Корпус чувашского языка

Элеваторсем патне тӗрлӗ енчен тӳрӗ яка ҫулсем пыраҫҫӗ, вӑл ҫулсемпе лавсем, грузовиксем ҫӗнӗ тырӑ турттарса пыраҫҫӗ.

С разных сторон к элеваторам шли ровные прямые дороги, по которым двигались подводы и грузовики с новым урожаем.

Уй-хир варрипе // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑрман хушшинче тикӗс выртакан юр ҫинче тӗрӗ пек вӗтӗ йӗрсем тӗрлӗ ҫӗрелле саланса каяҫҫӗ; чӑтлӑх ӑшӗнчен савӑнӑҫлӑ пӑсара тухрӗ, йӑпшӑнса ларчӗ, унталла-кунталла пӑхкаласа илчӗ те каллех чӑтлӑх ӑшне вӗҫтерчӗ.

В перелесках по ровной пелене снега в разных направлениях разбежались маленькие узорчатые следы: показался из чащи веселый хорек, присел, оглянулся и опять в чащу бросился.

Тайгара // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кӳллисенчен тӗрлӗ еннелле юхан-шывсем авкаланса каяҫҫӗ.

В разные стороны от озер извиваются реки.

Поляр ункинчен тропик патне самолетпа кайни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл ҫапла ӗненнипе шамансем усӑ курнӑ, вӗсем ӗҫҫыннисене тӗрлӗ майпа минретсе улталаса пурӑннӑ.

Этой верой пользовались колдуны — шаманы, которые всячески морочили и обманывали невежественных людей.

Ненецсем епле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Йӗри-тавра юр витсе илнӗ пысӑк пӑр уйӗ, тӗрлӗ еннелле каякан ансӑр та кукӑр-макӑр шыв каналӗсем касса тӑраҫҫӗ.

Кругом большое, покрытое снегом, ледяное поле, прорезанное в разных направлениях узкими извилистыми каналами воды.

Ледокол Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океан тинӗсӗсем тӑрӑх ҫӳрени // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тӗрлӗ ҫӗршывсене тӗпчесе пӗлекен ҫӳревҫӗсем тахҫантанпах Ҫурҫӗр полюсӗ патне ҫитесшӗн пулнӑ.

Уже давно путешественники, исследователи различных стран, пытались добраться до Северного полюса.

Ҫурҫӗр полюсӗ патне // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ун тавра тӗрлӗ тӗслӗ пайӑркасем выляма тытӑнаҫҫӗ те юрлӑ пушхире кӑвак тӗслӗ, симӗс тӗслӗ, сарӑ тӗслӗ, хӗрлӗ тӗслӗ туса яраҫҫӗ.

Заиграют вокруг нее разноцветные лучи и озарят снежную пустыню синим, зеленым, желтым и красным светом.

Ҫурҫӗрти пӑрлӑ океан // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑрмансенче, саваннӑсенче тӗрлӗ ҫимӗҫ те, мӑйӑр, ӳсен-тӑран вӑрри те темӗн чухлӗ, кайӑк-кӗшӗк те нумай пурӑнать.

В лесах и саваннах множество самых различных плодов и семян, водится много дичи.

Тропик тӑрӑхӗнче мӗнле халӑхсем пурӑнаҫҫӗ, вӗсем мӗн ӗҫлеҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тропикри ҫӗршыв этеме тӗрлӗ апат-ҫимӗҫ пама пултарать.

Тропическая природа может дать разнообразную пищу человеку.

Тропик тӑрӑхӗнче мӗнле халӑхсем пурӑнаҫҫӗ, вӗсем мӗн ӗҫлеҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тропик тӑрӑхӗнче нумай тӗрлӗ халӑхсем пурӑнаҫҫӗ.

Много разных народов живет в тропическом поясе.

Тропик тӑрӑхӗнче мӗнле халӑхсем пурӑнаҫҫӗ, вӗсем мӗн ӗҫлеҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тропик вӑрманӗсенче тискер кайӑксем тата вӗҫен кайӑксем темӗн тӗрлӗ.

Большое количество зверей и птиц живет в тропическом лесу.

Тропик вӑрманӗсенчи чӗрчунсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тропик вӑрманӗсенче тем тери йывӑҫ-курӑк, тем тӗрлӗ ҫимӗҫ, тем тӗрлӗ мӑйӑр, пӗрчӗ, вӗсене темиҫе тӗслӗ чӗрчунсем, вӗҫен кайӑксем ҫисе тӑранса пурӑнаҫҫӗ.

Богатейшая растительность тропического леса, обилие разнообразных плодов и семян дают пищу многочисленным и разнообразным животным и птицам.

Тропик вӑрманӗсенчи чӗрчунсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр ҫинче тӗрлӗ ҫӗрте климат мӗнлине эпир малалла пӗлӗпӗр.

Какой климат в разных местах земли, мы узнаем в дальнейшем.

Климат мӗн вӑл // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тӗслех, Мускав ҫывӑхӗнче ҫулталӑкри тӗрлӗ вӑхӑтсенче пӗрмай пулакан ҫанталӑка пӑхса тухар.

Для примера рассмотрим, какая погода является обычной для разных времен года под Москвой.

Ҫулталӑк вӑхӑчӗсенче ҫанталӑк епле улшӑнса пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫилсен вӑйӗ тӗрлӗ пулать, тата вӗсем тӗрлӗ енчен вӗреҫҫӗ.

Ветры бывают разной силы и дуют с разных сторон.

Ҫанталӑк ҫинчен мӗн пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинче тӗрлӗ ҫӗрте ҫанталӑк еплине пӗлес тесен, вӑл унта епле улшӑнса тӑнине пӗлни пит кирлӗ.

Важно знать, как меняется погода и в разных местах земного шара, чтобы хорошо представить себе, какая там природа.

Ҫанталӑка пӗлни кама тата мӗн тума кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Союзӑн хуҫалӑхне тӗрӗс туса тӑрас тесен, тӗрлӗ ҫӗрте ҫанталӑк епле улшӑнса пынине пӗлни пит кирлӗ.

Чтобы правильно вести хозяйство Союза, очень важно знать, как меняется погода в разных его местах.

Ҫанталӑка пӗлни кама тата мӗн тума кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӗвел ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи тӗрлӗ вырӑнсене пӗр пек ӑшӑтмасть.

Солнце неодинаково нагревает также разные места земного шара.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Бруно тӗрмере ҫичӗ ҫул ларнӑ, унта ӑна тем тӗрлӗ асаплантарнӑ.

Семь лет просидел Бруно в тюрьме, его подвергали там мучительным пыткам.

Чиркӳ наукӑна хирӗҫ пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пирӗн ҫулталӑкра мӗншӗн тӗрлӗ вӑхӑтсем пулнине ӑнланса илес тесен, тӗттӗм пӳлӗмре глобуспа ак ҫак сӑнава туса пӑхӑр.

Чтобы понять, почему у нас бывают различные времена года, проделайте в темной комнате следующие наблюдения над глобусом.

Ҫӗрӗн ҫулталӑкри ҫавӑрӑнӑҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.