Корпус чувашского языка

Эпир ту каҫҫи патнеллех хӑпарса ҫитетпӗр.

Мы поднимаемся на самый перевал.

Урал тӑвӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Поезд хулленрех кайма тапратрӗ, вӑл чӑнкӑ ту айккипе тавралла ҫаврӑнса ҫӳлелле хӑпарса пырать.

Поезд замедлил ход, тянется вдоль крутого склона, описывает полукруг.

Урал тӑвӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав ҫарансем ҫийӗпе эпир нумай кайрӑмӑр, пӗрмай ҫӳлелле хӑпарса пыратпӑр.

Долго мы шли по этим лугам, поднимаясь все выше и выше.

Кавказ тӑвӗсем хушшинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тата ҫӳлерехре ту ҫинчи ҫарансем ешереҫҫӗ, тата ҫын хӑпармалла мар чулсӑртсем пит чӑнкӑн ҫӳлелле хӑпарса тӑраҫҫӗ.

Еще выше зеленели высокогорные луга, и круто вздымались стены неприступных скал.

Кавказ тӑвӗсем хушшинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Эпир Кавказри чи пысӑк пӑрлӑх ҫине хӑпарса пӑхма шут тытрӑмӑр.

Мы решили подняться на один из самых больших ледников Кавказа.

Кавказ тӑвӗсем хушшинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӳллӗ тусен тӑррисем хура пӗлӗтсенчен те ҫӳле хӑпарса тӑраҫҫӗ.

Высоко за облака поднимаются вершины высоких гор.

9. Тусем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ун тӗлӗнче Кавказ тӑвӗсем ҫӳлелле хӑпарса тӑраҫҫӗ.

Над ним высятся Кавказские горы.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи вырӑнта тусем пит ҫӳле хӑпарса тӑраҫҫӗ, вӗсем ӑна ҫурҫӗрти сивӗ ҫилсенчен пит аван хӳтӗлесе тӑраҫҫӗ.

Над побережьем высоко вздымаются горы — прекрасная защита от северных холодных ветров.

Кавказӑн Хура тинӗс хӗрри // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ял вӗҫнелле ҫӳле хӑпарса ҫитес тесен, ансӑр чул картлашкасем тӑрӑх пӗр пӳрт ҫинчен тепӗр пӳрт ҫинелле хӑпарса пымалла.

Чтобы взобраться наверх поселка, приходится взбираться с крыши на крышу по узким каменным лесенкам.

Крымра тинӗс хӗрринче пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑл ҫекӗл пек йӗпесемпе йывӑҫран ҫаклана-ҫаклана тӑррине ҫитех хӑпарса каять те пӗтӗм йывӑҫа хӑйӗн тӗксӗм-симӗс тӗслӗ хытӑ ҫулҫисемпе витсе лартать.

С помощью особых прицепок плющ взбирается на вершины деревьев и сплошь покрывает их своими жесткими темнозелеными листьями.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Унта-кунтах хир чӑххисем кӗтӗвӗ-кӗтӗвӗпе ҫӳлелле вӗҫе-вӗҫе хӑпарса каяҫҫӗ.

То тут, то там вспархивают стаи куропаток.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тем пысӑкӗш ледокол пӑр уйӗ ҫинелле хӑпарса каять те, ӑна пусса, пӑра аркатса тӑкать.

Громадный ледокол всей тяжестью налезает на ледяное поле, он давит его и раскалывает ледяную массу.

Ледокол Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океан тинӗсӗсем тӑрӑх ҫӳрени // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсем ҫӳллӗ пӑр тӑрне хӑпарса кайнӑ.

Поднялись на гребень высокой льдины.

Эскимоссем кайӑка ҫӳрени // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Арҫынсем ҫинҫе пальмӑсем ҫине хӑпарса, ылттӑнла курӑнакан пулса ҫитнӗ финиксене татса ҫӳлтен пӑраха-пӑраха пачӗҫ.

Мужчины взбирались по тонким стволам пальм и сбрасывали нам сверху спелые золотистые финики.

Пушхирте // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Часах тусан каплана-каплана ҫӳлелле ҫӗкленсе хӑпарса кайрӗ те хӗвеле хупласа хучӗ.

Скоро целые клубы пыли поднялись в воздухе и закрыли солнце.

Пушхирте // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Анчах кӑнтӑрла тӗлнелле хӗвел ҫӳллӗрен ҫӳле хӑпарса пырать те, унӑн пайӑркисем вара хытӑран хытӑ хӗрте пуҫлаҫҫӗ.

Но к полудню солнце поднимается все выше и выше, и лучи его греют все сильнее и сильнее.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пире Хӗвел тухса, пӗлӗт тӑрӑх хӑпарса каллех аннӑн туйӑнать.

Наоборот, нам кажется, что солнце восходит, поднимается на небе и снова заходит.

Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Унӑн темиҫе рет ҫаврашка чӳречелле, хуп-хура аякки пристаньрен ҫӳлелле хӑпарса тӑрать.

Высоко над пристанью поднимается его черный борт с несколькими рядами круглых окошек.

Европӑран Америкӑна // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Нумай ҫӗрте тӳремлӗх хӗррипе тусем чул хӳмесем пек ҫӳлелле катмарӑн хӑпарса тӑраҫҫӗ.

Во многих местах по окраинам равнины высокими стенами поднимаются каменные громады гор.

ССР Союзӗн ҫӗр ҫийӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл пӗрре хум тӑрне хӑпарса каять, тепре аяла чӑмать те ҫӳҫентерсе ярать.

Он то взбирался на гребень волн, то так глубоко нырял, что дух захватывало.

Тинӗс // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.