Корпус чувашского языка

Сӑмах май асӑнсан, хам ҫӗршыври ҫынсем ҫинчен каласа панисене аса илнӗ хыҫҫӑн, эпӗ халӗ вӗсен ҫитменлӗхӗсене ҫав териех шеллесе сыхланине, хам ҫӗршыв ҫыннисен пурнӑҫӗпе йӑлисене лайӑх енчен ҫутатса пама тӑрӑшнине уҫҫӑнах туйса илме пуҫларӑм.

Впрочем, вспоминая сейчас все, что я говорил о моих соотечественниках, я с удовольствием вижу, насколько я щадил их недостатки и как настойчиво старался изобразить их жизнь и нравы в самом выгодном освещении.

Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

Чӑнкӑ тӑвайккинелле пыракан ҫула уйӑхпа ҫӑлтӑрсем ҫутатса тӑчӗҫ.

Луна и звёзды освещали им дорогу, бегущую по крутому склону.

Тунтикун, декабрӗн ҫирӗм улттӑмӗшӗнче, Эмиль Катхультра пысӑк тӑкак туни, Коямнадиршӑ кашкӑр шӑтӑкне кӗрсе ӳкни // Галина Матвеева. Линдгрен А. Лённебергӑри Эмиль мыскарисем: повесть; чӑвашла Г.А. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2018. — 203 с.

Ун ҫине пӑхсан, эпӗ кулмасӑр чӑтаймарӑм, мӗншӗн тесен ун куҫӗсем куҫлӑх витӗр мана пӳрте икӗ чӳрече витӗр ҫутатса тӑракан тулли уйӑх пекех туйӑнчӗҫ.

Взглянув на него, я не мог удержаться от смеха, ибо сквозь очки глаза его казались похожими на полную луну, когда она светит в комнату в два окошка.

Иккӗмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

Патруль салтакӗсенчен пӗри ӑна тӗксем фонарьпе ҫутатса пӑхса, императора честь те паман.

один из которых, осветив его тусклым фонарем, не отдал даже чести императору.

V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Ракетӑсем, ҫӳлелле ҫӗр е икҫӗр метра хӑпарса, парашютпа анса пынӑ, пӗтӗм таврана ҫап-ҫутӑ ҫутатса тӑнӑ.

Поднявшись вверх на сто-двести метров, они медленно спускались на парашютах, ярко освещая местность.

Окопсем, пралук, пулеметсем // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.

Ҫаксем пичкене аяккарах куҫарса лартаҫҫӗ те Семенов пӗчӗк хунарпа ҫутатса шӑтӑка кӗрсе каять.

Отодвинули бочку, и Семенов с фонариком полез в дыру.

Юлашки переходра // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Чугун ҫул тӑрӑх вӗсен тӗлӗпе пӗр хутчен ҫула тӗрӗслекен нимӗҫ салтакӗсем аллисенчи хунарӗсемпе ҫутатса иртеҫҫӗ, анчах пирӗн минӑна асӑрхаймаҫҫӗ вӗсем.

Один раз мимо них по полотну прошли немецкие солдаты-путеобходчики с фонарями в руках, но нашей мины они не заметили.

Шерепе // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Пирӗн самолет ялти ҫуртсем ҫийӗн ҫӗмӗрттерсе вӗҫсе иртнине, вӑл хӑйӗн фарисен ҫуттипе пӗтӗм тавралӑха ялтӑрах ҫутатса, площадка ҫине ярӑнса анса ларнине курсан, ялти ҫынсем те чиксӗрех савӑнса ӳкнӗ.

Не было конца восторгам и жителей села, когда самолет пронесся над крышами их домов и плавно сел на площадку, ярко освещая все вокруг светом своих фар.

Уяв // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Лампин ҫутти, турӑша аран ҫутатса, унӑн ылтӑнланӑ пуҫкӑшӑлӗ ҫинче йӑлтӑртатнӑ.

Огонек лампадки чуть озарял икону и золоченый венчик.

VI // Петӗр Хусанкай. Телешов Д.Н. Типшар: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 56 с. — 8–56 с.

Тӗн кӗнекисенче ак мӗн каланӑ: ҫӑлтӑрсене Ҫӗр питне ҫутатса тӑма турӑ тунӑ, тенӗ.

В религиозных книгах говорится: звезды созданы богом, чтобы освещать Землю.

Ҫӑлтӑрлӑ тӳпе ӳкерчӗкӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Куратӑн ӗнтӗ пирӗн Хӗвел тавралӑха епле лайӑх ҫутатса тӑрать!

Ты видишь, какое светлое наше Солнце, как хорошо освещает оно мировое пространство!

Плутон // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ҫапла ҫутатса тӑракан Уйӑх питне сасартӑк темӗнле мӗлке хуплама тытӑнать.

И вдруг на сияющую поверхность Луны неизвестно откуда надвигается мрачная тень.

Уйӑх тӗттӗмленни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Тӗттӗмлӗх ҫав тери ҫӑра пирки баржӑсем те курӑнмаҫҫӗ, фонарьсем ҫутатса тӑракан тӗтӗм пек пӗлӗтсем тӗлӗнче мачта вӗҫӗсем ҫеҫ курӑнаҫҫӗ.

Тьма так плотна, что барж не видно, видишь только освещённые огнями фонарей острия мачт на фоне дымных туч.

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Факчӗсем — тӗрӗс, анчах вӗсене ҫутатса параканӗ эпӗ мар пек, калавӗ хам ҫинчен ҫырнӑскер мар пек.

Факты — правдивы, а освещение их сделано как будто не мною, и рассказ идёт не обо мне.

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Мӗншӗн ҫавӑн пек шут тунине эпӗ «Случай из жизни Макара» ятлӑ калавра ҫутатса пама тӑрӑшрӑм.

Я пробовал описать мотив этого решения в рассказе «Случай из жизни Макара».

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Сӑнӗ унӑн шӗвӗр сӑмсаллӑ, кайӑкӑнни пек, ӑна хускалман пысӑк куҫсем ҫутатса тӑраҫҫӗ.

Лицо у нее остроносое, птичье, его освещают большие, неподвижные глаза.

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Деренков лавки скопец-улшуҫӑ ҫурчӗ ҫумне туса лартнӑ лутра ҫуртра вырнаҫса тӑратчӗ; лапкаран пӗр алӑк пысӑк пӳлӗме илсе кӗретчӗ, ӑна килхушинелле пӑхакан чӳрече вӑйсӑррӑн ҫутатса тӑратчӗ, ҫав пӳлӗм хыҫӗнче кухня пурччӗ, кухня хыҫӗнче икӗ стена хушшинче вырнаҫнӑ тӗттӗм ҫенӗкре, кӗтесре, чӑлан пурччӗ те, ҫавӑнта вара унӑн «сиенлӗ» библиотеки пытанса тӑратчӗ.

Лавка Деренкова помещалась в низенькой пристройке к дому скопца-менялы; дверь из лавки вела в большую комнату, ее слабо освещало окно во двор; за этой комнатой — продолжая ее — помещалась тесная кухня; за кухней в темных сенях, между пристройкой и домом, в углу прятался чулан, и в нем скрывалась злокозненная библиотека.

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Унӑн чунӗ, ҫамрӑклӑхӑн чи ҫутӑ сӑрӗсемпе илемленнӗскер, пурӑнӑҫа паха шӳтсемпе, лайӑх юрӑсемпе, ҫынсен йӑлисемпе хӑнӑхӑвӗсенчен ҫивӗччӗн кулнипе, пурӑнӑҫ тӗрӗсмарлӑхӗсем ҫинчен хӑюллӑ сӑмахсем каланипе ҫутатса тӑратчӗ.

Душа его, окрашенная яркими красками юности, освещала жизнь фейерверками славных шуток, хороших песен, острых насмешек над обычаями и привычками людей, смелыми речами о грубой неправде жизни.

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Тупӑ ҫулӑмӗ каллех урама ҫутатса илнӗ.

Вспышка осветила улицу.

Ҫирӗм виҫҫӗмӗш сыпӑк // Иван Васильев. Рысс Е. Хӗрача ашшӗне шырать: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 140 с.

Аякри тупӑ ҫулӑмӗ вӗсене ҫутатса илнӗ.

Очередная вспышка осветила их.

Ҫирӗм виҫҫӗмӗш сыпӑк // Иван Васильев. Рысс Е. Хӗрача ашшӗне шырать: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 140 с.