Корпус чувашского языка

Карта ҫине пӑхсан, эсир ҫакна куратӑр: Кавказӑн Хура тинӗс хӗррипе выртакан вырӑнсен сарлакӑшӗ пур ҫӗрте те пӗр пек мар.

Если посмотрите на карту, то вы увидите, что ширина Кавказского побережья не везде одинакова.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Уйрӑм пӗччен хуҫалӑх вырӑнне халӗ пур ҫӗрте те колхозсем.

Вместо единоличного хозяйства всюду колхозы.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ епле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӳлерехре, ҫумӑр нумайрах ҫунӑ ҫӗрте, ҫулҫӑллӑ йывӑҫсем курӑнаҫҫӗ: юман, каврӑҫ, бук тата тӗрлӗрен йывӑҫ тӗмӗсем нумай.

Выше, где выпадает больше влаги, появляются лиственные деревья: дуб, ясень, бук, много кустарников.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пур ҫӗрте те вырӑс ҫарӗсем тӑнӑ.

Повсюду стояли русские войска.

Октябрьти социализмлӑ Аслӑ революциччен пушӑ хирсен зонинчи халӑх мӗнле пурӑннӑ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пур ҫӗрте те узбексен ялӗсем сапаланса лараҫҫӗ.

Повсюду были раскиданы селения узбеков.

Тухӑҫлӑ ҫӗр айлӑмӗнче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем пӗр-пӗр ҫӗрте кӗтӳ кӗтме юрӑхлӑ вырӑн тупаҫҫӗ те унта кӗҫҫе юртӑсем лартаҫҫӗ, вара выльӑх курӑка ҫисе пӗтериччен ҫавӑнта пурӑнаҫҫӗ.

Выберут где-нибудь подходящий участок в степи, установят войлочные палатки и живут здесь, пока скот не выест траву.

Типӗ ҫеҫенхирсенче пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑшпӗр ҫӗрте хӗвел ҫуттипе тӑварлӑ кӳлӗсем ҫуталса выртаҫҫӗ.

Местами блестели на солнце соленые озера.

Типӗ ҫеҫенхирсенче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пур ҫӗрте те столовӑйсем, кухньӑсем, ача сачӗсем, яслисем уҫнӑ.

Всюду столовые, фабрики-кухни, детские сады, ясли.

Ӗлӗкхипе хальхи Донбасс // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Машинӑсем хӑйсемех улӑма силлесе тӑнӑ ҫӗрте татти-сыпписӗр аялалла улӑм анса тӑрать.

По огромным самотрясам молотилок непрерывно струится обмолоченная солома.

Ҫеҫенхирте тырӑ вырса пуҫтарнӑ чух // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пур ҫӗрте те ҫӗнӗ ҫулсем хывнӑ.

Повсюду проложены новые дороги.

Ҫеҫенхирте тырӑ вырса пуҫтарнӑ чух // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Унта пур ҫӗрте те тенӗ пекех машинӑсемпе ӗҫлеҫҫӗ: машинӑсемпе сухаласа акаҫҫӗ, тыррине те машинӑсемпех пуҫтарса кӗреҫҫӗ.

Вся работа в них — вспашка, посев и уборка урожая — ведется машинами.

Совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирте ялхуҫалӑхӗ мӗнле ҫӗнелсе пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав темиҫе пиншер километр тӑсӑлса выртакан ҫеҫен-хирте пур ҫӗрте те ҫиелте темӗн хулӑмӑш хура тӑпра выртать.

Вся эта тянущаяся на тысячи километров степь покрыта мощным пластом чернозема.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑш-хӑш ҫӗрте тырӑ вырма та тытӑннӑ.

В некоторых местах уже началась уборка урожая.

Вӑрмансен зонинчен хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирелле // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем тавра ҫав-ҫавах тырӑ акнӑ тӳрем уй талккӑшӗ сарӑлса выртать, хӑшпӗр ҫӗрте пӗчӗк тӗмӗсем курӑнкалаҫҫӗ.

А вокруг них все то же ровное, местами слегка всхолмленное пространство хлебных полей.

Вӑрмансен зонинчен хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирелле // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Юлашки вӑхӑтра нумай ҫӗрте тулӑ акма пуҫланӑ.

В последнее время во многих местах стали сеять пшеницу.

Ялхуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑшпӗр ҫӗрте шурлӑхсем хушшинчи утравсем ҫинче чухӑн ялсем ларкаланӑ.

Кое-где на островках среди болот ютились нищие деревеньки.

Ленин Шатури // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав машинӑсем ССР Союзӗн тӗрлӗ ҫӗрте ҫӗнӗрен туса лартакан заводсемпе электростанцисем валли кирлӗ.

для оборудования заводов, электростанций, строящихся в различных местах СССР.

Хутӑш вӑрмансен зонинче промышленность епле ӳссе пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пур ҫӗрте те йывӑҫ — Двина хӗррисене хӑмасем, пӗренесем купаласа тултарнӑ; иртсе каякан ютҫӗршыв парохочӗсем ҫинче те хӑма таврашӗ темӗн ҫӳллӗш купаланса выртать.

Лес всюду— доски и бревна загромождают берега Двины; лес лежит высокими постройками на проходящих иностранных судах.

Архангельск порчӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кирек ӑҫталла пӑх — пур ҫӗрте те вӗҫӗ-хӗррисӗр вӑрман склачӗсем: тачка пӗренесене темӗн пысӑкӑш купасем туса купаласа хунӑ, хӑмасене ҫӳллӗ купала-купала лартнӑ, тӑррине ҫӑмӑл ҫивиттисем витнӗ.

Куда ни взглянешь — всюду бесконечные лесные склады: толстые бревна сложены огромными штабелями, распиленные доски лежат высокими строениями, прикрытые легкими крышами.

Архангельск порчӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑш-пӗр ҫӗрте ун пек ҫулсем темиҫе ҫӗр километр тӑршшӗ тӑсӑлса кайнӑ ӗнтӗ.

В некоторых местах они протянулись уже на сотни километров.

Тайгари ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.