Поиск
Шырав ĕçĕ:
Анчах Европӑпа Азири тусене тата тӗплӗрех тӗпчесе вӗренни ҫакӑн пек шухӑш патне илсе пынӑ тусем нумаях пулмасть пуҫланса кайнӑ; ванса пӗтнине тата йӗпеннине пула хытӑ якалнӑ, лутраланнӑ ватӑ ту хырҫисемпе юнашарах ытти ҫамрӑк тусем те ӳсе-ӳсе ларнӑ.
5. Тусем час-часах ҫӗнӗрен ӳссе лараҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Хуҫланчӑксен шӑрчӗсем, йӑтӑнусен хӗррисем шӗвӗрӗлсе пынӑ, тӗрлӗ чул сӑртсем, башньӑсем, стенасем, ту ишӗлчӗкӗсем пулса кайнӑ.Гребни складок, края сбросов стали зубчатыми, появились разнообразные скалы, башни, стены, осыпи.
2. Тусем хӑйсен формине мӗнле йышӑнаҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫапла майпа хуҫланчӑксен аякӗсемпе йӑтӑнусен чӑнкӑ хӗррисем хуллен-хулленех ҫуркаланса пынӑ.И вот, мало-помалу в бока складок и в обрывы сбросов врезались борозды.
2. Тусем хӑйсен формине мӗнле йышӑнаҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫав вӑйсем тусене вӗсем пулса ҫитме ӗлкӗричченех аркатма тытӑннӑ, мӗншӗн тесен хуҫланчӑксемпе йӑтӑнусем питӗ вӑрах пулса пынӑ пулмалла.
2. Тусем хӑйсен формине мӗнле йышӑнаҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Шалти тата ҫыран хӗрринчи геосинклинальсем вырӑнӗнче тусем ӳссе лараҫҫӗ; материксемпе пӗрлешсе кайса, вӗсене калӑпӑшӗпе пысӑклатаҫҫӗ, сарӑлу тапхӑрӗсенче кашни хутрах ҫӗнӗ тусем ӳсе-ӳсе ларнӑ, ҫапла вара иртнӗ хутри ҫавӑн пек кашни тапхӑртах материксем ерипен хушӑнсах пынӑ.
5. Тусене мӗнле вӑйсем тунӑ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫӗр чӑмӑрӗ яланах сивӗнсе пынӑ пирки унӑн пӗчӗк пайӗсем пӗрӗнеҫҫӗ, пӗр-пӗрин патне туртӑнаҫҫӗ.Так как земной шар всё время остывает, то его частицы сжимаются, притягиваются друг к другу.
5. Тусене мӗнле вӑйсем тунӑ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫӗр хуппи ӑшӗнчи ту породисем, кӑшт кӑна ҫурӑлкаласа, питӗ хытӑ авӑнма пултарнӑ; паллах ӗнтӗ, вӗсем питӗ ерипен авӑнса пынӑ.
3. Ту хуҫланчӑкӗсем мӗн ҫинчен каласа параҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫӗр, ҫирӗп хупӑпа витӗнсен, ерипен пулин те, малаллах сивӗнсе пынӑ, хальхи вӑхӑтра та вӑл сивӗннӗҫемӗн сивӗнет.
2. Тусем – сивӗнекен ҫӗрӗн пӗркеленчӗкӗсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫапла ерипен, пирӗн Ҫӗр аталанӑвӗн вӑрӑм историйӗ тӑршшӗпе чи авалхи материксем ту тӑвакан куҫӑмсем вӑхӑтӗнче хӑйсен сӑн-питне улӑштарса пынӑ.
4. Геосинклинальсем — тусен ҫӗршывӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Вӗсем тинӗс хӗрринче вырнаҫнӑ ҫывӑхри тусем ҫинчен юханшывсем ишсе антаракан материалпа тата ҫавӑн пекех ҫырана пыра-пыра ҫапакан хумсем ишнипе пулакан материалпа хушӑнса пынӑ.
4. Геосинклинальсем — тусен ҫӗршывӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫӗр хуппи аталанса пынӑ май геосинклинальсем платформӑсем пула-пула тӑнӑ платформӑсем вара пысӑкланнӑҫемӗн пысӑкланса пынӑ.По мере развития земной коры в результате геосинклиналей платформы становились все больше и больше.
4. Геосинклинальсем — тусен ҫӗршывӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Анчах хӗвел ытларах та ытларах пӑхма тытӑннӑ, аслатиллӗ ҫумӑрсемпе ҫил-тӑмансем сахалтарах алхасма пуҫланӑ, шыв бассейнӗсем сивӗнсе пынӑ, вӗсенче вара малтанхи пурнӑҫ пуҫланса кайнӑ: чи авалхи ӑшӑ океанра ансат организмсем ӗрчеме пуҫланӑ.
3. Ҫӗр хуппинче тикӗс мар вырӑнсем пулса каяҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫав шыв юххисем хӑйсемпе пӗрле хӑйӑр, юшкӑн пӗрчисене иле-иле пынӑ, вӗсем тинӗссемпе океансен тӗпне ерипен-ерипенех пухӑннӑ.
3. Ҫӗр хуппинче тикӗс мар вырӑнсем пулса каяҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫӗр хуппин ҫинче, тинӗссенчи шывсем тата атмосфера сивӗннӗҫемӗн сивӗнсе пынӑ, талкӑшӗпех хупласа тӑракан Ҫумӑр пӗлӗчӗсенчен атмосфера ерипен тасалса пынӑ.
2. Ҫӗр хытӑ хупӑпа витӗнет // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫӗр хуппи те, атмосфера та ерипен сивӗнсе пынӑ.
2. Ҫӗр хытӑ хупӑпа витӗнет // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ф. Энгельс ҫапла каланӑ: Ҫӗр хӑй аталанӑвӗнче тӑсӑлнӑ та, пӗрӗннӗ те, ҫав тапхӑрсем пӗр-пӗринпе ылмашӑнса пынӑ, тенӗ.
1. Ҫӗр тата чи авалхи материксем пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Чӑмӑр Ҫӗр ҫийӗ ерипен сивӗнсе пынӑ: ҫавӑн пек сивӗнсе пынине пула ҫӑмӑлтарах веществосенчен ҫӳхе хупӑ пулса тӑнӑ.
1. Ҫӗр тата чи авалхи материксем пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫанталӑк сивӗнсе пынӑ пирки тӗтрелӗх ерипен пӗрӗнсе пынӑ, ҫавӑнпа та вӑл тата хӑвӑрт ҫаврӑнма тытӑннӑ.Из-за похолодания туманность постепенно затухала, и она стала быстро вращаться.
1. Ҫӗр тата чи авалхи материксем пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫавӑнпа та ҫӳлӗ тусем ҫине улӑхса пынӑ май эпир чӗрчунсемпе ӳсентӑрансен тӗнчи епле улшӑнса пынине, сивӗрех те сивӗрех ҫанталӑка тӳсекен тискер кайӑксене, вӗҫен кайӑксене, йывӑҫсене, вӗтлӗхсене, чечексене куратпӑр, ӗмӗрхи юрсен чиккинче вара мӑкпа лишайник кӑна тӑрса юлаҫҫӗ.
2. Ӗмӗрхи юрсен тӗнчинче // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Каярах, культура аталанса пынӑ май, ҫынсем ҫакнашкал ыйтусемпе интересленме тытӑннӑ: тусем мӗнрен тӑраҫҫӗ, материк ҫийӗ тӑрӑх ҫӗршер километра ҫити тӑсӑлакан ҫав тери пысӑк тусене мӗнле вӑй-хӑват ҫӗклентерме пултарнӑ?
Ҫак кӗнеке мӗн ҫинчен каласа парать // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.