Поиск

Шырав ĕçĕ:

уйӑхӑн (тĕпĕ: уйӑх) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Уйӑхӑн курӑнман тепӗр пайӗнче ҫынсем пурӑннӑ пулсан, пирӗн вӗсене шеллеме кӑна тиветчӗ: тӳпери нумай ҫӑлтӑрсем хушшинче ҫемҫе кӑвакрах ҫутӑпа илемлӗн ҫутатакан тулли Ҫӗр чӑмӑрне вӗсем нихӑҫан та кураймаҫҫӗ-ҫке-ха!
Если бы на невидимом полушарии Луны были жители, их пришлось бы пожалеть: ведь им никогда не удавалось бы видеть это великолепное зрелище — светящуюся мягким голубоватым светом полную Землю на черном небе, покрытом множеством звезд!

Уйӑха тӗпчесе сӑнани // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Уйӑхӑн Хӗвелпе ҫуталса тӑракан пайӗнче ҫав тери шӑрӑх!
И какая жара царит на освещенной солнцем половине Луны!

Вара ҫак ӳкерчӗксене майлаштарса пӗрлештермелле те Уйӑхӑн Ҫӗр ҫинчен пӑхса курӑнман тепӗр ҫурчӑмӑр карттине тумалла.
Потом объединить все эти снимки вместе — и получится карта невидимого с Земли полушария.

Унта Уйӑхӑн тепӗр енӗ Хӗвелпе ҫуталнӑ вӑхӑтра вӗҫсе кайса нумай ӳкерчӗксем тумалла.
Надо слетать туда, когда оно будет освещено солнцем, и сделать много фотографических снимков.

Ҫулҫӳреврен таврӑннӑ хыҫҫӑн вӗсем Уйӑхӑн курӑнман енӗ те курӑнакан енӗ пекех тесе каласа пачӗҫ.
Вернувшись из путешествия, географы сообщили, что невидимое полушарие Луны походит на видимое:

Географсем пӗчӗк ракетӑпа Уйӑхӑн курӑнман ҫур чӑмӑрне вӗҫсе кайрӗҫ; ку пӗчӗк ракета автомат-ракета корпусӗнче пулнӑ.
Географы слетали на невидимое полушарие Луны в маленькой ракете, которая до того пряталась в углублении корпуса ракеты автомата.

Пире ҫак ансат майпа шутлани Уйӑхӑн ҫулталӑкра вунвиҫӗ талӑк кӑна пулнине кӑтартса пачӗ.
Простой расчет показал нам, что в целом году только тринадцать лунных суток.

Уйӑх ҫинче // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ҫак Уйӑхӑн пӗр талӑк тӑршшӗ ҫӗр ҫинчи ҫирӗм тӑхӑр талӑкпа танлашать.
И продолжительность этих лунных суток — двадцать девять с половиной земных.

Уйӑхӑн тепӗр енне, урӑхла каласан, кутӑн енне, халиччен пӗр ҫын та курман, эпир кӑна, унӑн пӗрремӗш сӑнавҫисем, ҫавӑнта пулатпӑр, мӗншӗн тесен пирӗн капитан унта пулма ӗмӗтленет.
Другую сторону Луны, ее затылок, не видел еще никто из людей, и мы окажемся первыми ее исследователями, так как наш капитан намерен побывать на ней.

Эсир Уйӑх карттипе паллашнӑ: ҫак карттӑ астрономсем сӑнакан Уйӑхӑн ҫур пайӗ кӑна.
Вы знакомы с лунной картой: это карта только одной половины Луны, которую наблюдают астрономы.

Тӳпере ҫӗнӗ Уйӑх ҫурла пек кӑна йӑлтӑртатса курӑннӑ чухне Уйӑхӑн ытти Хӗвел ҫутатман пайӗ кӗл тӗслӗрех палӑрать.
Во время новолуния, когда молодой месяц появляется на небе в виде тонкого блестящего серпа, вся остальная, не освещенная Солнцем часть Луны светится чуть заметным нежным серебристым сиянием.

Мӗн вӑл ҫӑлтӑр, мӗн вӑл планета? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Тӗрессипе каласан, Уйӑхӑн Хӗвелтен илнӗ ҫутине каялла ӳкерес хӑвачӗ вӑйсӑр, вӑл Хӗвелтен 437 пин хут сахалтарах ҫутатать.
А на самом деле у Луны отражательная способность маленькая. Лунный свет в 437 тысяч раз слабее солнечного.

Уйӑхӑн пӗр кӗтесси йывӑҫ турачӗсене пырса перӗннӗ.
Луна коснулась краем верхушек деревьев.

Вунсаккӑрмӗш сыпӑк // Иван Васильев. Рысс Е. Хӗрача ашшӗне шырать: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 140 с.

Хӑш чухне вӗсем пӗтӗм тӳпене хупӑрласа илнӗ, хӑш чухне сайралса сапаланнӑ, вара ҫӑлтӑрсем мӑч-мӑч туса курӑнкаланӑ е уйӑхӑн пӗр кӗтесси ыйхӑллӑ ҫӗр ҫине ҫутатса илнӗ, Кольӑна полицейскисен ура сассисем илтӗнессӗн, вӗсен йӑпшӑнса килекен мӗлкисем курӑнассӑн туйӑннӑ.
Порой они заволакивали все небо, порой расходились, и тогда мелькали одинокие звезды или край луны освещал сонную землю; Коля ждал, что услышит шаги полицейских или увидит крадущиеся фигуры.

Вуннӑмӗш сыпӑк // Иван Васильев. Рысс Е. Хӗрача ашшӗне шырать: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 140 с.

Уҫланкӑра уйӑхӑн тӗксӗм ҫуттинче, темӗнле чӗрчун тӑнӑ — те пысӑк кашкӑр, те тата мӗнле те пулсан хӑрушӑ чӗрчун.
Освещённое лунным, неверным светом, на полянке стояло животное — не то огромный волк, не то что-то ещё более страшное.

Иккӗмӗш сыпӑк // Иван Васильев. Рысс Е. Хӗрача ашшӗне шырать: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 140 с.

Унӑн кӗрен ҫутисем уйӑхӑн ачаш та шурӑрах ҫути ҫинче уҫҫӑнах палӑрса тӑраҫҫӗ.
Его багряные отсветы ярко выделялись среди нежных и бледных отсветов луны.

XXVII сыпӑк // Никита Волков. Стиветсон, Р.Л. Мул утравӗ: роман / вырӑсларан Н.Волков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1940. — 168 с.

Уйӑхӑн пӗрремӗш кунӗ ҫитсен, эпӗ ун патне хӑй пама килӗшнӗ укҫана ыйтма пырсан, вӑл сӑмсипе ҫеҫ шӑхӑратчӗ те ман ҫине сиввӗн пӑхатчӗ.
Когда наступало первое число и я обращался к нему за обещанным жалованьем, он только трубил носом и свирепо глядел на меня.

I сыпӑк // Никита Волков. Стиветсон, Р.Л. Мул утравӗ: роман / вырӑсларан Н.Волков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1940. — 168 с.

Пӗрре вӑл мана айккинерех ҫавӑтса кайрӗ те, эпӗ «хӑрах ураллӑ моряк курӑнмӗ-ши тесе икӗ куҫпах пӑхса тӑрсан», тата вӑл килнине курсанах ун ҫинчен хӑйне пӗлтерсен, вӑл мана кашни уйӑхӑн малтанхи кунӗнчех тӑватшар пенс кӗмӗл укҫа тӳлеме пулчӗ.
Однажды он отвел меня в сторону и пообещал платить мне первого числа каждого месяца по четыре пенса серебром, если я буду «в оба глаза смотреть, не появится ли где моряк на одной ноге», и сообщу ему сразу же, как только увижу такого.

Уйӑхӑн вара улшӑнса кайма сӑлтавӗ пулман, Витя.
А с луной ничего не могло случиться, Витенька.

Тӑххӑрмӗш сыпӑк // Олимпиада Таллерова. Криштоф Е.Г. Ҫу уйӑхӗ — экзамен умӗнхи вӑхӑт: повесть. Вырӑсларан О. Таллерова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 144 с.

Уйӑхӑн вӑйсӑр ҫути, хӗрача пичӗ тӑрӑх шуса, е ун питҫӑмартисем ҫине ӳкет, е унӑн тикӗс те таса ҫамкине хурлӑн карӑнса тӑракан куҫ харшийӗсене ҫутатать.
А слабый блик луны, двигаясь по ее лицу, надает то на гладкий лоб с напряженно раздвинутыми бровями, то на щеку.

Тӑваттӑмӗш сыпӑк // Олимпиада Таллерова. Криштоф Е.Г. Ҫу уйӑхӗ — экзамен умӗнхи вӑхӑт: повесть. Вырӑсларан О. Таллерова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 144 с.

Страницы:

Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

Сайт:

Статистика