Корпус чувашского языка

Анчах вӑл ӳсентӑрансенчен нумайӑшӗн вӑррисем пит ҫӑмӑл, ҫил вӗҫтернӗ чухне ҫак вӑрӑсем хӑйӑртан малта вӗҫсе пыраҫҫӗ.

Но семена многих из них так легки, что во время ветра мчатся впереди песков.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫил вӑйлӑ вӗрсен, тусан пӗлӗт пекех ҫӗкленет те сывлӑшра вӗҫсе ҫӳреме пуҫлать.

Целые столбы пыли поднимались и неслись при сильных порывах ветра.

Типӗ ҫеҫенхирсенче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫуркунне килсе тулнӑ кайӑксем ҫеҫенхиртен вӗҫсе каяҫҫӗ.

Улетают из степи птицы, налетевшие сюда весной.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кӑнтӑр енчен тӗслӗрен кайӑксем пинӗ-пинӗпе вӗҫсе килеҫҫӗ.

Прилетают с юга тысячи разнообразных птиц.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тата тепӗр ҫӗр километр ытларах кайсан, самолет вара Мускава вӗҫсе ҫитет.

Еще сто с небольшим километров, и самолет будет в Москве.

Самолет ҫинчен епле курӑнать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Самолет кукӑр-макӑр ҫутӑ хӑю пек курӑнса выртакан Атӑл урлӑ вӗҫсе каҫрӗ.

Самолет пересекает извилистую блестящую ленту Волги.

Самолет ҫинчен епле курӑнать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑрманта тӑманасем, ӳхӗсем ним сассӑр тенӗ пекех вӗҫсе ҫӳреҫҫӗ.

Почти бесшумно по лесу летают совы и филины.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫавӑн пек сивӗсем чухне термометрти ртуть шӑнса ларать, тимӗр пӑтракланать, йывӑҫсем шатӑртатса хуҫӑлаҫҫӗ, кайӑксем вӗҫсе пынӑ ҫӗртех шӑнса вилеҫҫӗ те ҫӗре персе анаҫҫӗ.

Во время таких морозов ртуть в термометре замерзает, железо делается хрупким, деревья ломаются с треском, птицы замерзают на лету и падают на землю.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Енисей тӗлӗпеле эпир пин километра яхӑн вӗҫсе кайрӑмӑр, йӗри-тавра пур еннелле те вӗҫӗ-хӗррисӗр тайга сарӑлса ларать.

Около тысячи километров пролетели мы над Енисеем, и вокруг все время тянулась бесконечная тайга.

Тайга ҫийӗнче тата тайгара // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Самолет Красноярск хули тӗлӗнче вӗҫсе хӑпарчӗ те Енисей шывӗ тӑрӑх ҫурҫӗрелле вӗҫсе кайрӗ.

Самолет поднялся над городом Красноярском и полетел к северу вдоль реки Енисея.

Тайга ҫийӗнче тата тайгара // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ирхине ирех эпир аэродромран ҫӗклентӗмӗр те кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ еннелле вӗҫсе кайрӑмӑр.

Рано утром мы взлетели с аэродрома и полетели на юго-запад.

Нарьян-Мар — ненецсен хули // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кайӑксем кӑнтӑралла вӗҫсе каяҫҫӗ, тискер кайӑк урӑх ҫӗрелле каять, ҫынсем те тундра варринелле, вӑрмансем ҫывӑхнерех куҫаҫҫӗ.

Улетают птицы, уходит зверь, откочевывают в глубь тундры, ближе к лесам, и люди.

Ненецсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тундрӑра поляр тилли — песец тата поляр тӑмани нумай, вӗсем пеструшкӑсене, ҫулла вӗҫсе килекен кайӑксене тытса пурӑнаҫҫӗ.

В тундре много полярных лисиц — песцов и полярных сов, которые охотятся за пеструшками и перелетной птицей.

Тундрӑри ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Темӗн чухлӗ кӳлӗ хӗррисенче пур ҫӗрте те ҫулла вӗҫсе килекен кайӑксем-кайӑк кӑвакалсем, кайӑк хурсем, акӑшсем пурӑнаҫҫӗ.

Берега многочисленных озер населены летом перелетными птицами — утками, гусями, лебедями.

Тундрӑри ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем сывлӑшра пӗлӗт пекех вӗҫсе ҫӳреҫҫӗ, кашни чӗрчунах тӗтре пек хупӑрласа илеҫҫӗ.

Они тучами носились в воздухе, окружали каждое живое существо точно туманом.

Ҫулла тундра тӑрӑх сӳрени // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Темиҫе миллион кайӑк-хур, кӑвакал, акӑш тата ытти кайӑксем те кӳлӗсене хупӑрласа илнӗ, сывлӑшра та вӗҫсе ҫӳреҫҫӗ.

Миллионы гусей, уток, лебедей и других птиц покрывали озера и носились в воздухе.

Ҫулла тундра тӑрӑх сӳрени // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Самолетсем часах каялла вӗҫсе кайнӑ.

Вскоре самолеты улетели.

«Ҫурсӗр полюсӗ» поляр станцийӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Акӑ вара 1937 ҫулхи май уйӑхӗнче тӑватӑ самолет Совет Союзӗн Геройӗ Шмидт ертсе пынипе Ҫурҫӗр полюсне вӗҫсе ҫитнӗ те пӑр ҫине анса ларнӑ.

И вот в мае 1937 г. четыре воздушных корабля под начальством Героя Советского Союза Шмидта достигли Северного полюса и опустились на льдину.

«Ҫурсӗр полюсӗ» поляр станцийӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӗлӗт ҫинче ҫӳлте самолет вӗҫсе иртсе кайрӗ.

Высоко в небе пролетел самолет.

Тюлень тытма ледоколпа кайни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кайӑксем вӗҫсе килнӗ.

Прилетели птицы.

Новая Земля ҫинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.