Корпус чувашского языка

Ӗҫленӗшӗн пирӗн таврари ҫынсен кӑмӑл-туйӑмӗнчен лайӑхрах награда ҫук.

И нет для нас лучшей награды за труд, чем улыбки и хорошее настроение окружающих.

Чун юрланӑ чухне // Венера КЛЮШНИКОВА. https://sutasul.ru/articles/kultura/2023 ... ne-3471478

Таврари тӗнче ҫине ырӑ кӑмӑлпа пӑхни пурнӑҫа лайӑх енне улӑштарасса шанать каччӑ.

Парень уверен, что позитивное отношение к окружающему миру меняет жизнь в лучшую сторону.

Хобби — алмаз тӗрри // Ирина ФОМИНА. https://sutasul.ru/articles/common_mater ... ri-3471362

Ҫакӑн пек курав ирттерни пухӑннисене черетлӗ хут чечексен илемӗпе пуянлӑхне, паллах, хамӑр таврари тӗнчене уҫма май панӑ.

Проведение такой выставки позволило присутствующим в очередной раз открыть для себя красоту и богатство цветов, и, конечно же, окружающего нас мира.

Чечексем пирӗн ӗмӗр тӑршшӗпех юнашар пыраҫҫӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/kultura/2023 ... ra-3466770

Таврари ҫынсем сире ӑмсанма пӑрахӗҫ, пачах тепӗр май, эсир вӗсемшӗн тӗлӗнмелли объект пулатӑр.

Окружающие перестанут вызывать у вас зависть, напротив, вы будете для них предметом искреннего восхищения.

42-мӗш эрнери гороскоп // Софья Савнеш. Чӑваш халӑх сайчӗ

Таврари ҫынсене пулӑшни пӗлтерӗшлӗ - ку сире те пулӑшӗ.

Важно помогать окружающим, это поможет и вам.

41-мӗш эрнери гороскоп // Софья Савнеш. Чӑваш халӑх сайчӗ

Тапса тӑракан вӑй-хала пӑхмасӑр таврари ҫынсемпе хутшӑну йӗркелӗр, чи кирлӗ ӗҫсене мала кӑларӑр - вара йӑлтах пулӗ.

Несмотря на нескончаемую энергию и уверенность, грамотно постройте ваши отношения с окружающими и расставьте приоритеты, тогда всё получится.

39-мӗш эрнери гороскоп // Софья Савнеш. Чӑваш халӑх сайчӗ

Таврари ҫынсене ревизи тӑвӑр, вӗсем сире кирлипе кирлӗ маррине хаклӑр.

Следует провести ревизию в отношениях с окружающими вас людьми, оцените, насколько важны ваши контакты.

39-мӗш эрнери гороскоп // Софья Савнеш. Чӑваш халӑх сайчӗ

3. Эсир хӑвӑр таврари вырӑна экскурсие кайӑр та унта ӳсекен йывӑҫ-курӑкпа паллашӑр.

3. Ознакомьтесь на экскурсии с растительностью окружающей местности.

Поляр ункинчен тропик патне самолетпа кайни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпир Ҫӗр ҫапла ҫавӑрӑннине туймастпӑр, мӗншӗн тесен пирӗнпе пӗрле пирӗн таврари ҫӗр ҫинче мӗн пурри пурте ҫавӑрӑнать: кил-ҫуртсем те, уйсем те, улӑхсем те.

Мы не замечаем этого вращения земли, потому что вместе с нами вращается все, что находится вокруг нас на земле — дома, поля, луга.

Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пирӗн таврари ҫурт-йӗрсем, сӑмахран пирӗн пӳртсем, колхоз кӗлечӗсем, сарайӗсем, йӗтемӗсем, выльӑх витисем пайтах ҫӗр йышӑнса тӑраҫҫӗ.

Довольно много земли вокруг нас занято различными постройками: жилыми домами, колхозными амбарами, сараями, скотными дворами.

Пирӗн шкул таврашӗнчи ҫӗрпе мӗнле усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Анчах хӑшпӗр чухне ҫӗр ҫийӗ таврари шайран 200 метртан ытларах та хӑпарса тӑрать.

Но бывает, что повышения поднимаются более 200 метров над окружающей поверхностью.

Ҫӗр ҫийӗн тӗрлӗ формисем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Самолет иртсе кайнӑ таврари вырӑнта мӗн пуррисене эсир «сӑртлӑ вырӑн» тесе ҫырнӑ картинкӑна пӑхса куртӑр.

С общим видом местности, над которой летел самолет, вы уже познакомились по картинке «Наша местность», приложенной к учебнику.

Топографи планӗ мӗн вӑл тата вӑл мӗншӗн кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

План ҫинче кунта таврари ҫӗр пичӗ хӑш тӗлте ҫӳлерех хӑпарнине, хӑш тӗлте айлӑммине кӑтартнӑ, ҫавӑнти ялсене, уй-хирсене, ҫарансене вӑрмансене, юханшывсене, ҫулсене, ӳкерсе паллӑ тунӑ.

На плане показано, где местность выше, где ниже, обозначены селения, поля, луга, леса, реки, дороги.

Топографи планӗ мӗн вӑл тата вӑл мӗншӗн кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫав план ҫине аэроплан вӗҫсе пыракан таврари вырӑна ӳкернӗ.

На нем изображена местность, над которой летит самолет.

Топографи планӗ мӗн вӑл тата вӑл мӗншӗн кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑвӑр таврари ҫӗр питне ҫакӑнта ҫырса кӑтартнипе танлаштарса пӑхӑр.

Сравните поверхность своей местности с поверхностью местности, только что описанной.

Сӑртран мӗн куратпӑр эпир // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫав ҫӳллӗ вырӑнтан сирӗ таврари ҫӗр пичӗ мӗнле формӑллине сӑнӑр, ҫынсем унпа мӗнле-мӗнле усӑ курнине пӑхӑр.

Наблюдайте на этой экскурсии: какую форму имеет поверхность вашей местности, как использована она людьми.

II. Ҫӗр ҫийӗн формисем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Халь ӗнтӗ хӑвӑр таврари япаласем те план ҫинче ӑҫта ӳкнине тупма йывӑр мар.

Теперь нетрудно найти на плане и те предметы, которые видны на местности.

Пӗр-пӗр вырӑнӑн планӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Таврари вырӑна лайӑх чухлас тесен, енсене тата япаласен хушшисем мӗн чухлине шутласа пӗлме, вырӑнти ҫӗршыв планӗпе усӑ курма вӗренмелле.

Для того чтобы хорошо разбираться в окружающей местности, надо уметь определять направления и расстояния, пользоваться планом местности.

Эпир мӗн пирки аташса кайрӑмӑр // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Таврари ҫӗршыва кашни ҫыннӑнах аван пӗлсе тӑмалла, кашниннех хӑй хӑш вырӑнта пурӑннине, таврара мӗн-мӗн пуррине лайӑх пӗлмелле, кирек хӑш ҫула та тупма пӗлмелле.

Каждый человек должен хорошо представлять себе окружающую местность, знать, в каком месте он живет, что находится вокруг него, уметь находить любую дорогу.

Эпир мӗн пирки аташса кайрӑмӑр // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ку сӑрт ҫинчен таврари вырӑнсем курӑнаҫҫӗ.

С которого видны были окрестности.

Эпир мӗн пирки аташса кайрӑмӑр // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.