Новые
Атмосфера пусӑмне ҫапла шутласа кӑлараҫҫӗ, ртутӗн танлаштаруллӑ йывӑрӑшӗ 13,6 Г/см³, ҫавӑнпа та 1 см² урлӑ касӑмлӑ 76 см ҫӳллӗш вертикальлӗ тӑракан ртуть юпин йывӑрӑшӗ, ҫавӑн пекех тата атмосфера пусӑмӗ те, ҫапла пулать:
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кунта та тӗпӗнчен хӑпарнӑҫемӗн шӗвекӗн пусӑмӗ пӗчӗкленсе пынӑ чухнехи сӑлтавах пулать: ҫӳлелле пусса тӑракан сывлӑш сийӗ хӑпарнӑҫемӗн пӗчӗкленсе (ҫӳхелсе) пырать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Паскаль ҫакна кӑтартса панӑ: ҫӳлелле хӑпарнӑҫемӗн ртуть юпин ҫӳллӗшӗ ансах пырать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Атмосферӑн нормальнӑй пусӑмӗ вырӑнне вертикальлӗ тӑракан 76 см ҫӳллӗш ртуть йывӑрӑшӗ пуснине йышӑннӑ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑнпа та пӗр пусӑма, ртуть юпин пӗр-пӗр ҫӳллӗшне тивӗҫлӗскерне, условно атмосферӑн нормальнӑй пусӑмӗ вырӑнне йышӑннӑ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тӗрлӗ сехетсемпе кунсенче тата тӗрлӗ вырӑнсенче туса пӑхнӑ опытсем ҫакна кӑтартса параҫҫӗ: хӑйӗн йывӑрӑшӗпе атмосфера пусӑмне шайлаштаракан ртуть юпин ҫӳллӗшӗ тӗрлӗ тӗслӗхшӗн кӑштах тӗрлӗрех пулать иккен.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, атмосфера пусӑмне 1 см² тӗплӗ Торичелли трубкинчи вертикальлӗ ртуть юпин йывӑрӑшӗпе виҫеҫҫӗ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫаксем пурте ӗнтӗ атмосфера пусӑмӗ пур пирки ҫеҫ ҫав опытсенче пирӗн ӗҫ ҫавнашкал пулса пыни ҫинчен калаҫҫӗ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опыт тумашкӑн кирек те мӗн тачкӑш трубка илсен те, ӑна (трубки туллиех ртутьпа тулса лариччен) кирек мӗн чухлӗ чалӑштарсан та, опыт ртуть юпин вертикаль тӑрӑх илнӗ пӗр ҫӳллӗшнех кӑтартать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах та, сывлӑшсӑр пуҫне, ртутьпе сӗртӗнсе тӑракан урӑхла нимӗнле япала та ҫуккине кура, ҫак шайлаштаракан вӑй сывлӑш пусӑмӗн вӑйӗ ҫеҫ пулма пултарать; вӑл чашка ҫинчи ртуть ҫийӗ ҫине вертикальлӗ аялалла пусать, ртуть вара ӑна пур еннелле те, ҫавӑн пекех ртуть юпин тӗпӗ ҫине вертикальлӗ ҫӳлелле те, тикӗссӗн сапаласа сарать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ртуть юпи анмасть пулсан, ҫакна ӗнтӗ ҫакӑн пек кӑна ӑнлантарса пама пулать: унӑн аялти тӗпне унӑн йывӑрӑшӗпе пӗртан тата ӑна хирӗҫле май мӗнле те пулин вӑй тивет.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӳрнене хӑпӑтса илсен, ртуть мӗн чухлӗ те пулин анса, пӗр-пӗр ҫӳллӗшӗнче чарӑнса тӑрать; ртуть ҫийӗнче вара сывлӑшсӑр пушӑ пространство, Торичелли пушӑ вырӑнӗ тесе ят панӑскер, пулса юлать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Унтан унӑн уҫӑ вӗҫне пӳрнепе питӗрмелле те, ӑна, пуҫхӗрлӗ ҫавӑрса, ртуть тултарнӑ чашкӑна уҫӑ вӗҫӗпе аялла путармалла.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
1 м яхӑн вӑрӑмӑш пӗр вӗҫне шӑратса пӗтернӗ трубка илмелле те ҫак трубкӑна туллиех ртуть тултармалла.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Атмосфера пусӑмӗ пуррине пӗлмелли меле XVII ӗмӗр варринче Торичелли сӗннӗ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Сывлӑшӑн йывӑрӑш пур тата вӑл, шӗвек пекех, хӑйне тивекен пусӑма пур еннелле те тикӗссӗн сапаласа сарать; ҫавӑнпа та сывлӑш океанӗнче, шыв океанӗнчи пекех, аялалла аннӑҫемӗн пысӑкланакан, ҫӳлелле хӑпарнӑҫемӗн пӗчӗкленекен пусӑм пулмалла.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫӗр чӑмӑрне сывлӑш океанӗ — атмосфера хупласа тӑрать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
105. Атмосфера пусӑмӗ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
13. Ишсе ҫӳрекен япала мӗн тарӑнӑшне путасси шӗвекӗн танлаштаруллӑ йывӑрӑшӗнчен мӗнле килет?
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
12 Ишсе ҫӳрекен япалан йывӑрӑшӗпе хӗссе кӑларнӑ шӗвекӗн йывӑрӑшӗ хушшинче мӗнле ҫыхӑну пуррине асӑрхама пулать?
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.