Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

илнӗ (тĕпĕ: ил) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Халӗ ӗнтӗ тӳрех Калуга ҫулӗ ҫине тухса, ун тӑрӑх кайни ҫарсене флангсенчен пырса ҫапма пултарасси патне илсе пынине пурте чухласа илнӗ.

Теперь стало всем ясно, что отходить сразу по Калужской дороге означало поставить армию под разгром с флангов.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Кутузов Мускава Российӑшӑн паратӑп, Россия — вырӑс халӑхӗ ӑҫта, ҫавӑнта пулать, пӗр ҫул каярах туроксене лаша ашӗ ҫитернӗ пек: французсене те ҫавӑн пекех ҫитерӗп, тесе ӗнентернине те аса илнӗ.

как убеждал он, что Москва сдана за Россию, а Россия там, где русский народ, обещал, что заставит французов питаться кониной, как год назад заставил это делать турок.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Халӗ ӗнтӗ Кутузовӑн сӑмахӗсене: «Мускава панипе эпир Наполеона пӗтерсе хурӑпӑр, французсен ҫарӗ Мускавра утӑ хушшинче йӗп ҫухалнӑ пек ҫухалса кайӗ» тенӗ сӑмахсене аса илнӗ.

Теперь вспомнили слова Кутузова: «Самой сдачей Москвы я приготовлю гибель Наполеону», «Армия французская рассосется в Москве, как губка в воде»; вспомнили,

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Халӗ тин ӗнтӗ, тӗлӗнмелле марш-маневр тунӑ хыҫҫӑн Тарутино патне ҫитсен, французсемшӗн чӑн-чӑн хӑрушлӑх пулса тӑрсан, тӗрӗслӗх полководец енче пулнине пурте ӑнланса илнӗ.

И только теперь, когда, совершив изумительный марш-маневр к Тарутину, Кутузов создал реальную угрозу французам, все поняли, что полководец был прав.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вӑл Мускав шывӗ юхакан енчи чӳречесем патне чупса пынӑ, вут хыпса илнӗ Замоскворечье ялкӑшнине курнӑ.

Он кинулся к окнам, выходящим на Москва-реку, и увидел, как охваченное огнем пылало Замоскворечье.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вӑл аса илнӗ вара: Мускав пушӑ пулнӑ пекех, Смоленск та, чи инҫетри вырӑс ялӗсем те Неманран пуҫласа ҫул тӑрӑшшӗпех пушӑ пулнӑ.

Он вспомнил, что так же, как пуста Москва, был пуст Смоленск, были пусты самые глухие русские деревушки почти на всем его пути от Немана.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вӑл Берлин хапхи уҫҫисене, Вена уҫҫисене, Итали хулисен уҫҫисене, Лиссабон тата ытти нумай крепоҫсемпе хула хапхисен уҫҫисене алла илнӗ.

Он принимал ключи Берлина и ключи Вены, ключи итальянских городов и ключи Лиссабона и многих других крепостей и городов.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Аса илӗр-ха Александр Македонскине: вӑл Азие ҫӗнтерсе илнӗ хыҫҫӑн хӑйне хӑй Юпитер ывӑлӗ тесе пӗлтерсен, Олимписӗр пуҫне, Аристотельсӗр тата Афинӑри темиҫе педантсемсӗр пуҫне ӑна пӗтӗм Хӗвелтухӑҫ ӗненнӗ-ҫке!

Вспомните Александра Македонского: когда он завоевал Азию и объявил себя сыном Юпитера, ведь за исключением Олимпии, которая знала, как к этому относиться, да еще Аристотеля и нескольких афинских педантов, ему поверил весь Восток!

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Кутузов Фигнера ыталаса илнӗ те хуллен ҫапла каланӑ: — Мускав Бонапартшӑн юлашки савӑнӑҫ пулӗ, — тенӗ.

Кутузов обнял Фигнера и тихо произнес: — Москва станет последним торжеством Бонапарта.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Каялла ҫавӑрӑнсан, вӑл суйласа илнӗ позицире хӳтӗленме май ҫуккине Беннигсена кӑтартса панӑ та ун ҫинчен Кутузова каласа пӗлтернӗ.

Вернувшись, он указал Беннигсену на невозможность обороняться в избранной позиции и доложил об этом Кутузову.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Поклоннӑй тӑвӗ ҫинче тӑнӑ чухне, сентябрь уйӑхӗнчи сивӗ кунсенчи хӗвел ҫуттипе йӑлтӑртатакан ҫав тери пысӑк Мускав ҫине пӑхса, вӑл хӑйӗн свити Беннигсен суйласа илнӗ позици ҫинчен сӳтсе-явнине пӗр шарламасӑр итленӗ.

Стоя на Поклонной горе, он смотрел на Москву, огромную и величественную, сверкавшую под лучами холодного сентябрьского солнца, и молча слушал, как окружавшая его свита обсуждала позицию, избранную Беннигсеном.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вӑл тӑшман ҫарӗнчи салтаксен шухӑш-кӑмӑлне пӗлнӗ, ҫивӗч ӑспа Наполеонӑн пуҫӗнчи шухӑшӗсене пӗлнӗ, Европӑра пулса тӑнӑ лару-тӑрӑва шута илнӗ.

неизменно учитывавший психологию солдат армии противника, острым умом проникавший в замыслы ее полководца, в обстановку, сложившуюся в Европе.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вӗсемшӗн пулсан Беннигсен суйласа илнӗ позици ҫинче ҫапӑҫма кай килменни паллӑ пулнӑ пулин те, Мускава ҫапӑҫусӑр пама ҫукки тата ытларах паллӑ пулнӑ.

Для которых хотя и было ясно, что на позиции, избранной Беннигсеном, драться невозможно, но еще более невозможным казалось сдать Москву без сражения.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Кутузов хӑйне Аустерлиц хыҫҫӑн, Рущук хыҫҫӑн епле хӑваласа янисене аса илнӗ.

Кутузов помнил, как прогоняли его после Аустерлица, прогоняли после Рущука.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вара Кутузов ӑна патша халӗ хӑваласа яма пултарассине Бородино патӗнче пулнинчен те ҫивӗчрех туйса илнӗ.

И Кутузов еще более остро, чем под Бородиным, почувствовал, что теперь царь, наверно, сможет прогнать его.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вӑл тактика енчен ӑнӑҫлӑх тунӑ, анчах вырӑс ҫарне аркатайман, контрнаступленирен хӑраса унӑн тытса илнӗ укрепленисене пӑрахса каймалла пулнӑ.

Он достиг тактического успеха, но русскую армию не сокрушил и вынужден был, опасаясь контрнаступления, оставить захваченные укрепления,

III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Батарея ҫинче ҫынсене те, утсене те пӗтӗмпех вилӗм ҫавӑрса илнӗ.

На батареях смерть уложила всех людей и коней.

III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Лере, инҫетре, Наполеон хыҫҫӑн кайнӑ хӑйсен салтакӗсем Российӑна кайса вилнӗ пирки Франци, Германи, Польша, Итали, Португали т. ыт. хулисемпе ялӗсене пысӑк хуйхӑ пусса илнӗ.

Далеко-далеко от Бородинского поля в траур оденутся города и деревни Франции, Германии, Польши, Италии, Португалии и десятков других стран, солдаты которых пошли за Наполеоном в Россию.

III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Кӑшт тӑрсан вӑл каллех Мортьене чӗнсе илнӗ те, пӗр вырӑнтах тӑма, тем пулсан та наступление кайма юраманнине ӑнлантӑн-и эсӗ? — тесе ыйтнӑ.

Вскоре он опять вызвал Мортье и спросил, понял ли он его приказ стоять на месте и ни в коем случае не наступать.

III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вӑл арканса, ҫунса пӗтнӗ Семеновски ялӗ патне ҫитнӗ, Барклай та, Франди маршалӗсем те ӑнланманнине, анчах Кутузов кӑна ӑнланнине вӑл та ӑнланса илнӗ.

Он приблизился к сгоревшей, разрушенной деревне Семеновской, и то, что не понимали Барклай и французские маршалы, но что понимал Кутузов, понял и Наполеон.

III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Страницы:

Сайт:

 

Статистика

...подробней