Поиск
Шырав ĕçĕ:
Тепӗр чух тусем ҫинче питӗ кӑткӑс хуҫланчӑксене курма пулать; ҫакӑ ӗнтӗ ку вырӑнта ҫӗр хуппи питӗ хытӑ хуҫланнине, пӗрӗннине тата хуҫланчӑксем авӑнса тусем тунине кӑтартса парать.
3. Ту хуҫланчӑкӗсем мӗн ҫинчен каласа параҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Анчах тусем ҫинче эпир ҫав сийсем питӗ чӑнкӑ тайӑлнине е «пуҫхӗрлӗ тӑнине» куратпӑр.Но в горах мы видим, что эти пласты наклонены круто или стоят даже отвесно — «поставлены на голову».
3. Ту хуҫланчӑкӗсем мӗн ҫинчен каласа параҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Шӑпах ҫавӑн пек уйрӑм тӗрӗс сийсенчен тӑракан, пӗр-пӗрин ҫинче кӗнеке листисем пек выртакан породӑсем тусем сийлӗн-сийлӗн пулса кайнине кӑтартса параҫҫӗ.
3. Ту хуҫланчӑкӗсем мӗн ҫинчен каласа параҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫав «пӗркеленчӗкӗн» е, ученӑйсем каланӑ пек, ҫӗр хуппи хуҫланчӑкӗсен тытӑмӗпе ҫывӑхрах паллашсан, эпир тусем мӗнле пулса кайнине лайӑхрах ӑнланса илме пултаратпӑр.
2. Тусем – сивӗнекен ҫӗрӗн пӗркеленчӗкӗсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Тусем халь эпир каласа панинчен кӑткӑсрах пулса пыраҫҫӗ.Образование гор происходит сложнее, чем только что было рассказано.
2. Тусем – сивӗнекен ҫӗрӗн пӗркеленчӗкӗсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Тусем пулса кайнине ҫакӑн пек ӑнлантарса пани питӗ сарӑлнӑ: ҫакӑ вӑл, пӗтӗмӗшпе илсен, тӗрӗс, анчах ҫителӗксӗр.
2. Тусем – сивӗнекен ҫӗрӗн пӗркеленчӗкӗсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫӑр ҫинчи тусем ҫав пӗркеленчӗксем пекех пулса кайнӑ, теҫҫӗ.Что горы на Земле возникли совершенно так же, как эти морщинки.
2. Тусем – сивӗнекен ҫӗрӗн пӗркеленчӗкӗсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Паллах, тусем чӑннипе мӗнле пулса кайнине вӗсем тӗрӗс ӑнлантарса памаҫҫӗ.Они, конечно, не имеют ничего общего с действительным образованием гор.
1. Тусем пулса кайни ҫинчен калакан халапсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Тусем пулса кайни ҫинчен калакан ҫакӑн пек легендӑсем нумай халӑхсен пур.Подобные легенды об образовании гор имеются у многих народов.
1. Тусем пулса кайни ҫинчен калакан халапсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Тусем мӗнле пулса кайнипе ҫынсем авалах интересленнӗ, анчах ӑна тӗрӗс ӑнлантарса пама пултарайман, мӗншӗн тесен вӗсем ҫӗр хуппин составӗпе тытӑмне питӗ сахал пӗлнӗ.
1. Тусем пулса кайни ҫинчен калакан халапсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Халӗ ӗнтӗ, материксем мӗнле пулса кайнипе паллашнӑ хыҫҫӑн, ҫав материсем ҫинче тусем мӗнле майпа пулса кайни ҫинчен каласа пама та пултаратпӑр.
4. Геосинклинальсем — тусен ҫӗршывӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Вӗсем тинӗс хӗрринче вырнаҫнӑ ҫывӑхри тусем ҫинчен юханшывсем ишсе антаракан материалпа тата ҫавӑн пекех ҫырана пыра-пыра ҫапакан хумсем ишнипе пулакан материалпа хушӑнса пынӑ.
4. Геосинклинальсем — тусен ҫӗршывӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Уйрӑм тусем, ту тӑрӑхӗсем тата капмар ушкӑнсем материксем ҫинче, урӑхла каласан, Европӑпа Азире, Африкӑра, Австралире, Антарктидӑра, ҫавӑн пекех тата питӗ нумай утравсем ҫинче вырнаҫнӑ.
1. Ҫӗр тата чи авалхи материксем пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Анчах тусем мӗнле пулса кайнине ӑнланса илме сӑрт-ту породисем ҫинчен ҫакӑнта каласа пани те ҫителӗклӗ.
3. Капмар сарт-ту породисем мӗнле пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Халӗ ӗнтӗ эпир тусем мӗнрен тӑнине тата сӑрт-ту породисем текен чуллӑ породӑсем мӗнле пулса кайнине пӗлетпӗр.
3. Капмар сарт-ту породисем мӗнле пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Хӑшпӗр ҫурӑксем породӑсем сивӗнсе хытнӑ чух, теприсем тусем пуҫланса кайнӑ чух пулаҫҫӗ.Одни трещины образуются при остывании и затвердевании пород, а другие при образовании гор.
3. Капмар сарт-ту породисем мӗнле пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫакна пире хальхи сӳнмен вулкансем питӗ лайӑх кӑтартса параҫҫӗ, вӑл вулкансене тепӗр чух вутпа сывлакан тусем теҫҫӗ; ун пек ту тӑрринче шӑтӑк пур (ӑна вулкан кратерӗ теҫҫӗ), ҫав шӑтӑкран вӑхӑтран вӑхӑт шӑранса пулнӑ шӗвек — лава тапса тухать; вӑл вулкан тайлӑмӗ тӑрӑх аялалла юхать, тепӗр чух ту айнех ҫитет, садсемпе ялсене витсе хурать, вара, юлашкинчен, ҫирӗп капмар сӑрт-ту породи пулса, хытса ларать.
3. Капмар сарт-ту породисем мӗнле пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫакӑ ӗнтӗ тусем пулса кайнине тӗпчесе пӗлме питӗ кирлӗ.
2. Сийлӗ ту породисем мӗнле пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Кусем тусем ӑшӗнчен тулалла тухса тӑракан чул капланчӑкӗсен хӗррисем кӑна, вӗсене ту породисен тухӑмӗсем теҫҫӗ.
1. Икӗ йышши сӑрт-ту породисем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫавӑнпа та ҫӳлӗ тусем ҫине улӑхса пынӑ май эпир чӗрчунсемпе ӳсентӑрансен тӗнчи епле улшӑнса пынине, сивӗрех те сивӗрех ҫанталӑка тӳсекен тискер кайӑксене, вӗҫен кайӑксене, йывӑҫсене, вӗтлӗхсене, чечексене куратпӑр, ӗмӗрхи юрсен чиккинче вара мӑкпа лишайник кӑна тӑрса юлаҫҫӗ.
2. Ӗмӗрхи юрсен тӗнчинче // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.