Поиск
Шырав ĕçĕ:
Ҫӗр, тӗн вӗрентнӗ тӑрӑх «турӑ престолӗ» пулса тӑнӑскер, тата ҫыннӑн ӗҫ вырӑнӗ — «тӗнчене тунин тӗллевӗпе вӗҫӗ пулса тӑнӑскер», хӑй вырӑнтан хускалманлӑхне ҫухатать те, ытти планетӑсемпе пӗр пекех тата ытти планетӑсем хушшинче Хӗвел тавра васкасах ҫавӑрӑнма тытӑнать.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Планетӑсем хыҫӗнче хускалман (Хӗвел тавра ҫавӑрӑнман) ҫӑлтӑрсем вырнаҫса тухнӑ.За планетами расположились неподвижные (не вращающиеся вокруг Солнца) звезды.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Грексен астрономӗ Птоломей (70-мӗш е 77-мӗш ҫулта ҫуралнӑ, 147-мӗш ҫулта вилнӗ) хӑйӗн «Великое строение вселенной» ятлӑ сочиненинче геоцентрически текен системӑна ӑнлантарса панӑ (rе — грексен сӑмахӗ, ҫӗр тени пулать); ҫак системӑра вырӑнтан хускалман Ҫӗре вселеннӑй центрӗ туса хунӑ та, Хӗвел, Уйӑх, планетӑсемпе ҫӑлтӑрсем Ҫӗр тавра ҫавӑрӑнаҫҫӗ, тенӗ.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн пекех Ҫӗр хӑйӗн тӗнӗлӗ тавра талӑк хушшинче ҫавӑрӑннӑ чухне ҫӗр ҫинчи пур точкӑсем те ҫавракӑш тӑрӑх куҫса пыраҫҫӗ; планетӑсен центрӗсем Хӗвел тавра ҫавӑрӑнакан ҫула та, спутниксен центрӗсем планетисем тавра ҫавӑрӑнакан ҫула та ҫавракӑш тесе шутлама юрать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шурӑмпуҫ каррине сирсе ячӗ Хӗвел…
Хӗвелпе Пӗве // Мальвина Петрова. https://chuvash.org/lib/haylav/8135.html
Ҫырансем хӗснӗрен пӗчӗкленнӗ Пӗвен Мӗскӗнле пурнӑҫне чӗм кӗрет ирсерен: Кӑн-кӑвак кӗленче куҫӗнче ирӗлме Ӑнсӑртран тытӑнсан тӗлӗнтермӗш Хӗвел…
Хӗвелпе Пӗве // Мальвина Петрова. https://chuvash.org/lib/haylav/8135.html
1 секунда вӑл вӑтам хӗвел талӑкӗн 1/86400 пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ак паян хӗвел еплерех хӗртме тытӑнчӗ…
Пурнӑҫ — малалла // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 187–271 с.
Хӗвел тухиччен пуҫланса сӗм-тӗттӗмччен ҫапӑҫу пычӗ.
Вӑрҫӑ ахрӑмӗ // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 187–271 с.
— Пурӑнччӑр, савӑнччӑр, хӗвел ӑшши пурин валли те ҫитет, тӗнчен мулӗ те ҫителӗклех, — тетчӗ ватӑ ҫын.
Элекҫей мучи йӑмрисем // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 187–271 с.
— Ҫапла, хӗвел хӗртсе пӑхнӑ вӑхӑтра та чашлаттарса ҫумӑр ҫутарма пулать.
Элекҫей мучи йӑмрисем // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 187–271 с.
Хӗвел ҫулӗ чылай кӗскелнӗ халь.
Элекҫей мучи йӑмрисем // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 187–271 с.
— Э-э, эпир ӑна ирхине, хӗвел тухнӑ-тухман ӳкернӗччӗ, — аса илчӗ ача.
Хӑнасем // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 137–186 с.
Кушак Славикӑн утиял витнӗ кӑкӑрӗ ҫине, хӗвел ӑшшине, ларать.
Путевка // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 137–186 с.
Хупӑ куҫӗ те хӑвӑрт туять иккен хӗвел ҫутине.
Путевка // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 137–186 с.
Хӗвел тухса сарӑлнӑ-сарӑлманах тури урамра ларакан пысӑк пӳртӗн чӳречисем ҫине хӗрлӗрех ҫутӑ ӳкерет.
Путевка // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 137–186 с.
Питӗ тӗрӗс каларӑн: мир вӑл ачасене те, ҫитӗннисене те, ваттисене те сывлӑш пекех, хӗвел пекех кирлӗ.
Мир урокӗ // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 102–136 с.
Хӗвел тухиччен мотоциклӗ ҫине ларать те ҫур ҫӗр иртсен ҫеҫ анать ун ҫинчен, — тантӑшӗпе шӳтлерӗ Роза Степановна.
Чуну таса пулсан // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 102–136 с.
Хӑйӗн ӗмӗрхи ҫулӗпе хӗвел малаллах шӑвать.
VI // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 49–101 с.
Хӗвел тухса сарӑлсан, ачасем лашасен тӑллисене илме пуҫларӗҫ.
VI // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 49–101 с.