Корпус чувашского языка

— Патшанӑн хӗр[ӗсе]не ҫлентен хӑтарнипе савӑнса чан ҫапаҫҫӗ, — терӗ тит.

— Радуются, что царских дочерей от змеев спасли.

2. [Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 55-61 с.

Патшанӑн та вара ӑна ирӗксӗрех наградӑсем памалла пулнӑ.

И царь вынужден был награждать.

VII сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Халӗ патшанӑн сӑлтавӗ пулать — ҫапӑҫмасӑрах Мускава тӑшман аллине пани главнокомандующие вырӑнтан кӑларма хӑех те ҫителӗклӗ пулнӑ.

Теперь у него будут для этого объяснения — сдача Москвы без боя сама по себе достаточна для смещения главнокомандующего.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Кашкӑр ҫакна илтет те, хӗпӗртесе, арӑслан патне пырать: «Тилӗ сана нимӗн вырӑнне те хумасть, патшанӑн сывлӑхне пӗлес тесе, сан патна пӗрре те кӗрсе пӑхмарӗ», — тесе элекле пуҫлать.

Вот волк обрадовался случаю и стал пред львом оговаривать лисицу: — Она, — говорит, — тебя ни во что считает, ни разу не зашла царя проведать.

Арӑслан, кашкӑр тата тилӗ // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Вӑл каланӑ: «Кучум пек вӑйлӑ патша тӗнчере те ҫук. Унӑн Сибирь хули тӗнчере чи пысӑк хула. Вӑл хулара халӑх, выльӑх-чӗрлӗх пӗлӗт ҫинчи ҫӑлтӑр пек йышлӑ. Кучум патшанӑн ҫарӗ хисепсӗр нумай, ӑна пӗтӗм тӗнчери патшасем пӗрле тытӑнсан та ҫӗнес ҫук», — тенӗ.

Говорит: «Кучум первейший царь на свете. Город его Сибирь — самый большой город на свете. В городе этом, говорит, людей и скотины столько, сколько звезд на небе. А силы у Кучума-царя счету нет, его все цари вместе не завоюют».

Ермак // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Лешӗ каланӑ: «Эпӗ Таузик, хамӑр Кучум патшанӑн чури: вӑл мана ҫак хулара пуҫлӑх туса хучӗ», — тенӗ.

Он говорит: «Я Таузик, я своего царя Кучум а слуга и от него начальником в этом городе».

Ермак // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Инди ҫӗрӗнче пӗр патшанӑн ылтӑн ҫӳҫлӗ хӗр пулнӑ.

В Индии была одна царевна с золотыми волосами.

Ылтӑн ҫӳҫлӗ патша хӗрӗ // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Кашни патша ҫуралмассерен унччен малтан пурӑннӑ патшанӑн патшалӑхӗ йӑвана пуҫлать.

С рождением каждой из них начинало падать царство прежней.

4 // Николай Сандров, Владимир Садай. Чернышевский, Николай Гаврилович. Мӗн тумалла?: роман; вырӑсларан Николай Сандров, Владимир Садай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 495 с.

1. Халӗ калакан сӑмахра чӑн хакли ҫакӑ: пирӗн Аслӑ Священникӑмӑр Ҫӳлти Патшанӑн аслӑ пуканӗнчен сылтӑм енне ларнӑ; 2. Вӑл этем туман, Ҫӳлхуҫа пултарнӑ таса вырӑнта, чӑн кӗлӗ чатӑрӗнче, кӗлтуса тӑрать.

1. Главное же в том, о чем говорим, есть то: мы имеем такого Первосвященника, Который воссел одесную престола величия на небесах 2. и есть священнодействователь святилища и скинии истинной, которую воздвиг Господь, а не человек.

Евр 8 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

32. Арета патшанӑн Дамаскри халӑха пӑхса тӑракан пуҫлӑхӗ мана тытасшӑн Дамаск хулине хурал тӑратрӗ; мана вара кунтӑ ӑшне лартса чӳречерен кӑларса хӳме тӑрӑх антарса ячӗҫ те, эпӗ унӑн аллинчен хӑтӑлтӑм.

32. В Дамаске областной правитель царя Ареты стерег город Дамаск, чтобы схватить меня; и я в корзине был спущен из окна по стене и избежал его рук.

2 Кор 11 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

Акӑ ҫав ҫулпа пӗр Эфиопи ҫынни — хайран, Эфиопири хӗрарӑм патшанӑн Кандакийӗн улпучӗ, унӑн мӗнпур пурлӑхне пӑхса тӑраканскер, Иерусалима Турра пуҫҫапма пынӑскер — 28. таврӑннӑ, вӑл, урапи ҫинче ларса пыраканскер, Исаия пророк кӗнекине вуласа пынӑ.

И вот, муж Ефиоплянин, евнух, вельможа Кандакии, царицы Ефиопской, хранитель всех сокровищ ее, приезжавший в Иерусалим для поклонения, 28. возвращался и, сидя на колеснице своей, читал пророка Исаию.

Ап ӗҫс 8 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

1. Авраам ывӑлӗн, Давид ывӑлӗн Иисус Христосӑн йӑхӗ-кӑкӗ ҫакӑн пек: 2. Авраамран Исаак ҫуралнӑ; Исаакран Иаков ҫуралнӑ; Иаковран Иудӑпа унӑн тӑванӗсем ҫуралнӑ; 3. Иудӑн Фамарьтен Фареспа Зара ҫуралнӑ; Фаресран Есром ҫуралнӑ; Есромран Арам ҫуралнӑ; 4. Арамран Аминадав ҫуралнӑ; Аминадавран Наассон ҫуралнӑ; Наассонран Салмон ҫуралнӑ; 5. Салмонӑн Рахавӑран Вооз ҫуралнӑ; Воозӑн Руфьрен Овид ҫуралнӑ; Овидран Иессей ҫуралнӑ; 6. Иессейрен Давид патша ҫуралнӑ; Давид патшанӑн Урияран юлнӑ арӑмӗнчен Соломон ҫуралнӑ; 7. Соломонран Ровоам ҫуралнӑ; Ровоамран Авия ҫуралнӑ; Авияран Аса ҫуралнӑ; 8. Асаран Иосафат ҫуралнӑ; Иосафатран Иорам ҫуралнӑ; Иорамран Озия ҫуралнӑ; 9. Озияран Иоафам ҫуралнӑ; Иоафамран Ахаз ҫуралнӑ; Ахазран Езекия ҫуралнӑ; 10. Езекияран Манассия ҫуралнӑ; Манассияран Амон ҫуралнӑ; Амонран Иосия ҫуралнӑ; 11. Иосияран Иоаким ҫуралнӑ; Вавилона куҫарса каяс умӗн Иоакимран Иехонияпа унӑн тӑванӗсем ҫуралнӑ.

1. Родословие Иисуса Христа, Сына Давидова, Сына Авраамова. 2. Авраам родил Исаака; Исаак родил Иакова; Иаков родил Иуду и братьев его; 3. Иуда родил Фареса и Зару от Фамари; Фарес родил Есрома; Есром родил Арама; 4. Арам родил Аминадава; Аминадав родил Наассона; Наассон родил Салмона; 5. Салмон родил Вооза от Рахавы; Вооз родил Овида от Руфи; Овид родил Иессея; 6. Иессей родил Давида царя; Давид царь родил Соломона от бывшей за Уриею; 7. Соломон родил Ровоама; Ровоам родил Авию; Авия родил Асу; 8. Аса родил Иосафата; Иосафат родил Иорама; Иорам родил Озию; 9. Озия родил Иоафама; Иоафам родил Ахаза; Ахаз родил Езекию; 10. Езекия родил Манассию; Манассия родил Амона; Амон родил Иосию; 11. Иосия родил Иоакима; Иоаким родил Иехонию и братьев его, перед переселением в Вавилон.

Мф 1 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

23. Иудейсем, патшанӑн кӑмӑлӗ ҫапла ырӑ енне сулӑнни ҫинчен илтсессӗн, Турра, патшасенӗн Патшине, хӑйсене пулӑшу панӑшӑн аслӑласа мухтанӑ.

23. Когда Иудеи услышали о такой благосклонности царя, то восхвалили Бога и Царя царей за помощь, полученную от Него.

3 Мак 5 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

Ку ӗнтӗ пуриншӗн те пуҫ пулса тӑракан Турӑран килнӗ: Вӑл патшанӑн ӑстӑнне унччен мӗн шутласа кӑларнине йӑлтах манӑҫтармалла тунӑ.

Было же это действием властвующего над всем Бога, Который навел на ум его забвение обо всем, что он сам прежде придумал.

3 Мак 5 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

1. Вӑхӑт нумаях та иртмен, Лисий — патшанӑн пеккунӗ тата ҫывӑх тӑванӗ, патша лартнӑ ҫын — мӗн пулса иртнине питех те кулянса чӑтса ирттернӗ хыҫҫӑн 2. сакӑрвунӑ пин ҫынна ҫити ҫуран ҫар тата пӗтӗм утлӑ ҫарне пуҫтарнӑ та Иерусалим хулине ярса илсе ӑна эллинсем пурӑнакан вырӑн туса хурас тӗллевпе иудейсене хирӗҫ тухса кайнӑ, 3. суя тӗнлисене хӑйсен йӗрӗхӗсен ҫурчӗсемшӗн налук тӳлеттернӗ пек, вӑл Турӑ Ҫурчӗ тӗлӗшӗпе те ҫавӑн пек тума, аслӑ священникӑн вырӑнне вара ҫулленех тӳлевлӗ вырӑн туса хума шутланӑ.

1. Спустя очень немного времени, Лисий, опекун и родственник царя, наместник царский, с большим огорчением перенося то, что случилось, 2. собрал до восьмидесяти тысяч пехоты и всю конницу, и отправился против Иудеев с намерением город их сделать местом жительства Еллинов, 3. храм обложить налогом, подобно прочим языческим капищам, а священноначалие сделать ежегодно продажным.

2 Мак 11 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

30. Ҫак ӗҫсем пулса иртнӗ вӑхӑтра Тарс тата Маллос хулисенче пурӑнакансем хӑйсене патшанӑн ҫум-арӑмне Антиохидӑна парнелӗх панӑшӑн пӑлханма тытӑннӑ.

30. В то время, как это происходило, взбунтовались Тарсяне и Маллоты за то, что они отданы были в дар Антиохиде, наложнице царской.

2 Мак 4 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

37. Патшанӑн пысӑк керемӗсен пуҫлӑхӗсене те вӗсенченех лартӗҫ, патшалӑх ӗҫӗсене туса тӑма кирлӗ шанчӑклӑ ҫынсене те вӗсенченех суйласа илӗҫ, сӑнавҫисемпе пуҫлӑхӗсем те вӗсенченех пулӗҫ; Иудея ҫӗрӗнчи патша мӗнле хушнӑ, ҫавӑн пек хӑйсен саккунӗсемпе пурӑнччӑр.

37. И из них да будут поставляемы начальствующими над большими крепостями царскими, из них же да будут поставляемы и над делами царства, требующими верности, и их приставники и начальники да будут из них же, и пусть они живут по своим законам, как повелел царь в земле Иудейской.

1 Мак 10 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

4. Ҫар ҫыннисем ӗнтӗ вӗсене вӗлернӗ те, Димитрий хӑйӗн патшалӑхӗнче патшанӑн аслӑ пуканӗ ҫине ларнӑ.

4. Тогда воины убили их, и воссел Димитрий на престоле царства своего.

1 Мак 7 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

47. Анчах, патшанӑн вӑрҫа тухнӑ вӑйӗ пысӑккине, ҫарӗсенӗн вичкӗнлӗхне курса, иудейсем вӗсенчен пӑрӑнса кайнӑ.

47. Но, увидев силу царского ополчения и стремительность войск, Иудеи уклонились от них.

1 Мак 6 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

43. Ҫавӑн чухне Елеазар — Саваран ывӑлӗ — пӗр сӑланне патшанӑн тимӗр хӳтлӗхӗпе витнине, вӑл ыттисенчен патвартарах пулнине асӑрханӑ, ҫавӑнпа ҫав сӑлан ҫинче патша хӑй ларса пынӑн туйӑннӑ; 44. Елеазар вара Израиль халӑхне ҫӑлса хӑйӗн ятне ӗмӗрлӗхе хӑварас шухӑшпа хӑй пурӑнӑҫне те хӗрхенсе тӑман: 45. ҫар варрине ҫав сӑлан патне пӗр хӑрамасӑр ыткӑннӑ, тӑшмансене хӗҫӗпе сылтӑмалла та, сулахаялла та каса-каса пынӑ, лешӗсем ӗнтӗ икӗ еннелле сирӗлсе анчах юлнӑ; 46. вӑл ҫак сӑлан патне чупса ҫитнӗ те, унӑн айне выртса, ӑна вӗлернӗ, сӑланӗ Елеазара ая туса ҫӗр ҫине тӗшӗрӗлсе аннӑ, Елеазар ӗнтӗ ҫавӑнта вилнӗ.

43. Тогда Елеазар, сын Саварана, увидел, что один из слонов покрыт бронею царскою и превосходил всех, и казалось, что на нем был царь, - 44. и он предал себя, чтобы спасти народ свой и приобрести себе вечное имя; 45. и смело побежал к нему в средину отряда, поражая направо и налево, и расступались от него и в ту, и в другую сторону; 46. и подбежал он под того слона, лег под него и убил его, и пал на него слон на землю, и он умер там.

1 Мак 6 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.