Новые
1951 ҫулта Советскинчи вӑтам шкултан вӗренсе тухсан ҫулталӑк хушши тӑван ялӗнчи вулав ҫурчӗн заведующийӗ пулса ӗҫлет.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Шкулта вӑл отличник пулнӑ, шашка-шахмат хӑмине те, конькипе йӗлтӗрне те хӑй аллипе ӑсталанӑ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Николай ҫемьери асли пулнӑ, ун хыҫҫӑн тата пилӗк ача ҫуралнӑ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Ялӗ, ытти нумай-нумай тури чӑваш ялӗ пекех пысӑках марскер, ҫӗр килтен те сахалтарахскер, ун чухне Советски районне кӗнӗ, район центрӗ шутланакан Советски (Шӑмат) ялӗ Ҫухраран виҫӗ-тӑватӑ ҫухрӑмра вырнаҫнӑ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Николай Антонович Мартынов (паспорт тӑрӑх — Антонов; Мартынов — ашшӗ хушаматӗнчен илнӗ псевдоним) 1933 ҫулхи февралӗн 20-мӗшӗнче хальхи Етӗрне районне кӗрекен Ҫухра ялӗнче ҫуралнӑ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Вирьялла калаҫакансем шӑпах кинемисем пулни те ӑнсӑртран мар, паллах: ӗлӗкрен-авалтан килекен йӑла-йӗркене, нерӗс-сипете, традицисене, ҫав шутра, вырӑнти чӗлхе хӑйне евӗрлӗхӗпе уйрӑмлӑхӗсене те, ватӑсем, кинемисемпе мучисем упраса пыраҫҫӗ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Тури чӑваш чӗлхин таппипе янравӗ те вӑйлӑ сисӗнет Мартынов прозинче, хӑшпӗр персонажӗсене вара вӑл тӳрремӗнех вирьялла калаҫтарать: «Пурнӑҫ урапи» повеҫре — Мавра кинеми, «Урпашра та вутчуль пур» повеҫре — Малян кинеми.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Ярабаев, Наснар Ҫерушӗ, Палтай (Балдаев) Кавӗрли, Чураш Сантӑрӗ, Ямаш Ваҫҫи т.ыт.те.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Геройсен хушамачӗсем те тӑван тавралӑхпа: Шӑмат, Етӗрне, Муркаш, Элӗк, Чутай тӑрӑхӗсемпе тачӑ ҫыхӑннӑ, вӗсем чылай чухне вирьял тӑрӑхӗнчи ял ячӗсенчен йӗркеленӗскерсем: Изамбаев, Испуханов, Исмендеев, Шемердянов, Юванов, Юрмейкейкин.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Хайлавсенчи ял-хула, шыв-шур ячӗсене те чӑн пурнӑҫран илсе кӑшт ҫеҫ улӑштарать ҫыравҫӑ, е хушӑран, улӑштармасӑр, ҫаплипех хӑварать: Сӑр, Выл, Ункӑ, Юрпаш (Урпаш), Мӑчташ (Мӑчкаш), Кӑрмӑш, Чикме, Автанкасси (Автанҫырми), Ирҫекасси (Ирҫе), Сетмен (Этмен), Хурамал, Чурашкасси.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Чӑн та, Николай Мартынов хайлавӗсенче тӑван тавралӑх, тӑван кӗтес, тӑван кил сӑнарӗсем пысӑк вырӑн йышӑнаҫҫӗ, вӗсенчи ӗҫ-пуҫ та чылай чух вӑл е ку ҫын тӑван килӗнчен уйрӑлнипе е, ытларах чух, тӑван килне таврӑннипе пуҫланаҫҫӗ, е тата таҫта аякра пӑчӑхса антӑха пуҫланӑ чун тӑван кӗтесре ҫӗнӗрен сывлӑш ҫавӑрса ярать, пурнан пурнӑҫӗ ҫине ҫаврӑнса пӑхса малалла пурнас хевтине тупать.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Прозаикӑн иккӗмӗш кӗнекине хакланӑ май В. Нишер ҫапла ҫырать: «Николай Мартынов произведенийӗсенче Сӑр, Выл тӑрӑхӗсем питӗ ӳкерчӗклӗн, сӑнарлӑн куҫ умне тухса тӑраҫҫӗ».
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Ҫав вӑхӑталлах ҫырнӑ тепӗр статйинче критик Н. Мартынов хайлавӗсенчи геройсем пурнӑҫри пек пулнине, писатель ҫынсен хутшӑнӑвӗсене, этем чун-чӗрин вӑрттӑн хусканӑвӗсене тарӑннӑн кӑтартса пама пултарнине, унӑн пысӑках мар хайлавӗсен чуна пырса тивес асамлӑ вӑйӗ пысӑк пулнине, вӗсем ҫамрӑк прозаиксемшӗн лайӑх тӗслӗх пуласса асӑрхать.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Литература критикӗсемпе тӗпчевҫисем хушшинче Н. Мартынов талантне чи малтан асӑрхаса тивӗҫлӗн хаклакан Ю. Артемьев пулнӑ: ҫыравҫӑн «Урпашра та вутчуль пур» ятпа тухнӑ иккӗмӗш кӗнекине (ку кӗнеке авторӑн — «Этем илемӗ» пӗрремӗш кӗнеки хыҫҫӑн ҫирӗм ҫултан тин кун ҫути курнӑ) тишкерсе вӑл чӑваш писателӗсен йышне тепӗр пултаруллӑ ҫыравҫӑ хушӑннине палӑртать.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
ХХ ӗмӗрӗн иккӗмӗш ҫурринчи чӑваш прозин чи паллӑ тӗпчевҫисенчен пӗри Г. Федоров та Н. Мартынов калавӗ-повеҫне яланах Хв. Уяр, А. Артемьев, Ю. Скворцов, В. Игнатьев пултарулӑхӗпе пӗр шая лартса тӗпченӗ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Ҫав ҫулах «Ялавӑн» 9-мӗш номерӗнче пичетленнӗ некрологра журнал редколлегийӗ Николай Мартынов чӑваш ҫыннин чун-чӗрине ӑста сӑнарласа кӑтартакан талантлӑ ҫыравҫӑ пулнине палӑртать.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
«Хветӗр Уяр, Александр Артемьев, Юрий Скворцов прозаиксем пекех, Николай Мартынов пысӑк чыса тивӗҫлӗ», — текен сӑмахсемпе вӗҫленет ҫак уйрӑлу сӑмахӗ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Акӑ, сӑмахран, 2000 ҫулхи июль уйӑхӗнче, ҫыравҫӑ вилнӗ хыҫҫӑнах, «Хыпар» хаҫатра пичетленнӗ уйрӑлу сӑмахӗнче В. Станьялпа А. Тимофеев (Ыхра) Николай Мартынов сӑпайлӑхне, тирпейлӗхне, ӗҫченлӗхне аса илсе писателӗн «Хӗллехи ӑшӑ» повеҫӗнчи тӗп геройӑн, Малян ятлӑ ватта юлнӑ хӗрӗн, сӑнарӗнче чӑн чӑваш характерӗ сӑнланнине, Малян Нарсписен, Саламписен, Укахсен ретӗнчи сӑнар пулнине палӑртаҫҫӗ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Чӑваш прозине тӗпчекенсем ун ятне яланах пӗрремӗш ретри писательсен хушшине лартаҫҫӗ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.
Тӗрлӗ сӑлтава пула унӑн ячӗ, ытти хӑш-пӗр ҫыравҫӑпа танлаштарасан, тен, ытлашши анлӑ сарӑлман пулӗ, анчах литературӑна юратакансем, ӑнланакансем Мартынов пултарулӑхне хӑть те хӑҫан та пысӑка хурса хакланӑ, ун кӗнекисене юратса вуланӑ.
Саланнӑ саманара нитне ҫухатмасӑр хӑтлӑх шыранӑ писатель // Борис Чиндыков. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 3-8 с.