Корпус чувашского языка

Анчах торфа чугун ҫулпа турттарса ҫӳрени тупӑшлӑ мар — турттарма вагон ытла нумай кирлӗ.

Но невыгодно перевозить его по железной дороге — слишком много нужно вагонов.

Ленин Шатури // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Чугун ҫул тӑрӑх вара ҫав торф Мускав тата ытти промышленноҫлӑ центрсене кайнӑ.

И пошел торф по железной дороге в Москву и другие промышленные центры.

Ленин Шатури // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӗтернӗ вӑрмансем, типӗтнӗ шурлӑхсем вырӑнне ялсемпе хуласем, фабрикӑсемпе заводсем ӳссе ларнӑ, пур еннелле те чугун ҫулсем тӑсӑлса выртнӑ.

На месте сведенных лесов и осушенных болот возникли селения и города, заводы и фабрики, протянулась во все стороны сеть железных дорог.

Хутӑш вӑрмансен зони мӗнле улшӑннӑ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Иккӗшӗ тата тайгана урлӑ май каҫса каяҫҫӗ: вӗсенчен пӗри Ленинград — Мурманск, тепри Вологда-Архангельск чугун ҫулӗ.

Другие две пересекают тайгу поперек: 1) Ленинград — Мурманск и 2) Вологда — Архангельск.

Тайгари ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тайга витӗр виҫӗ пысӑк чугун ҫул линийӗ тухать.

Три крупные железнодорожные линии проходят через тайгу.

Тайгари ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӗчӗк ялсенче, чугун ҫулсемпе шоссе ҫулӗсенчен аякра, якутсен ӗлӗкхи майлӑ тунӑ юртисем халӗ те пур-ха.

В маленьких якутских поселках, вдали от железных и шоссейных дорог, еще сохранились старые якутские юрты.

Выльӑх ӗрчетсе тата ҫӗр ӗҫлесе пурӑнакан якутсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑл хуласене пурне те тенӗ пекех чугун ҫулсем е юханшывсем тӑрӑх лартса тухнӑ.

Почти все города расположены вдоль железных дорог или по рекам.

Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Унсӑр пуҫне, тундрӑра урӑх чугун ҫул ҫук.

Больше железных дорог в тундре нет.

Тундрӑри ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑл паян Раҫҫей агрологистикӑна, транспорт инфратытӑмне аталантарнине, пропуск меслетне — чугун ҫулсен пӗрлӗхне — анлӑлатнине, тинӗс порчӗсен, элеваторсен тата продукци упрамалли терминалсен хӑватне ӳстернине палӑртнӑ.

Он отметил, что сегодня Россия развивает агрологистику, транспортную инфраструктуру, расширяет пропускную способность железных дорог, увеличивает мощности морских портов, элеваторов и терминалов хранения продукции.

Агропромышленноҫ комплексне аталантарасси пирки Путин комментари тунӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/yal-khu-al-k ... un-3471336

Касса хӑртнӑ вӑрмансен тата ӗмӗрхи ҫеҫенхирсен вырӑнӗнче пысӑк хуласем, ялсем, темиҫе пин фабрика, завод пулса тӑнӑ, уйхирсем, садсем, парксем сарӑлса выртаҫҫӗ, пур еннелле те чугун ҫулсем тӑсӑлса каяҫҫӗ.

На месте вырубленных лесов и первобытных степей выросли огромные города и селения, тысячи заводов и фабрик, раскинулись поля, сады, парки, протянулись во всех направлениях железные дороги.

Ҫурҫӗр енчи вӑтам тӑрӑхра ҫӗршыв пуянлӑхӗпе епле усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Чугун ҫул икӗ енӗпе уй-хирсем инҫетелле тӑрса юлаҫҫӗ.

По обе стороны полотна вдаль убегали поля.

Уй-хир варрипе // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпир чугун ҫулпа пыратпӑр.

Мы ехали по железной дороге.

Уй-хир варрипе // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Чугун ҫулсем тата нумайрах.

Еще гуще стала сеть железных дорог.

Поляр ункинчен тропик патне самолетпа кайни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пур еннелле те чугун ҫулсем каяҫҫӗ, вӗсем тӑрах поездсем хӑвӑрт чупаҫҫӗ.

Во всех направлениях тянутся линии железных дорог, и по ним быстро бегут поезда.

Поляр ункинчен тропик патне самолетпа кайни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хуласенчен чугун ҫулсем тӑсӑлса каяҫҫӗ.

От городов тянутся линии железных дорог.

Поляр ункинчен тропик патне самолетпа кайни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Чугун ҫул тума рабочисене ҫапла пуҫтарнӑ.

Так набирались рабочие для постройки железной дороги.

Негр ялне аркатни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Африкӑра чугун ҫулсем тунӑ ҫӗрте, вӑрманта каучук кӑларнӑ ҫӗрте, плантацисенче вӑй ҫитейми ӗҫе ӗҫлесе, негрсем темиҫе вунӑ пин пӗтнӗ.

Десятки тысяч негров погибли в Африке на стройке железных дорог, на добыче каучука в лесу, от непосильного труда на своих угнетателей.

Тропик тӑрӑхӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ епле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсем шӑрӑх ҫӗрти халӑхсене плантацисенче, чугун ҫулсем тунӑ ҫӗрте, каучук кӑларнӑ ҫӗрте, йывӑр япаласене турттарнӑ ҫӗрте ирӗксӗр ӗҫлеттереҫҫӗ.

Они силой заставляют население жарких стран работать на плантациях, на постройках железных дорог, добывать каучук, переносить тяжести.

Тропик тӑрӑхӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ епле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Чугун ҫул ҫине юр хывса лартасран шитсем лартса тухаҫҫӗ.

Для защиты железнодорожного пути от снежных заносов устанавливают особые щиты.

Мӗнле ҫанталӑк пулассине малтанах пӗлтерни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Колхозсене, совхозсене радио тӑрӑх ҫуркуннепе кӗркунне шӑнсем пуласси ҫинчен, ҫулла ҫумӑрсем пуласси ҫинчен пӗлтереҫҫӗ, чугун ҫул ҫинче ӗҫлекенсене — юр хытӑ тултарасси ҫинчен, тинӗсре ҫӳрекенсене, пулӑҫсене, ҫил-тӑвӑл пуласси ҫинчен систереҫҫӗ.

Колхозы и совхозы по радио узнают об ожидаемых весной и осенью заморозках, летом — о дождях; железнодорожники — о снежных заносах; моряки, летчики и рыбаки — о предстоящих бурях.

Мӗнле ҫанталӑк пулассине малтанах пӗлтерни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.