патнелле вун икӗ пуҫлӑ ҫӗлен, вун икӗ ҫухрӑмран курӑнса килет тет.

Примеры подобных повествований не единичны. Когда он стоял, в его сторону начал приближаться двенадцатиглавый змей, его было видно за двенадцать километров.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Тепӗр чухне тата ҫапӑҫу самантне пачах сӑнласа памаҫҫӗ, паттӑр вун икӗ пуҫлӑ ҫӗлене те ним мар пӗр самантра вӗлерсе хурать.

В некоторых случаях оттеняется не сам момент сражения, а результат: в один миг батыр уничтожает двенадцатиглавого змея:

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Урхамах ҫинчи йӗкӗт аҫтахапа ҫапӑҫни ҫинчен калакан сюжет пӑлхарсем патне иран чӗлхиллӗ халӑхсен сӑмахлӑхӗ урлӑ кӗнӗ тесе ҫирӗплетет55. Ку шухӑшпа килӗшмелле, патша хӗрӗсене ҫиме килекен (е халӑха шывсӑр аптӑратса ҫитернӗ ҫӑлри) нумай пуҫлӑ аҫтаха-ҫӗлен Шыв хуҫине калӑпласа тӑрать, вӑл сӑнар пирӗн юмахла прозӑна каярах кӗнӗ пулас.

Он утверждает, что мотив битвы юноши со змеем (драконом) пришел к болгарам из устной словесности ираноязычных народов. Мы согласимся с его мнением, также полагая, что образ хозяина водной стихии получил в дальнейшем воплощение в многоглавом змее-драконе, который то приходит пожирать царских дочерей, то живет в колодце и, не допуская к воде людей, мучает их жаждой. Этот образ, вероятно, появился в чувашской сказочной прозе позднее.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Страницы:

Сайт:

 

Статистика

...подробней