Корпус чувашского языка

Чӑвашсен мӑнаслашшӗсем тутар-монголсен пусмӑрлӑхне лекнӗ, Пӑлхар ҫӗрне тӗрлӗ эшкерсем тустарнӑ, вырӑс ҫарӗсемпе кӑнтӑрти йӳркӗн йӑхсем киле-киле тапӑннӑ.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи авалхи йӑхсем йӗтӗн е кантӑр пиртен ҫӗленӗ ҫи-пуҫпа, илемлӗ пуҫ тумӗпе ҫӳренӗ.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Дунай тӑрӑхӗнчи авалхи пӑлхарсем ⎼ чӑвашсемпе ҫывӑх хурӑнташлӑ пулнӑ йӑхсем ⎼ ҫӳллӗ конус евӗрлӗ, тӗпеклӗ калпаксемпе ҫӳренӗ, чӗркуҫҫирен иртекен кӗпепе сӑхман, йӗм тата кӗске атӑ тӑхӑннӑ.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Кайран Вӑтам Азипе Казахстан тӑрӑхӗнче хурӑнташлӑ йӑхсем чӑмӑртаннӑ та протопӑлхарсем йӗркеленнӗ.

Помоги переводом

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Этникӑлла картинӑна байга, бхади, бхила, гонда, каул, корка, малто, мари, сахари йышши нумай тӗрлӗ йӑхсем йӗркелеҫҫӗ.

Этническая картина представлена множеством племён, которые включают народы байга, бхадия, бхилы, гонды, каул, корку, малто, мария, сахария.

Мадхья-Прадеш // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 0%B5%D1%88

Ӗлӗк-авалтанах Атӑлпа Сӗве тӑршшӗнче, Теччӗпе Элшел таврашӗнче, пӗр-пӗринчен кӑштах уйрӑмрах темиҫе чӗлхепе калаҫакан йӑхсем пурӑннӑ тет.

Помоги переводом

Сӑварсемпе сӑвӑрсем // Геннадий Эсекел. Эсекел-Никифоров, Геннадий Леонтьевич. Вӗҫекен пан улмисем: халапсем, юмахсем, калавсем: [вӑтам ҫулхи шкул ачисем валли]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2019. — 60 с. — 12–13 с.

XVII–XVIII ӗмӗрсен вӗҫӗнче Чукоткӑра йӑхсем хушшинчи вӑрҫӑсен тапхӑрӗ пулса иртнӗ, уйрӑмах коряксемпе чукчасем хушшинчи хирӗҫӳсем час-часах сиксе тухкаланӑ.

В конце 17 – 18 веков на Чукотке наступил период межплеменных войн, особенно часто происходили военные столкновения между коряками и чукчами.

Анадырь историйӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0% ... 0%B9%D3%97

Йӑхсем хушшинчи вӑрҫӑсем

Межплеменные войны

Анадырь историйӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0% ... 0%B9%D3%97

Чӑннипех те, Чике старик сӑнарӗ ӑрулӑх тапхӑрӗнче йӑхсем пӗр-пӗринпе хирӗҫсеҫапӑҫса пурӑннӑ тапхӑртанах упранса ҫитнӗ-тӗр пирӗн пата.

Чиге-старик действительно мог сохраниться с тех давних времен, когда родоплеменные отношения только складывались и имели место распри и вражда между родами.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

— Сирӗн пек вак-тӗвек йӑхсем мӗн вӑл? — тет Сала-кайӑк Янтул еннелле пӑхмасӑр.

— Что такое ваши мелкие племена? — Салагаик даже не глядит на Яндула, рассуждает как бы сам с собой.

Кӗркунне // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Маниуэма хӗрарӑмӗсене таса юнлӑ арабсем хапӑлласах качча илеҫҫӗ; пер сӑмахпа — ҫак йӑхсем, Африкӑри ытти йӑхпа танлаштарсан, ӑс-хакӑл тӗлӗшӗнчен чылай ҫӳллӗрех шайра тӑраҫҫӗ.

На маниуэмских женщинах охотно женятся кровные арабы; и вообще эти племена стоят более высоко в умственном отношении, чем другие племена Африки.

XVI. Аслӑ ӗмӗт // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 165–317 с.

Тӑшман пулса пурӑннӑ йӑхсем вӗсен ҫӗрӗ ҫине тапӑнса кӗрсе, тӗрлӗ чӗрчунсене вӗлернӗ, Хура Ура йӑхӗнчи индеецсен вара яланах вӗсемпе вӑрҫса хӑйсен ҫӗрӗнчен хӑваласа яма тивнӗ.

Враждебные племена вторгались в их владения и убивали дичь, и черноногие постоянно должны были вести с ними войну и изгонять их из страны.

Синопа Москитсен йӑхне кӗрет // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Кунсӑр пуҫне вӗсем лагере тӑшмансенчен сыхлана, тӑшманла пурӑнакан йӑхсем ҫине тапӑннӑ, лашасем хыҫҫӑн ҫӳренӗ, ҫавнашкалах ухӑсем, ухӑ йӗпписем, щитсем, тумтирсем хатӗрленӗ.

Кроме того, они защищали лагерь от неприятелей, делали набеги на враждебные племена, ходили за лошадьми, а также изготовляли луки, стрелы, щиты и одежду.

Синопа тата унӑн юлташӗсем // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Хура Урасем пуян йӑхсем вырӑнче шутланнӑ.

Черноногие считались племенем богатым.

Ачана ят параҫҫӗ // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Пӗтӗмӗшпе илсен — манпа нумайӑшӗ самаях хаяррӑн калаҫатчӗҫ: эпӗ — «Азбука социальных наук» ятлӑ кӗнекене вуласа тухсан, мана автор кӗтӳ кӗтсе пурӑннӑ йӑхсем культурӑллӑ пурӑнӑҫа организацилес тӗлӗшпе йышӑнса тӑнӑ вырӑна ытлашши пысӑклатнӑ пек, ку вара пултаруллӑ бродягӑсене, сунарҫӑсене кӳрентернӗ пек туйӑнчӗ.

Вообще — со мною обращались довольно строго: когда я прочитал «Азбуку социальных наук», мне показалось, что роль пастушеских племен в организации культурной жизни преувеличена автором, а предприимчивые бродяги, охотники обижены им.

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Самнитсем — авалхи Италири сӑртлӑ-туллӑ Самниум ятлӑ облаҫре пурӑннӑ йӑхсем.

Помоги переводом

Авалхи Римри тата Авалхи Грецири ятсемпе сӑмахсене ӑнлантарса пани // Григорий Алентей. Джованьоли, Р. Спартак: роман / вырӑсларан Г.Алендей куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 332 с. — 315–330 с.

Тискер йӑхсем ҫунатлӑ ҫак аҫтахасене пуҫ ҫапма пуҫлаҫҫӗ.

Дикие племена стали поклоняться этим крылатым драконам.

Аэлитӑн иккӗмӗш калавӗ // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Халӗччен тропик шурлӑхӗсене вӑйпа хӑваласа янӑ хура ӳтлӗ йӑхсем патне те Пӗлӳ ҫути ҫитет.

В чёрные племена, до этого времени теснимые в тропические болота, проник свет Знания.

Аэлитӑн иккӗмӗш калавӗ // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Сӑртлӑх-тӳремлӗхрен хӗвел анӑҫнелле хӗрлӗ ӳтлӗ йӑхсем куҫса ҫӳренӗ.

На запад от плоскогорья бродили дикие, краснокожие племена.

Аэлитӑн иккӗмӗш калавӗ // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Ҫак йӑхсем ҫурт-хуралтӑ тума пӗлнӗ, вӑрӑм ҫӑмлӑ хаши ӗрчетнӗ, эрешмен ҫиенсемпе вӑрҫӑ вӑрҫнӑ, юнлӑ ҫӑлтӑра Талцетла пуҫ ҫапнӑ.

Эти племена умели строить жилища, разводили длинношёрстых хаши, воевали с пожирателями пауков и поклонялись кровавой звезде Талцетл.

Аэлитӑн пӗрремӗш калавӗ // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.