Новые
Кире пуканӗн масси пӗчӗккӗ пулсан, вӑл куҫма тытӑнма пултарать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Мӗншӗн тесен калт туртсан вӑхӑт сахал каять, t нуле ҫывӑх пулать, Ft произведени те нуле ҫывӑх пулать, апла вара mv те кире пуканӗшӗн нуле ҫывӑх пулать; кире пуканӗн m масси пысӑк пулсан, унӑн v хӑвӑртлӑхӗ практика тӗлӗшӗнчен нульпе тан пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Мӗншӗн апла?
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑрт (калт) туртсан, аялти ҫип татӑлать, пукан пӗр хускалмасӑрах юлать; майӗпен туртсан, ҫӳлти ҫип татӑлать, пукан вара куҫма тытӑнать (ӳкет).
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Стойка айне ҫинҫе ҫиппе кире пуканӗ ҫакса хурар та ҫав кире пуканӗ ҫумне ҫавӑн пек ҫипех ҫакса ярар.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Иккӗмӗш законӑн формулине кӗрекен тӑватӑ величинан шайлашӑвне, качество енчен те пулсан, мӗнле сӑнавсемпе тӗрӗслеме пулать-ха?
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
х-па у величинасемшӗн единицӑсене х = 1 пулсан у = 1 пулмалла туса суйласа илсен, хутлаканни те k = 1 пулать, вара малта кӑтартнӑ пӗртанлӑха ҫакӑн пек тӗслӗ ҫырма пулать:
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пропорциональноҫӑн хутлаканнипе ҫакӑн пек чухне усӑ кураҫҫӗ: величинасем пӗр-пӗринпе пропорциллӗ иккенне, урӑхла каласан, пӗр величинана темиҫе хут ӳстерсен тепӗр величина та, малтанхипе ҫавӑн пек ҫыхӑнупа ҫыхӑнса тӑраканскер ҫавӑн чухлӗ хутах ӳснине — математикӑлла кӑтартмалла пулсан усӑ кураҫҫӗ, ҫапла акӑ, пӗр у величина тепӗр х величинапа турӗ пропорциллӗ пулсассӑн вара уйрӑм пӗлтерӗшсем валли тата вӗсене тивӗҫлӗ пӗлтерӗшсем валли ҫапла ҫырма пулать:
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
m массӑшӑн, v тата v₀ хӑвӑртлӑхшӑн тата t вӑхӑтшӑн виҫӗ единицисене йышӑнса хунӑ тесе шутласа, вӑйӑн единици тесе ҫакӑн пек вӑя: вӑхӑтӑн единицинче массӑн единици хӑвӑртлӑхне единицӑпа тан чухлӗ улӑштаракан вӑя йышӑнма пулать; вӑйӑн единицине ҫавӑн пек суйласа илсен, пропорциональноҫӑн хутлаканӗ единицӑпа тан пулса тӑрать; вара малта кӑтартнӑ пӗртанлӑх тата величинасен хуть те мӗнле пӗлтерӗшӗсемшӗн те ҫакӑн пек пулса тӑрать:
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак хутлаканнин числоллӑ пӗлтерӗшӗ формулӑри величинасене мӗнле единицӑсемпе виҫме шутланинчен килет.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
кунта к хутлаканни, пропорциональноҫӑн хутлаканӗ ятлӑскер.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ньютонӑн формулировкипе килӗшӳллӗрех пултӑр тесе, иккӗмӗш закона ҫакӑн пек пӗртанлӑхпа кӑтартас пулать:
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ку закона ҫакӑн пек пӗр танлӑх ҫырса кӑтартма пулать: Япала малтан хускалмасӑр тӑнӑ пулсан, пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Движени хисепӗ улшӑнни тивекен вӑйпа пропорциллӗ тата вӑл ҫав вӑй тивекен тӳрӗ лини маях пулса пырать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ньютон кӗнекинче механикӑн иккӗмӗш законне ҫакӑн пек сӑмахсемпе каласа панӑ:
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вӑй действине, унтанах тата — вӑй импульсне, япала хӑвӑртлӑхӗ улшӑннипе, урӑхла каласан, движени хисепӗ улшӑннипе палӑртаҫҫӗ; апла пулсан, паллах ӗнтӗ, вӑй импульсӗн пысӑкӑшӗ ҫинчен вӑл движени хисепне мӗн чухлӗ улӑштарни тӑрӑх чухлама пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑнпа япаласен взаимодействине ҫав взаимодействин вӑрахлӑхне шута илсе кӑтартса памашкӑн Ньютон уйрӑм величинапа, вӑй импульсӗ текенскерпе, пуҫласа усӑ курма тытӑннӑ та.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Рамӑри кӗленче ҫине пӳрнесемпе вӑрахчен пусса тӑрсан, ҫав кӗленчен инерцине ҫӗнтерсе, ӑна рамӑран кӑларса ӳкерме пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хытӑ вӗҫсе пыракан пуля кӗленчере пӗр ҫаврака шӑтӑк анчах туса хӑварать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хут листине калт туртсан — пуканӗ хӑй вырӑнӗнчех юлать, хут листи туртӑнса тухать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.