Поиск

Шырав ĕçĕ:

ҫумӑр сăмах пирĕн базăра пур.

ҫумӑр (тĕпĕ: ҫумӑр) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Вара ҫав ҫумӑр пӗлӗтӗнчен шыв, ҫумӑр пулса, ҫӗр ҫине ӳкет.
Из туч вода падает на землю.

Тинӗсри шыв ӑҫта каять? // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Ҫав ҫумӑр пӗлӗтне ҫил тӗрлӗ ҫӗрелле илсе каять.
Тучи гонит ветром и разносит по земле.

Тӗтре ҫӳлӗрен ҫӳле хӑпарать те ҫумӑр пӗлӗчӗ пулса тӑрать.
Туман поднимается выше, и из тумана делаются тучи.

Ҫил пулмасан, шыв пур ҫӗрте ялан ҫумӑр ҫӑвӗччӗ, типӗ ҫӗрсем типсе хытса кайӗччӗҫ.
Если бы ветра не было, то где вода, там бы было больше воды, а земля вся бы пересохла.

Ҫил вӗрни мӗне кирлӗ? // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Ҫил ҫумӑр пӗлӗчӗсене, тӗрлӗ ҫӗре илсе кайса, ҫутарса ҫӳрет.
Ветер разносит тучи и поливает землю.

Ҫил пулмасан, пӑс ӑҫтан хӑпарнӑ, ҫавӑнтах ҫумӑр пулса ҫӑвӗччӗ: ҫырмасем ҫине, тинӗссем ҫине, шурсем ҫине ҫӑвӗччӗ; типӗ ҫӗрте — вӑрмансенче, хирсенче — тумлам та ӳкмӗччӗ.
Если бы ветру не было, пары не ходили бы, а собирались бы в тучи над водой и падали бы опять там, где поднялись; над ручьем, над болотом, над рекой, над морем был бы дождь, а на земле, на полях и лесах дождя бы не было.

Ҫав пӑс, ҫӳле хӑпарсан, сивӗнет те, ҫумӑр пулса, ҫӗр ҫине ҫӑвать.
Пар этот поднимается выше, и когда остынет наверху, то падает вниз каплями дождя.

Ҫавӑнпа калаҫҫӗ те: ҫумӑр хӗвелӗ хӗртсе пӑхать теҫҫӗ.
Так и говорят, что парит.

Пӑр, шыв, пӑс // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Ҫавӑнпа ҫумӑр ҫӑвас умӗн ӑшӑ пулать.
От них-то и тепло.

Вӑл пӑс сивӗнсе ҫумӑр пӗлӗчӗ пулать.
И охлаждаются в тучи.

Ҫумӑр тапраннӑ чух, сывлӑшра пӑс ҫӳрет.
А когда собирается дождь, то в воздухе ходят пары.

Ҫумӑр ҫунӑ чух шыв типсе пӑс пулать те, хӑй ӑшне сывлӑшри ӑшша туртса илет.
Когда идет дождь, то вода сохнет, испаряется и забирает в себя тепло.

Ҫавӑнпа ӗнтӗ ҫумӑр ҫунӑ чух ҫанталӑк сивӗрех пулать, ҫумӑр умӗн ӑшӑрах пулать.
От этого бывает холоднее, когда идет дождь, и теплее, когда собирается дождь.

Кунта та ҫавӑн пекех: пирӗншӗн пулсан ҫумӑр тин анчах тапранать, эрешменшӗн вӑл ҫӑвать.
А одетый не заметит ее, так и для паука идет дождь, когда для нас он только собирается.

Нӳр. I // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Эрешменӗн ҫумӑр ҫӑва пуҫланӑ ӗнтӗ.
Для паука уже идет дождь.

Ҫумӑр ҫумалла пулсан, эрешмен карти варринчен тухмасӑр хӗсӗнсе ларать.
Если паук сидит, забившись в середине паутины, и не выходит,— это к дождю.

Ӑшӑ шыва пӑс туса ҫӳле хӑпартмасан, нихӑҫан та ҫумӑр ҫумӗччӗ.
Оно подняло воду парами вверх, и без этого вода не падала бы книзу.

Ӑшӑ — хӗвелте // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Ҫумӑр пӗлӗчӗсем хускалаҫҫӗ; пӗрре вӗсем пӗр ҫӗре пуҫтарӑнаҫҫӗ, тепре тӗрлӗ ҫӗрелле саланса каяҫҫӗ, ҫиҫӗм ҫиҫе пуҫлать.
Поднимутся облака, станут сходиться и расходиться,— ударит молния.

Юр ӑшӑнса пусӑрӑна пуҫлать, ҫырмари пӑр йӑшса ҫӗкленет, тусем ҫинчен шыв юхса анать, шывран пӑс пулса ҫумӑр пӗлӗчӗ пулать те, ҫумӑр ҫӑвать.
Станет снег осаживаться, станет отдувать лед на реках, польется вода с гор, поднимутся пары из воды в облака, пойдет дождь.

— Вӑл ҫумӑр пӗлӗчӗ пекех салхуллӑччӗ, ӑна темскер, пит кӑмӑла килмен япала пӑшӑрхантарнӑ пулмалла.
— Он был мрачен, как туча, и, повидимому, его тревожило что-то весьма неприятное.

XIX сыпӑк // Феодосия Ишетер. Рид, Томас Майн. Пуҫсӑр юланут: роман / Майн Рид; вырӑсларан Ф. Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1949. — 412 с.

Страницы:

Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

Сайт:

Статистика