Корпус чувашского языка

Шурӑ аяклӑ чакаксем ҫеҫ пӗр йывӑҫ ҫинчен тепӗр йывӑҫ ҫине сиккелесе ҫӳреҫҫӗ.

И только белобокие сороки бестолково скакали с дерева на дерево.

Чукпа Гек // Михаил Рубцов. Гайдар, Аркадий Петрович. Ман юлташсем: калавсем; вырӑсларан М. Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1953. — 158 с. — 105–140 с.

Ҫил йывӑҫсене пусса анать, вӗсен кашласа улакан сассине тӗрлӗ еннелле илсе каять, уншӑн кам улани пурпӗрех: йывӑҫ улать-и, этем тусӗ — йытӑ-и, е этемӗнчи усал тӑшманӗ — кашкӑр-и — улатӑр ҫеҫ.

А ветер нажимает на деревья и разносит их вой и стон, вовсе не зная, кому он служит; ему все равно, кто воет, дерево, собака — друг человека, или волк — злейший враг его, — лишь бы выли.

VII // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Вӑл йывӑҫӑн чи тӑррине, хыр турачӗпе чӑрӑш турачӗсем икӗ йывӑҫ хушшинче кӗпер пек пулнӑ вырӑна вырнаҫнӑ.

Он сел на самом верху, где сук сосны и сук ели сложились как мостик между двумя деревьями.

IV // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Ҫапла эпир Мускав ҫывӑхӗнчи тайгана ноябрь уйӑхӗнче кӑнтӑрла вунпӗр сехетрен тата икӗ сехетрен пуҫласа каҫчен пакшасем тытма ҫӳретпӗр, ҫав сехетсенче пакшасем хыр икеллисем ҫиеҫҫӗ, туратсем ҫинче ярӑнаҫҫӗ лайӑхрах апат шыраса пӗр йывӑҫ ҫинчен тепӗр йывӑҫ ҫине сиксе лараҫҫӗ.

Так мы в «подмосковной тайге» ходим за белками в ноябре до одиннадцати дня и от двух до вечера: в эти часы белки шелушат шишки на елках, качают веточки, роняют посорку, в поисках лучшей нищи перебегают от дерева к дереву.

Пакша // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 126-129 с.

Пакша курӑнасса кӗтсе тӑрас тесе, эпӗ ватӑ йывӑҫ айне тӑтӑм, вӑл йывӑҫ тиркӗ ӑшӗнчи пек пысӑк та ҫаврака шӑтӑкра ларать.

Старое дерево, под которым мне пришлось дожидаться, и стоит в широкой круглой яме, как в блюде.

Пакша // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 126-129 с.

Ҫӗр ҫине тата йывӑҫ тӗмӗсем ҫине тунӑ йӑвасем те ҫаплах ҫухалмаҫҫӗ: йывӑҫ тӗмӗсем ҫинчен ҫӗре ӳкнӗ кӑҫатӑ ҫӑмне шӑшисем тупаҫҫӗ те хӑйсен ҫӗр ӑшӗнчи йӑвисене илсе кӗреҫҫӗ.

Те же гнездышки, что на земле были сделаны и на кустах, тоже не пропадут; с кустов все лягут на землю, а на земле их мышки найдут и растащат остатки валенка на свои подземные гнезда.

Асатте кӑҫатти // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 111-114 с.

Атӑлӑн анлӑ сарӑлнӑ шывӗ ҫинче шыв илмен ҫӗрсем укҫа ҫаврашкисем пек курӑнаҫҫӗ, вӗсенчен пӗрисем ҫап-ҫара, теприсем ҫинче йывӑҫ тӗмӗсем е ҫӳлӗ йывӑҫсем ӳсеҫҫӗ.

На великом разливе Волги там и тут виднелись копеечки незалитой земли, иногда голые, иногда с кустарником, иногда с высокими деревьями.

Ҫӑлӑнӑҫ утравӗ // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 77–81 с.

Кӑткӑ ӗҫне пӗлес тесен нумайччен сӑнаса тӑмалла хӑйсен йӑви ҫумӗнчи йывӑҫ тӑрӑх кӑткӑсем чупса ҫӳренине эпӗ вӑрманта нумай курнӑ, анчах эпӗ ӑна тимлӗн сӑнаман: мӗне кирлӗ вӑл кӑткӑ йывӑҫ тӑрӑх мӗншӗн чупни, ӑҫта кайни!

Нужно долго наблюдать, чтобы понять муравьиное дело: много раз я наблюдал в лесах, что муравьи постоянно бегают по дереву, к которому прислонен муравейник, только я не обращал на это внимания: велика ли штука муравей, чтобы разбираться настойчиво, куда и зачем он бежит или лезет по дереву.

Кӑткӑсем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 73–74 с.

Ҫав ункӑ йывӑҫ хуппи тӑрӑх сӗткенсене хӑпарма май памасть, ҫавӑнпа та йывӑҫ хӑрма пултарать.

Колечко прекращало движение соков, и дерево неминуемо должно было погибнуть.

Кӑткӑсем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 73–74 с.

Уйра юр ирӗлет, анчах вӑрманта вӑл ҫӗр ҫинче те, йывӑҫ турачӗсем ҫинче те ҫаплах ирӗлмесӗр тачӑ хупланӑ минтер пек выртать, йывӑҫсем юр тыткӑнӗнче тӑраҫҫӗ.

В полях тает, а в лесу ещё снег лежит нетронутый плотными подушками на земле и на ветках деревьев, и деревья стоят в снежном плену.

Хӗрӳ сехет // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 72–73 с.

Эпӗ ҫиле хирӗҫ ҫав шурӑ кӗрпе сапнӑ ҫул тӑрӑх кайрӑм та акӑ мӗн куртӑм: икӗ чи пӗчӗкҫӗ кӑсӑя симӗс тӗклӗ, шурӑ мӑй ҫинче хура йӗр-йӗр курӑнса тӑраканскерсем, — типӗ йывӑҫ ҫинче сӑмсапа ӗҫлеҫҫӗ, ҫӗрӗк йывӑҫ ӑшӗнчен хӑйсене валли хуртсем кӑлараҫҫӗ иккен.

Я пошел на ветер по этой белой дорожке опилок и скоро увидел, что это две самые маленькие синицы, гайки, — сизые, с черными полосками на белых пухленьких щечках, — работали носами по сухому дереву и добывали себе насекомых в гнилой древесине.

Кӑсӑясем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 53–55 с.

Акӑ, сунарҫӑ вӑрманта ҫӳрет-ҫӳрет те, унӑн канас килет, вӑл пуртине пиҫиххи хушшинчен илет те ӑна йывӑҫ ҫине перет лартать, пурти ҫине сумкине ҫакать, хӑй йывӑҫ айне выртать.

 — Придет, бывает, охотник, захочется ему отдохнуть, он и воткнет топор в дерево и на топор сумку повесит, а сам ляжет под деревом.

Тилӗ ҫӑкӑрӗ // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 7–9 с.

Пирӗн ытти масарсем пекех, вӑл хурлӑхлӑн курӑнать: ун таврашӗнчи канавсем тахҫанах ҫеремпе витӗннӗ, сӑнсӑрланнӑ йывӑҫ хӗрессем тахҫан ӗлӗк сӑрланӑ ҫивиттисем айӗнче пуҫне пӗксе ҫӗрсе лараҫҫӗ, чул плитасем, такам аялтан тӗртнӗ пек, пурте вырӑнтан хускалнӑ; икӗ-виҫӗ ҫаралса юлнӑ йывӑҫ кӑшт кӑна сулхӑн параҫҫӗ, виле тӑприсем хушшинче сурӑхсем чарусӑррӑн ҫӳреҫҫӗ…

Как почти все наши кладбища, оно являет вид печальный: окружавшие его канавы давно заросли; серые деревянные кресты поникли и гниют под своими когда-то крашеными крышами; каменные плиты все сдвинуты, словно кто их подталкивает снизу; два-три ощипанных деревца едва дают скудную тень; овцы безвозбранно бродят по могилам…

XXVIII // Феофан Савиров. Тургенев И.С. Ашшӗсемпе ывӑлӗсем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 206 с.

Унта, леререх авӑ, эпӗ Гораций юратнӑ йывӑҫсене темиҫе йывӑҫ лартрӑм.

А там, подальше, я посадил несколько деревьев, любимых Горацием.

XX // Феофан Савиров. Тургенев И.С. Ашшӗсемпе ывӑлӗсем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 206 с.

Пирӗн дача улпутӑн икӗ колоннӑллӑ, икӗ лутра флигеллӗ йывӑҫ ҫуртӗнчеччӗ; сулахайри флигелӗнче обойсем тӑвакан пӗчӗкҫеҫ фабрикӑччӗ, эпӗ унта пӗрре мар кӗрсе курнӑ: ырхан та тӑрмаланчӑк ҫӳҫ-пуҫлӑ вунӑ ача йывӑҫ рычаксем ҫине сиксе хӑпараҫҫӗ те тӑватӑ кӗтеслӗ прессене пусараҫҫӗ, ҫапла вӗсем хӑйсен кӑптӑрмӑш кӗлеткисен йывӑрӑшпе тӗрӗллӗ хут листисем ҫапса кӑлараҫҫӗ.

Дача наша состояла из деревянного барского дома с колоннами и двух низеньких флигельков; во флигеле налево помещалась крохотная фабрика дешевых обоев… я не раз хаживал туда смотреть, как десяток худых и взъерошенных мальчишек в засаленных халатах и с испитыми лицами то и дело вскакивали на деревянные рычаги, нажимавшие четырехугольные обрубки пресса, и таким образом тяжестью своих тщедушных тел вытискивали пестрые узоры обоев.

I // Александр Артемьев. Тургенев И.С. Пиравйхи юрату: повеҫсем, калавсем, прозӑллӑ сӑвӑсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 176 с. — 3–63 с.

Лере, вӑрманта, йывӑҫ ҫумне лӑпчӑнса пытанма пулатчӗ, кунта уҫӑ вырӑнта-ҫке, кашни йывӑҫ хыҫӗнчех «лешсенчен» пӗри пытанса тӑма пултарать.

Там, в лесу, хоть за деревом можно было притаиться, а здесь он на открытом месте, и за каждым из этих деревьев мог стоять кто-нибудь из «тех».

Ҫирӗм тӑваттӑмӗш сыпӑк // Михаил Рубцов. Николай Бирюков. Чайка: роман; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 432 с.

Ҫӗр-амӑшӗнчен ҫирӗпрех тытӑнса тӑрсан — вӑл йывӑҫран пӑрӑнса каймасть, ӑна хӑйӗн, амӑшӗн сӗткенне парать, вара йывӑҫ тӳнмест.

Сильно за матушку-землю держатся — не предаст она, не отвернется, отдает деревцу материнские соки свои, и стоит деревцо.

Вуниккӗмӗш сыпӑк // Михаил Рубцов. Николай Бирюков. Чайка: роман; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 432 с.

Йывӑҫ ҫинчен йывӑҫ ҫине сиккелесе кайӑксем вӑрманти уҫланкӑ патне ҫитсе тухрӗҫ.

От дерева к дереву птицы добрались уже до большой поляны среди леса.

Вӑрман разведчикӗсем // Михаил Рубцов. Виталий Бианки. Йӗр тӑрӑх; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1952. — 107–116 с.

Кик! — тесе кӑшкӑркалать улатакка, пӗр йывӑҫ ҫинчен тепӗр йывӑҫ ҫине сиксе вӗҫсе.

Кик! — покрикивал дятел и перелетал с дерева на дерево.

Вӑрман разведчикӗсем // Михаил Рубцов. Виталий Бианки. Йӗр тӑрӑх; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1952. — 107–116 с.

Анчах эпир йывӑҫ лартатпӑр пулсан, ун тымарӗ тӑмлӑ тӑпра ҫине тӗреннӗ пулӗччӗ, унта ун валли ӗҫме-ҫиме сахал, эпир кӑларса лартакан пӗчӗк йывӑҫ имшеркке-ха, ӑна чирлӗ теме те пулать, мӗншӗн тесен ӑна куҫарса лартас умӗн кӑларнӑ чух тымарӗсене самаях ҫемҫетнӗ, пӑскаланӑ та.

Помоги переводом

IV. Ҫӑмӑлах та мар ӑна тӑвасси // Илпек Микулайӗ. Юрий Сотник. Курман-илтмен кайӑк; вырӑсларан Микулай Илпек куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 138–154 с.