Корпус чувашского языка

Ҫав хушӑрах вӑл шурлӑхсенче пысӑк пуянлӑх — темӗн чухлӗ торф запасӗ выртнӑ.

А между тем, они таили в себе большое богатство — громадные запасы торфа.

Ленин Шатури // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав зонӑри темӗн чухлӗ фабрикӑсемпе заводсене татти-сыпписӗр ӗҫлемешкӗн топливо нумай кирлӗ.

Много топлива нужно для того, чтобы непрерывно работали ее многочисленные фабрики и заводы.

Хутӑш вӑрмансен зонинче промышленность епле ӳссе пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Горький хулинче темӗн пысӑкӑш автомобиль завочӗ ӳссе ларчӗ.

Вырос автомобильный завод-гигант в городе Горьком.

Хутӑш вӑрмансен зонинче промышленность епле ӳссе пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кунта ҫӗнӗрен темӗн пысӑкӑш заводсем турӗҫ тата киввисене ҫӗнетсе, ҫӗнӗ йышши машинӑсем лартрӗҫ.

Здесь было выстроено и переоборудовано много крупнейших заводов.

Хутӑш вӑрмансен зонинче промышленность епле ӳссе пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Темӗн пысӑкӑш ҫӗнӗ гигант заводсем ӳссе ларчӗҫ.

Выросли громады новых заводов-гигантов.

Хутӑш вӑрмансен зони мӗнле улшӑннӑ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Темӗн пысӑкӑш вӑрман лаптӑкӗсем тӗппипех пӗтсе ларнӑ.

Огромные площади леса исчезли.

Хутӑш вӑрмансен зони мӗнле улшӑннӑ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Калинин хули патӗнче торф шурлӑхӗсен темӗн пысӑкӑш лаптӑкӗ сарӑлса выртать.

У города Калинина раскинулось огромное пространство торфяных болот.

Самолет ҫинчен епле курӑнать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пур ҫӗрте те йывӑҫ — Двина хӗррисене хӑмасем, пӗренесем купаласа тултарнӑ; иртсе каякан ютҫӗршыв парохочӗсем ҫинче те хӑма таврашӗ темӗн ҫӳллӗш купаланса выртать.

Лес всюду— доски и бревна загромождают берега Двины; лес лежит высокими постройками на проходящих иностранных судах.

Архангельск порчӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кирек ӑҫталла пӑх — пур ҫӗрте те вӗҫӗ-хӗррисӗр вӑрман склачӗсем: тачка пӗренесене темӗн пысӑкӑш купасем туса купаласа хунӑ, хӑмасене ҫӳллӗ купала-купала лартнӑ, тӑррине ҫӑмӑл ҫивиттисем витнӗ.

Куда ни взглянешь — всюду бесконечные лесные склады: толстые бревна сложены огромными штабелями, распиленные доски лежат высокими строениями, прикрытые легкими крышами.

Архангельск порчӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Темӗн чухлӗ фабрикӑсемпе заводсенче хӑма, фанера, хут тӑваҫҫӗ; йывӑҫ пӑрахӑҫӗсенчен — уксус, спирт туса кӑлараҫҫӗ.

На многочисленных фабриках и заводах изготовляются доски., фанера, бумага; из древесных отбросов —уксус, спирт.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кунта ҫӗр айӗнчен тупакан усӑллӑ япаласем те темӗн чухлех.

Среди полезных ископаемых есть железные и медные руды, золото, удобрения для полей.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав темӗн хулӑмӑш тӑвар сийӗ выртнӑ вырӑнтан инҫе мар ҫӗр айӗнче ҫӗркӑмрӑкпе фосфорит сийӗсем пур.

Недалеко от этих мощных залежей солей находятся залежи каменного угля и фосфоритов.

Березники // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Совет Союзӗнче тайга темӗн пысӑкӑш ҫӗр лаптӑкӗ йышӑнса тӑрать.

Тайга занимает в СССР огромное пространство.

Вӑрман хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Лена шывӗн вӑта ҫӗрти тата анатри юхӑмӗ тӑрӑх икӗ енӗпе те темӗн пысӑкӑш ҫӗр лаптӑкӑшӗнче якутсем пурӑнаҫҫӗ.

По обеим сторонам среднего и нижнего течения Лены на большом пространстве живут якуты.

Выльӑх ӗрчетсе тата ҫӗр ӗҫлесе пурӑнакан якутсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тайгара темӗн тӗлӗнмелле «у-ху-ху-у» тесе улани янӑраса кайрӗ.

В тайге раздался вой какого-то чудовища: «у-гу-гу-у».

Ӗнер куҫса ҫӳренӗскер рабочи пулса тӑрать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ӗлӗк темӗн аслӑш чӑтлӑх вӑрмансем витӗр ҫӳремелли пӗртен пӗр ҫул — юханшывсем ҫеҫ пулнӑ.

Реки и речки были раньше единственными дорогами в лесных дебрях.

Тайгара пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тайгара темӗн тӗрлӗ чӗрчунсем те пур.

Животный мир тайги богат и разнообразен.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Нумай ҫӗрте тайгара ҫӳреме те май ҫук: пур ҫӗрте те ӳкнӗ йывӑҫсем урлӑ-пирлӗ купаланса выртаҫҫӗ, темӗн пысӑкӑш чул куписем выртаҫҫӗ, час-часах тата путлӑхлӑ шурсем тӗл пулаҫҫӗ.

Во многих местах тайга непроходима: повсюду навалены деревья, нагромождены глыбы камней, часто встречаются болотистые топи.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Эпир опытлӑ станцин тутӑ пӑланӗсен кӗтӗвӗсемпе вӗсен темӗн чухлӗ пӑрушӗсене тата йытӑ ӗрчетмелли городока куртӑмӑр; опытлӑ станци ҫумӗнче пысӑк уй-хир сарӑлса выртать.

Мы видели стада сытых оленей опытной станции и множество их телят и городок для собаководства; возле опытной станции расстилалось большое поле.

Нарьян-Мар — ненецсен хули // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тундрӑра темӗн пысӑкӑш ҫӗр лаптӑкӗсенче талккӑшпех ягель ӳсет.

Которым покрыты огромные пространства тундры.

Ненецсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.