Корпус чувашского языка

— Ху упа пек, чуну — мулкачӑнни, — тӑрӑхларӗ унран Тамара.

Помоги переводом

10 // Владимир Кузьмин. Владимир Кузьмин. Виҫӗ юман: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1986. — 144 с.

— Вӗлеретӗн вӗт, упа.

Помоги переводом

10 // Владимир Кузьмин. Владимир Кузьмин. Виҫӗ юман: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1986. — 144 с.

Ҫамрӑксем нумай тытӑнса тӑмаҫҫӗ ҫак упа шӑтӑкӗнче, пӗр яхӑн ӗҫлеҫҫӗ те пӑрахса каяҫҫӗ.

Помоги переводом

5 // Владимир Кузьмин. Владимир Кузьмин. Виҫӗ юман: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1986. — 144 с.

Тертлене-тертлене шӑтӑк уҫрӗ, тусан, кӑвакарнӑ утӑ, шӑши шӑршипе чӑххӑмлатса шала, упа пек, кӗрсе выртрӗ.

Помоги переводом

Телейсӗрскер… // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Нумаях та пулмасть Игарка строителӗсем хӑйсен палатки умне кӑвайт хумасӑр тата хурал тӑратмасӑр выртса та ҫывӑрайман: ҫӗрле яланах упа пырса тапӑнма пултарнӑ.

Еще недавно строители Игарки не могли спать без костров и сторожей у палатки: ночью всегда можно было ждать нападения медведя.

Игарка — полярти порт // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Нумаях та пулмасть «вӑрман хуҫи» — ҫӑмламас упа ҫеҫ ҫӳренӗ вырӑнсенче пысӑк ялсем, хуласем ӳссе лараҫҫӗ.

И там, где еще недавно бродил мохнатый «хозяин лесов» — медведь, расположены большие селения и города.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

«Шыв хӗрринче упа йӑвисем пур пулмалла», тесе шухӑшлать Мира, чӗтрекен пӑлансене хӑваласа.

«Наверное медвежьи гнезда на берегу», — думает Мира, подгоняя вздрагивающих оленей.

Ӗнер куҫса ҫӳренӗскер рабочи пулса тӑрать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Чӑтлӑхсенче вӑрманта хӑмӑр упа пурӑнать, вӑл ӳсентӑранпа, ҫырласемпе тӑранса пурӑнать тата чӗрчунсене тытса ҫиет.

В лесной чаще живет бурый медведь; питается он растениями, ягодами и животными.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӗр шур упа ҫеҫ хутран-ситрен пушӑ пӑр хирӗнче ҫӳрекелет.

Только белый медведь иногда пройдет по ледяной пустыне.

Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океан // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Шурӑ упа.

Белый медведь.

Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океанра пурӑнакан чӗрчунсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, хура упа ами тата унӑн ҫури Анкориджри АЗС ҫывӑхӗнчи ҫӳп-ҫап бакӗсенче апат-ҫимӗҫ шыранӑ.

По данным газеты, самка черного медведя и ее детеныш искали пропитание в мусорных баках около АЗС в Анкоридже.

Аляскӑри упасем фургонри пончикпа 20 минут хӑналаннӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/36072.html

Аляскӑра икӗ упа Krispy Kreme пончиксем кӑларакан американ компанийӗн фургонне кӗрсе ҫӗр ытла пылак ҫимӗҫ ҫисе янӑ.

На Аляске два медведя пробрались в фургон американской компании по производству пончиков Krispy Kreme и съели больше сотни сладостей.

Аляскӑри упасем фургонри пончикпа 20 минут хӑналаннӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/36072.html

Упа пек пӗччен ан пурӑн.

Помоги переводом

XXIV сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.

Тахӑш самантра вӑрмантан упа килсе тухнӑ та пӗр ӗне ҫине тапӑннӑ.

Помоги переводом

Упа кӗтӳри ӗне ҫине тапӑннӑ // Юрий СНЕГОПАД. https://ursassi.ru/news/%D0%9F%C4%83%D1% ... nn-3428546

Ӗнер, сентябрь уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Мелеуз районӗнчи Сергеевка ялӗ ҫывӑхӗнче упа чутах кӗтӳре ҫӳрекен ӗнене туртса ҫурман.

Помоги переводом

Упа кӗтӳри ӗне ҫине тапӑннӑ // Юрий СНЕГОПАД. https://ursassi.ru/news/%D0%9F%C4%83%D1% ... nn-3428546

Уҫӑлса ҫӳренӗ чухне «Ҫӑмламас йытӑ», «Чее тилӗ», «Вӑрманти упа патӗнче», «Мулкачсемпе сунарҫӑ» хускануллӑ вӑйӑсем вылянӑ.

На прогулке играли в подвижные игры: «Лохматый пёс», «Хитрая лиса», «У медведя во бору», «Зайцы и охотник».

Тӗнчере чӗрчунсем нумай // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/v-rent/2023- ... ay-3375417

Ҫавӑнпа та «Али паттӑр», «Упа хӑлха», «Аван», «Типӗ ҫырма паттӑрӗ» евӗр тата ытти паттӑр юмахӗсене кӗнекене кӗртмерӗмӗр.

По вышеназванным причинам мы не включили в книгу тексты «Али-батыр», «Медвежье ухо», «Аван», «Батыр суходола» и другие подобные сказки.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

— «Патша хӗрӗ», «Кӗсре ывӑлӗ», «Пӑхӑр упа» тата «Яшкалӑх паттӑр» (Д. Месарош кӗнекинчен);

— «Дочь царицы», «Сын кобылы», «Медный медведь», «Яшкалыхбатыр» (из книги Д. Месароша);

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ку юмахсем 301 А сюжетрисен йышӗнчех, шутсӑрах уйрӑлса тӑмаҫҫӗ: ҫулпа пынӑ чух паттӑр урӑх паттӑрсене (Ту паттӑр, Йывӑҫ паттӑр, хӗвел ывӑлӗ Хӗветке, упа ывӑлӗ Утаман, Ҫил паттӑр т. ыт. те) тӗл пулать те малалла вӗсемпе пӗрле каять.

Данные сказки особо не отличаются от сказок с сюжетом 301 (3-я группа): по дороге батыр встречает других батыров (Ту-батыр, Йывысьбатыр, сын солнца Хветке, сын медведя Удаман, Силь-батыр и др. ), и они вместе продолжают путь.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Упа ҫури пек лутака та патвар, куҫӗсем чакӑр, сӑмси пысӑк, чышкисем халех тукмак пек.

Помоги переводом

1 // Леонид Агаков. Агаков, Л. Я. Суя телей: сатирӑлла калавсем; худож. В. Агаков. - Шупашкар: КПСС Чӑваш обкомӗн издательстви, 1975. — 64 с. — 34–50 с.